چگونه مواد آلی خاک را افزایش دهیم؟

ماده آلی یا مواد آلی به دسته‌ای بزرگ از ترکیبات بر پایه کربن اشاره دارد که در محیط‌های مختلفی همچون محیط‌های آبی و خاکی وجود دارند یا این‌که به کمک ، در آزمایشگاه‌ها ساخته می‌شوند. در تعریفی دیگر، ماده آلی به مواد بدست آمده از موجودات زنده‌ای همچون و حیوانات و بقایای آن‌ها می‌گویند.

علاوه بر این، مواد آلی تنها محدود به موجودات زنده نمی‌شوند بلکه را نیز می‌توان به کمک به تولید رساند که در آن‌ها بقایایی از موجودات زنده وجود ندارد. از جمله مواد آلی مهم می‌توان به سلولوز، ، لیگنین، و اشاره کرد. ماده آلی نقش بسیار مهمی در چرخه غذایی محیط زیست و باقی‌ماندن آب بر سطح گیاهان دارد.

تشکیل ماده آلی

موجودات زنده از ترکیبات آلی تشکیل شده‌اند. این موجودات در زمان حیات خود، مواد آلی مختلفی را ترشح یا دفع می‌کنند و بعد از مرگ نیز، بقایای آن‌ها به همراه برگ‌ها و ریشه‌های گیاهان توسط باکتری‌ها تجزیه می‌شوند. در اثر این مواد تجزیه شده، مولکول‌های درشت‌تری به تولید می‌رسند. ترکیب ماده آلی به منشأ، نحوه تبدیل، سن و محیط فعلی آن بستگی دارد و در نتیجه، خواص فیزیکی و شیمیایی آن‌ها در محیط‌های مختلف با یکدیگر متفاوت هستند.

اگر به فکر کاشت درخت و احداث باغ هستید، نهالستان ارغوان با سابقه چندین ساله در فروش نهال می تواند به شما کمک کند.

نقش اکوسیستم طبیعی در ماده آلی

ماده آلی در سراسر وجود دارد و از طریق فرآیندهای میکروبی خاک و تجزیه، به چرخه خود در اکوسیستم و تامین مواد مغذی ادامه می‌دهند. مواد آلی بعد از تجزیه شدن و شرکت در واکنش‌های مختلف، به کمک جریان‌های آبی، در خاک حرکت می‌کنند. این مواد آلی همانطور که گفته شد در تامین مواد مغذی موجودات زنده، نقش مهمی ایفا می‌کنند و علاوه بر این، در ، نقش در کنترل محیط را به عهده دارند و در خنثی کردن اثر موثر هستند.

چرخه مواد آلی

آب‌های زیرزمینی، بخش اعظمی از مواد آلی را به خود اختصاص داده‌اند. زمانی که آب‌های زیرزمینی سبب اشباع خاک یا رسوبات اطراف آن می‌شوند،‌ این ماده آلی می‌تواند آزادانه در بین فازهای مختلف حرکت کند. در نتیجه، آب‌های زیرزمینی نیز منابع طبیعی مخصوص به خود را در زمینه ماده آلی شامل می‌شوند که این منابع را می‌توان در زیر، فهرست کرد:

• رسوبات ماده آلی همچون «کروژن» (Kerogen) و زغال‌سنگ
• ماده آلی در خاک و رسوبات
• ماده آلی که از طریق رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و سیستم‌های دریایی به زیر سطح زمین راه‌ پیدا می‌کند.

از جمله منابع ماده آلی در آب‌های زیرزمینی، ماده آلی خاک (SOM) و ماده آلی رسوبی است. روند اصلی حرکت مواد آلی در خاک به کمک آب‌های زیرزمینی انجام می‌گیرد اما ماده آلی موجود در خاک نیز به آب‌های زیرزمینی راه پیدا می‌کند. بیشتر مواد آلی موجود در رودخانه‌ها، دریاچه‌ها و آب‌های سطحی ناشی از فرسایش مواد در آب و خشکی‌های اطراف آن است.

چنین حرکت‌هایی سبب تشکیل چرخه‌های مختلف می‌شود که در و به این موضوعات پرداخته شده است. موجودات زنده به ماده آلی تجزیه می‌شوند و به طور مجدد به طبیعت برمی‌گردند. برخی از این مواد آلی مهاجرت نمی‌کنند و تنها در طی میلیون‌ها سال، جابجایی‌های کمی را انجام می‌دهند.

برای دریافت اطلاعات در مورد خاک مناسب نهال بادام به نشانی nahalarghavan.com/buy-seedlings-walnuts/ مراجعه کنید.

ماده آلی خاک

ماده آلی موجود در خاک، ناشی از گیاهان، جانوران و موجودات زنده است. به طور مثال، در جنگل‌ها، شاخ و برگ‌های درختان به سطح جنگل ریخته می‌شوند و بخشی از ماده آلی را به خود اختصاص می‌دهند. زمانی که این مواد به گونه‌ای تجزیه شوند که نتوان شکل قبل آنها را شناسایی کرد، می‌توان نام ماده آلی را به آن‌ها نسبت داد. هنگامی که ماده آلی به مواد پایدارتر و مقاوم‌تری در برابر فرسایش تبدیل (شکسته) شد، به آن «گیاخاک» (Humus) می‌گویند. بنابراین، ماده آلی خاک، به تمامی مواد آلی موجود در خاک، به جز مواد تجزیه نشده اطلاق می‌شود.

از جمله مزایای ماده آلی خاک این است که ظرفیت خاک را برای نگهداری آب و مواد غذایی افزایش و سرعت آزادسازی این مواد را کاهش می‌دهد. به همین دلیل، شرایط بهتری برای رشد گیاهان فراهم می‌شود. از جمله مزایای دیگر این است که سبب چسبندگی مواد خاک به یکدیگر خواهد شد. با این کار، کرم‌های خاکی و ، ساده‌تر می‌توانند مواد مغذی داخل خاک را تجزیه کنند.

راه‌های مختلفی برای افزایش ناگهانی مقدار گیاخاک وجود دارد. ترکیب کردن کمپوست، گیاهان و پسماند و فضولات جانوری و همچنین اضافه کردن کود تازه (کود سبز)، مقدار گیاخاک را افزایش می‌دهد.

اثر تحریکی

«اثر تحریکی» (Priming Effect) یا اثر انگیختگی، با تغییر شدید فرآیندهای طبیعی تشکیل (بازده) ماده آلی خاک مشخص می‌شود که این امر به کمک تحریک خاک انجام‌پذیر است. این فرآیند در اثر تغییرات پیوسته یا مقطعی (پالسی) ورود مواد آلی تازه (FOM) به خاک صورت می‌گیرد. بعد از اضافه شدن FOM، میکروارگانیسم‌هایی رشد می‌کنند که سبب تجزیه مواد جدید می‌شوند. اثر تحریکی، بسته به واکنش خاک با مواد اضافه شده، می‌تواند منفی یا مثبت باشد.

اهمیت ماده آلی خاک

خاک حاصلخیز و سالم برای رشد گیاهان، حیوانات و انسان‌ها بسیار حیاتی است که ماده آلی خاک، اولین سنگ بنای این فرآیند را تشکیل می‌دهد. در حقیقت، ممکن است یک گیاه به کمک خاک و بدون مواد آلی اضافه شده رشد کند اما به منظور بهره‌وری بیشتر و بهتر باید از ماده آلی خاک کمک گرفت.

مواد مغذی گیاه

گیاهان برای رشد خود به نیاز دارند که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از: کربن، ، ، ، پتاسیم، ، ، ، و . گیاهان کربن را از دی‌اکسیدکربن و اکسیژن را از هوا دریافت و سایر عناصر را از خاک دریافت می‌کنند. دسترسی این مواد به طور مستقیم یا غیر مستقیم از طریق ماده آلی خاک تامین می‌شود.

اگر اقدام به خرید نهال بادام باکیفیت و پربار دارید، بهتر است ابتدا نهالستان معتبری را انتخاب نمایید.

بخش زنده ماده آلی در خاک

بخش زنده ماده آلی شامل تنوع عظیمی از میکروارگانیسم‌ها اعم از باکتری، ، جلبک و هستند. حتی ریشه‌ها درختان و حشرات به همراه حیوانات خاکی همچون موش کور، بخش زنده مواد آلی در خاک را تشکیل می‌دهند که در حدود ۱۵ درصد از کل این ماده در خاک را شامل می‌شوند. میکروارگانیسم‌ها، کرم‌های خاکی و حشرات از پسماند‌ها و کودهای خاک برای تامین انرژی و مواد مغذی تغذیه می‌کنند. در چنین فرآیندی، ماده آلی با خاک معدنی می‌شود. علاوه بر این، چنین موجوداتی، مواد مغذی موجود را بازیافت می‌کنند.

مواد چسبناک بر روی پوست کرم‌ها و سایر مواد تولید شده توسط سبب چسبیدن مواد مختلف و تشکیل پیوند در آن‌ها خواهند بود. در نهایت، با این کار، توده پایداری از خاک تشکیل خواهد شد تا ساختار بهتری برای خاک فراهم شود. به طور مثال، با حرکت کرم‌های خاکی و ایجاد چنین ساختارهایی، کانال‌هایی در خاک ایجاد خواهد شد که امکان گذردهی آب را فراهم می‌کنند.

بسیاری از این موجودات نیز انرژی خود را از طریق شکستن پسماندهای آلی در خاک بدست می‌آورند و از انرژی ذخیره شده برای تولید مواد شیمیایی و سلول‌های جدید بهره می‌گیرند. اما سوالی که پیش می‌آید این است که در مرحله اول، این انرژی چطور در مواد آلی ذخیره شده است. در حقیقت باید گفت گیاهان سبز با دریافت انرژی از نور خورشید و در اثر ، اتم‌های کربن را به مولکول‌های بزرگتری تبدیل می‌کنند و در اثر تجزیه این مولکول‌ها، انرژی بسیار زیادی تولید می‌شود.

کربن سیاه

نوع دیگری از ماده آلی که در سال‌های اخیر، توجه بیشتری را به خود جلب کرده، موسوم به کربن سیاه است. تقریبا در همه خاک‌ها، مقادیری از زغال را می‌توان یافت که در نتیجه آتش‌سوزی‌های گذشته تولید شده‌اند. علاقه به بررسی زغال سبب مطالعه خاک‌های شامل زغال، تحت عنوان «زمین سیاه‌» (Dark Earth) شد. این خاک‌ها که رنگ تیره‌تری نیز دارند، حاوی مواد مغذی بیشتری در خاک هستند.

برای دریافت اطلاعات بیشتر از مواد مغذی خاک به لینک زیر بروید.

arborday.org

شناسایی ماده آلی

سنجش‌های مواد آلی به طور کلی شامل اندازه‌گیری ترکیب آلی یا کربن می‌شود و در نتیجه، تنها تقریبی از مقدار ماده تجزیه شده خواهند بود و منشا ماده در نظر گرفته نمی‌شود. به عبارت دیگر، تمامی ترکیبات آلی از موجودات زنده بوجود نیامده‌اند و موجودات زنده نیز تنها مواد آلی از خود به جای نمی‌گذارند. به طور مثال، پوسته یک صدف، کربن آلی زیادی در خود ندارد و نمی‌توان آن‌را به عنوان یک ماده آلی در نظر گرفت. در مقابل، اوره یکی از ترکیبات آلی است که بدون فعالیت‌های زیستی و در نیز قابلیت تولید (سنتز) دارد.

ماده آلی، ساختاری پیچیده و ناهمگن دارد. به طور کلی، این ماده به لحاظ وزنی شامل مواد زیر است:

• کربن: ۴۵-۵۵ درصد
• اکسیژن: ۳۵-۴۵ درصد
• هیدروژن: ۳-۵ درصد
• : ۱-۴ درصد

این ترکیبات، بسته به امکان پلیمریزاسیون مجدد، تغییرات بسیار زیادی دارند. در حدود یک‌سوم کربن موجود را می‌توان در ترکیبات آروماتیک یافت کرد که شامل هستند. این حلقه‌ها به دلیل ، پایداری بسیار زیادی دارند و شکسته شدن آن‌ها دشوار است. همچنین، این حلقه‌های آروماتیک به دلیل یا الکترون‌دوست و انجام فرآیند پلیمریزاسیون، مولکول‌های بزرگتری از ماده آلی را می‌سازند.

علاوه بر این، واکنش‌های دیگری نیز بین ماده آلی و سایر مواد در خاک رخ می‌دهند که ترکیبات جدید را بوجود می‌آورند. البته از آن‌جایی که اطلاعات بشر در خصوص منشا این مواد کافی نیست، مشخصه‌سازی چنین ترکیباتی با دشواری‌های زیادی همراه و به همین دلیل، تحقیقات بسیاری پیرامون این موضوع در حال انجام است.

ماده آلی در آب

ماده آلی آبی را به دو گروه تقسیم می‌کنند:

• ماده آلی حل‌شده (DOM)
• ماده آلی ذره‌ای (POM)

این ماده نقش مهمی در تصفیه آب و فاضلاب، اکوسیستم، کِشت آبی و بهبود محیط زیست دارد. به همین دلیل باید نسبت به توسعه روش‌های رصد کوتاه‌مدت و بلند‌مدت در شناسایی و مشخصه‌سازی ماده آلی، اقداماتی انجام داد. برای شناسایی این مواد از انواع همچون طیف‌سنجی مادون قرمز و NMR کمک می‌گیرند.

تصفیه آب

همانطور که پیش‌تر ذکر شد، وجود ماده آلی سبب نگهداری آب در خاک می‌شود که از جمله نقاط قوت آن به شمار می‌آید. همین امر برای ، مشکلاتی به همراه خواهد داشت. در آب، مولکول‌های آلی با و مواد معدنی تشکیل می‌دهند. چنین پیوندهایی در فرآیند تصفیه آب از بین نمی‌روند. با وجود این‌که این پیوندها برای انسان، گیاهان و جانوران خطرناک نیست اما به دلیل واکنش‌پذیری بالای ماده آلی، «فرآورده‌های فرعی» (by-Product) حاصل، هیچ ماده مغذی به همراه ندارند.

این فرآورده‌های فرعی موجب تشکیل «رسوب‌های زیستی» (Biofouling) و گرفتگی سیستم در تاسیسات تصفیه آب می‌شوند زیرا اندازه این فرآورده‌ها از اندازه غشای فیلترها بزرگ‌تر هستند. برای رفع این مشکل از ضدعفونی با کلر بهره می‌گیرند تا ساختار این مواد شکسته شود اما همین کار نیز فرآورده‌های فرعی دیگری تولید می‌کند.

آب‌های شامل ماده آلی را می‌توان به کمک اوزون، ضدعفونی کرد چراکه ، خاصیت اکسندگی بالایی دارد و به هنگام تجزیه، رادیکال‌های هیدروکسیل تشکیل می‌دهد که با ماده آلی برای رفع رسوب زیستی واکنش خواهد داد.

در این آموزش به بررسی ماده‌ آلی پرداختیم و نحوه تشکیل و چرخه آن را در خاک و آب بررسی کردیم. علاوه بر این، از نگاه نیز به بررسی ماده آلی پرداختیم و دیدیم که به کمک انواع روش‌های طیف‌سنجی می‌توان این ماده را شناسایی و رصد کرد. همچنین، یاد گرفتیم که برای داشتن خاک مناسب و حاصلخیز، باید به میزان کافی ماده آلی در خاک داشته باشیم. علاوه بر این، باید یادآور شویم که ماده آلی، تاثیر بسزایی در انجام چرخه‌های کربن، آب و نیتروژن دارد.

اگر بازخوردی درباره این مطلب دارید یا پرسشی دارید که بدون پاسخ مانده است، آن را از طریق بخش نظرات مطرح کنید.

«سهیل بحرکاظمی» دانش‌آموخته کارشناسی ارشد رشته مهندسی نفت از دانشگاه علوم و تحقیقات تهران است. به عکاسی و شیمی آلی علاقه دارد و تا امروز تولید مطالب متنوعی از مجله فرادرس را در حوزه‌های شیمی، هنر و بازاریابی به عهده داشته است. او اکنون به عنوان دبیر ارشد مجله علمی-آموزشی فرادرس فعالیت می‌کن

شما مدیر مزرعه هستید و نیاز است که دانش کافی در رابطه با نوع خاک، حاصلخیزی و فعالیت های بیولوژیکی خاک داشته باشید. این اطلاعات به شما کمک می کند تا بازدهی مزرعه شما را بیشتر کند و با صرف هزینه کمتر عملکرد بیشتری داشته باشید.

شما می توانید با انجام آزمایش خاک اطلاعات کاملی در رابطه با میزان حاصلخیزی و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک به دست بیاورید و قبل از کشت محصول نسبت به رفع کمبود و اصلاح خاک مزرعه اقدام کنید. این اقدامات باعث می شود مزرعه ای حاصلخیز داشته باشید، گیاهان رشد یافته در این نوع مزارع پتانسیل عملکرد بیشتری دارند و مقاومت آنها در برابر آفات و بیماری های گیاهی بالاتر است.

مهمترین و کلیدی ترین بخش در آزمایش خاک اندازه گیری EC و pH خاک است.

ما میخواهیم در این مقاله بطور کامل به بررسی pH یا اسیدیته خاک بپردازیم. سوالی که پیش می آید این است که pH خاک چیست؟

منظور از PH خاک اندازه گیری اسیدی و یا قلیای بودن خاک است. در واقع غلظت یا تعداد یون هیدروژن (H+) در خاک pH گفته می شود. هر چند بسیاری از کشاورزان درک اساسی از pH خاک دارند و می دانند که pH یک خاک ممکن است اسیدی (زیر 7)، قلیایی (بالای 7) و یا خنثی (7) باشد ولی متاسفانه ارتباط بین میزان اسیدیته خاک با رشد گیاهان برای بسیاری از آنها به وضوح درک نشده است.

بیشتر بدانیم:

ما اینجا هستیم تا اطلاعات لازم در رابطه با pH خاک را با زبان ساده و کاربردی در اختیار شما قرار دهیم. این مقاله به شما کمک می کند تا اطلاعات بیشتری در رابطه با اهمیت pH خاک و نحوه تاثیر آن بر گیاهان داشته باشید و در نهایت به شما نحوه اندازه گیری pH خاک و روش های اصلاحی بر خنثی کردن pH توضیح داده شده است.

pH خاک چگونه روی گیاهان تاثیر می گذارد؟

اطلاع از میزان pH خاک به قدری مهم است که اغلب با درجه حرارت بدن بیمار هنگام مراجعه به پزشک مقایسه می شود زیرا به راحتی خصوصیات خاک شما را مشخص می کند و سرنخ های مختلفی در رابطه با وضعیت خاک مزرعه شما فراهم می آورد.

کشاورزان هر ساله مبالغ زیادی جهت خریداری و مصرف کودهای شیمیایی جهت تامین عناصر غذایی مورد نیاز گیاهان پرداخت می کنند. بیشتر آنان بدون آگاهی از وضعیت عناصر غذایی و pH خاک اقدام به مصرف کودهای شیمیایی می کنند.

در واقع کشاورزان نمی دانند که اگر pH خاک در حد بهینه و مطلوب نباشد بعضی از عناصر غذایی موجود در خاک و کودهای مصرفی برای گیاهان قابل دسترس نیست و به اصطلاح می گویند عناصر غذایی گیر افتاده اند و مصرف کود در این خاکها بدون اصلاح pH خاک اتلاف هزینه است. زیرا pH خاک بر قابلیت جذب عناصر غذایی تاثیر می گذارد و اگر pH خاک در حد بهینه و یا مطلوب نباشد مصرف بعضی از کودهای شیمیایی بی اثر است.

اگر بخواهیم ساده بگوییم، وقتی pH تنظیم نباشد، کود دادن و ندادن فرقی نمی کند! و اثر گذاری کودهای ریشه ای به pH بستگی دارد.

چند نمونه از تاثیر pH بر فرم و حلالیت عناصر غذایی در زیر آورده شده است:

• به عنوان مثال در pH =8 یا همان pH قلیایی عنصر کلسیم به فسفر متصل می شود و آن را از دسترس گیاهان خارج می کند و در این حالت گیاهان دچار کمبود فسفر می شوند، گاهی در خاک های قلیایی زیاد بود عنصر مولیبدن و بور باعث سمیت در گیاهان می شود و در مقابل در این خاکها ممکن است گیاهان از کمبود فسفر و البته آهن و منگنز هم رنج ببرند که شایع ترین علائم کمبود آهن و منگنز زردی بین رگبرگی در برگ های بالایی گیاه است. علاوه بر این در خاک های شدیدا قلیایی (خاکهای سدیمی) کاهش هدایت هیدرولیک و ظرفیت نامناسب نگه داشتن آب توسط خاک باعث می شود که محصولات کشاورزی تنش کم آبی را تجربه کنند.
• PH =6.5 یا خنثی برای رشد اکثر گیاهان مناسب است. برخی از عناصر کمیاب ممکن است برای گیاهان در دسترس نباشند، در این محدوه pH فعالیت باکتری های تثبیت کننده ازت (باکتری های که نیتروژن را از ازت و مواد آلی آزاد می کنند) حداکثر است. در این خاکها بافت خاک ساختار خود را حفظ می کند و حالت دانه ای دارد. در این حالت انجام عملیات خاک ورزی در مزرعه به راحتی صورت می گیرد.
• PH =5.5 تعادل خوبی بین عناصر پر مصرف و کم مصرف وجود دارد.
• PH =5 یا pH اسیدی: آلومینیوم بسته به نوع خاک ممکن است در خاک محلول شود. در واقع در خاک های اسیدی فسفر با الومینیوم و بعضا آهن ترکیب شده و ترکیبات نامحلول تشکیل می دهند و در نهایت دسترسی به فسفر و منیزیم کاهش می یابد. عاملی که به طور گسترده در خاکهای اسیدی ایجاد مشکل می کند سمیت یون آلومینیوم (AL3+) است. یون آلومینیوم AL3+ یک ماده مغذی گیاهی نیست بلکه یک فرم یونی است که به طور منفعلانه از طریق فرایند اسمز وارد ریشه گیاهان می شود. بعد از جذب توسط ریشه گیاه، آلومینیوم در جذب و انتقال مواد مغذی اساسی، تقسیم سلولی، تشکیل دیواره سلولی و فعالیت آنزیم رشد و توسعه ریشه را مهار می کند.
• PH =4.5 منگنز و آهن در بعضی از خاکها برای بعضی از گیاهان سمی است. مولیبدن کمتر در دسترس است. فعالیت باکتریایی خاک کند می شود. آلومینیوم در مقادیر سمی محلول می شود.
• pH =4 آسیب ساختاری خاک شروع می شود، خاک چسبنده و سخت می شود و انجام عملیات خاک ورزی به نیرو و توان بیشتری نیاز دارد.
  بنابراین اگر pH خاک درست نباشد گیاهان به مواد مغذی مورد نیاز برای رشد دسترسی نخواهند داشت و این امر باعث کاهش سودآوری و افزایش ضایعات ناشی از مصرف نهاده های شیمیایی از قبیل کود و سم می شود.

اگر می خواهید یک مزرعه سالم و پربار و پر حاصل و داشته باشید توصیه ما این است که حتما بر روی ویژگی های خاک مزرعه تان تمرکز کنید.

شما مدیر مزرعه هستید و نیاز است که دانش کافی در رابطه با نوع خاک، حاصلخیزی و فعالیت های بیولوژیکی خاک داشته باشید. این اطلاعات به شما کمک می کند تا بازدهی مزرعه شما را بیشتر کند و با صرف هزینه کمتر عملکرد بیشتری داشته باشید.

شما می توانید با انجام آزمایش خاک اطلاعات کاملی در رابطه با میزان حاصلخیزی و ویژگی های فیزیکی و شیمیایی خاک به دست بیاورید و قبل از کشت محصول نسبت به رفع کمبود و اصلاح خاک مزرعه اقدام کنید. این اقدامات باعث می شود مزرعه ای حاصلخیز داشته باشید، گیاهان رشد یافته در این نوع مزارع پتانسیل عملکرد بیشتری دارند و مقاومت آنها در برابر آفات و بیماری های گیاهی بالاتر است.

1. مهمترین و کلیدی ترین بخش در آزمایش خاک اندازه گیری EC و pH خاک است.
2. ما میخواهیم در این مقاله بطور کامل به بررسی pH یا اسیدیته خاک بپردازیم.

بنابراین اگر pH خاک درست نباشد گیاهان به مواد مغذی مورد نیاز برای رشد دسترسی نخواهند داشت و این امر باعث کاهش سودآوری و افزایش ضایعات ناشی از مصرف نهاده های شیمیایی از قبیل کود و سم می شود.

چگونه می توانیم pH خاک را اندازه گیری کنیم؟

PH خاک یکی از پارامترهای مهم در آزمایش خاک است. اندازه گیری pH خاک به شما می گوید گیاهی که قصد کشت آن را دارید آیا در این خاک به خوبی رشد خواهد کرد؟ و یا اینکه آیا قبل از کشت محصول نیاز به اصلاح pH خاک وجود دارد؟

اولین مرحله جهت اندازه گیری pH خاک نمونه برداری از خاک مزرعه است. بهتر است نمونه ایی که تهیه می شود نماینده خوبی از خاک کل مزرعه باشد زیرا ممکن است pH خاک از یک نقطه از مزرعه به نقطه دیگر و همچنین در عمق های مختلف خاک تغییرات قابل توجهی داشته باشد بنابراین توصیه می شود اگر زمین شما یکنواخت نیست سعی کنید از هر نقطه یک نمونه بردارید (با بیل باغبانی سی سانتی متر از خاک را حفر کنید و در عمق فعالیت ریشه یک نمونه کوچک بگیرید) و سپس نمونه ها را با هم مخلوط کنید.

به عنوان مثال شما 6 نمونه دارید، آنها را در یک ظرف بزرگ بریزید و به خوبی مخلوط کنید و سپس در نهایت یک نمونه مناسب برای انجام آزمایش تهیه کنید.

ارسال نمونه به آزمایشگاه و اندازه گیری pH خاک:

دقیق ترین روش برای تعیین pH خاک استفاده از pH متر است. pH متر از ابزارهای آزمایشگاهی است که دارای انواع مختلفی از دستگاه های گران قیمت و دقیق گرفته تا کنتورهای ساده و قابل حمل متغیر است. pH متر از یک الکترود شیشه ای تشکیل شده است که در پاسخ به pH محلول یا عصار خاک مزرعه شما، ولتاژ آن تغییر می کند و میزان ولتاژ اندازه گیری شده را با ولتاژ محلول مرجع که با مقادیر pH شناخته شده کالیبره شده اند مقایسه می کنند.

روش دوم که ساده و ارزان تر است استفاده از pH سنج است که روشی ساده و کم دقت تر از pH متر است. در این روش از شاخص ها و یا رنگ های خاص استفاده می شود. رنگ نمونه ها با افزایش و یا کاهش pH خاک تغییر می یابد و باعث تخمین pH خاک می شود.

اصلاح pH

خاک کشاورزان حرفه ای و مشاوران آنها اعتقاد دارند که همیشه باید سطح مشخصی از مواد مغذی در خاک حفظ شود و تمام مواد مغذی که با برداشت محصولات زراعی حذف می شود حتما باید جایگزین شود. آنها معتقدند برای تقویت رشد گیاه باید pH خاک را تغییر داد و به محدوده مطلوب و بهینه مورد نیاز گیاه رساند.

در زیر مجموعه توصیه های کارشناسان مجموعه آقا مهندس برای کشاورزانی که مشکل pH خاک دارند آورده شده است.

اولین توصیه ما این است که قبل از هر گونه اقدامی به منظور تغییر pH خاک موارد زیر را در نظر بگیرید:

• چقدر می خواهید pH خاک را کاهش دهید.
• با چه سرعتی به تغییر pH خاک نیاز دارید.
• بودجه و هزینه های اصلاح pH خاک مزرعه شما چقدر است.
• هنگام تنظیم pH خاک، حتما حتما مقدار توصیه شده از هر ماده ای را همان طور که توسط آزمایش خاک نشان داده شده را اضافه کنید تا بدون تغییر مقدار زیاد در جهت مخالف، یک تغییر موثر ایجاد شود.
• همچنین ترکیب خاک مزرعه خود را نیز در نظر بگیرید. ممکن است تغییر pH برای خاک مزارعی که حاوی کربنات کلسیم آزاد هستند غیر عملی باشد زیرا کربنات کلسیم می تواند هر نوع اسیدی که تولید می شود را خنثی کند و در این نوع خاک ها بهتر است به جای تغییر pH خاک اقدام به کشت گیاهانی کنید که نسبت به pH خاک مقاوم تر هستند.