توف آتشفشانی چیست؟ انواع توف آتشفشانی و کاربردهای آن ها
در کشور ما به علت وجود کوه آتشفشانی ما شاهد به وجود آمدن توف آتشفشانی هستیم. در این پست در رابطه با توف آتشفشانی، نحوه تشکیل آن، کاربرد توف آتشفشانی و علت سبز بودن توف سبز اطلاع رسانی می کنیم.
هنگامی که یک کوه آتشفشانی به مرحله انفجار می رسد موادی از جمله گاز،مایع و جامد از دهانه آن خارج می گردد. برخی از این ذرات خارج شده بسیار کوچک و سبک اند، گاهی اندازه آنها به 2 میلیمتر می رسد. این ذرات کوچک با جریان بادها به مناطق دیگر رفته و بر روی یکدیگر انباشه می شوند. حال اگر این ذرات دمای بالایی داشته باشند به یکدیگر می چسبند و سنگ توف را می سازند. سنگ توف ازجمله سنگ های آذرین است اما به علت اینکه بر اثر تجمع ذرات تشکیل می شود ساختاری لایه ایی دارد.
شکل و نوع ساختار توف آتشفشان به نوع سنگ درون آتشفشان، دهانه آتشفشان و سایر عوامل بستگی دارد. رنگ این نوع سنگ آذرین بستگی به محل تشکیل آن دارد چون ممکن است در زمان تشکیل مواد دیگری با آن همراه شود.
کاربردهای توف آتشفشانی چیست؟
از کاربرد سنگ آتشفشانی یا توف می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یکی از مهم ترین کاربرد توف سبز استفاده آن در ساخت مصالح ساختمانی است.
- توف نیز مانند پوکه معدنی ساختاری متخلخل دارد که سبب استحکام آن شده و به همین سبب از آن در ساخت بتن محکم استفاده می شود.
- یکی از قابلیت های توف نگهداری آب است به همین سبب از آن در سد سازی استفاده می شود.
- توف به سبب وزن کمی که دارد در ساخت بلوک های سبک کاربرد فراوان دارد.
- یکی دیگر ازکاربرد توف سبز آتشفشانی استفاده آن در شیب بندی سطوح است.
به سبب رنگ های متنوع و اشکال زیبایی که توف دارد از آن می توان در دکور منازل و یا ساختمان های گربا سنگ های آتشفشانی و کاربرد آن ها آشنا شویم!
سنگ های آتشفشانی چیستند؟
سنگ آتشفشانی نوعی سنگ می باشد که به‌صورت ماگمای گداخته در سطح زمین به سرعت سرد شده است.
سنگ‌های آتشفشانی دارای ویژگی‌های زیر هستند:
– به علت سرد شدن سریع، دارای شیشه هستند یا آنقدر ریزدانه‌اند که نمی‌توان مواد آنها را تعیین کرد.
– در مقاطع نازک ساختمان‌هایی مانند لایه‌بندی، حالت جریانی، حباب‌ها، لکه‌ها و رگه‌های حاصل از تفکیک شدن یا اختلاط ناپذیری و حفره‌های خالی یا پرشده را نشان می‌دهند.
– وجود شیشه‌ها و ریزدانه‌ها در سنگ‌های آتشفشانی باعث میشود که وجود مواد و کانی‌های رنگی در مقایسه با سنگ‌های درونی نمود بیشتری داشته باشد.
– ساخت‌های صحرایی سنگ های آتشفشانی در مقایسه با سنگ‌های درونی متنوع‌تر هستند.
– اغلب سنگ‌های آتشفشانی دارای دو بخش هستند:
الف) فنوکریست‌ها یا درشت بلورها که به‌طور معمول قبل از استقرار سنگ در جایگاه اصلی آن تشکیل شده‌اند.
ب) خمیره ریزدانه یا شیشه‌ای که بلورهای درشت در آنها جای دارند.
برخی از انواع سنگ های آتشفشانی
۱) پوکه معدنی
پوکه معدنی یک سنگ ی بسیار سبک و متخلخل است. این نوع پوکه وقتی ایجاد میشود که گاز از درون کف گدازه‌های شیشه‌ای که بسرعت در حال سرد شدن هستند خارج شود. پوکه معدنی فقط در مناطق آتشفشانی قابل استخراج است. پوکه معدنی حاصل از فعالیتهای آتشفشانی است. مزیت عمده پوکه معدنی نسبت به مصالح ساختمانی مشابه از قبیل شن و ماسه، وزن بسیار کم، دارا بودن درجه سختی بالا و نیز تخلخل بالای آن است. این نوع پوکه دارای دانه بندی های متفاوت از ذرات غباری تا قطعات بزرگ با قطر بیش از ۱۰۰ میلیمتر است. هر یک از اندازه های پوکه معدنی برای مصارف بخصوصی کاربرد دارند.
کاربرد پوکه معدنی
- توليد انواع بلوك‌هاي سيماني سبك ته باز و ته بسته
- پر كننده كف ساختمان و شيب‌بندي پشت بام
- استفاده درساخت آب نما
- ساخت انواع بتن سبك با مقاومت بالا
- استفاده بهينه از حجم خاك
- حفظ آب و انتقال تدريجي آن به خاك
- رنگبری پارچه ها
- بعنوان عایق حرارت برای سردخانه ها، گرمخانه ها و پوشش لوله های حرارتی
۲) توف
توف (تفرا) (به انگلیسی: Tuff) یک نوع سنگ متشکل از خاکستر آتشفشانی است که در هنگام انفجار آتشفشانی از زمین خارج میشود. واژه خاکستر در واقع توصیف کننده اندازه ذرات است. اندازه ذرات آن کمتر از ۲ میلیمتر است. به دلیل سبکی کیلومترها حرکت می‌کند و روی هم نهشته می‌شوند. اگر ذرات خاکستر داغ باشد این ذرات به هم جوش خورده و سنگ توف را تشکیل می‌دهند. دمای آنها می‌تواند تا ۴۰۰ درجه سانتی‌گراد باشد. از نظر ترکیب کانی‌شناسی این سنگ در زمره سنگ‌های آتشفشانی قرار می‌گیرد ولی به دلیل نحوه تشکیل آن که به صورت ته‌نشینی است و اغلب ساختی لایه‌لایه دارد بسیار به سنگ‌های رسوبی نیز شباهت دارد. سنگ سفید به دلیل جذابیت و روشنی که به نمای ساختمان می‌بخشد از جمله سنگ‌های پرطرفدار در این زمینه می‌باشد
کاربرد توف
اين سنگ را به علت سبزی چشم نوازی که دارد در کار ديوار سازی٬ پارک سازی و ديوارها استفاده می کنند.
۳) سنگ پا
سنگ پا نوعی سنگ آذرین است که از سرد شدن گدازه‌های آتشفشانی شکل می‌گیرد. وجه تسمیهٔ سنگ‌پا این است که به دلیل قابلیت بالای سایندگی اش از آن برای زدودن لایه‌های سفت مردهٔ پوست در پاشنه پا استفاده میشود. در گذشته تنها از چنین سنگ‌های آذرینی که متخلخل بوده استفاده می‌شد، اما امروزه انواع پلاستیکی آن نیز موجود است.
کاربرد سنگ پا
امروز از سنگ‌پا براي زدودن بافت‌ها و هاي مرده و به عنوان يک لايه‌بردار استفاده مي‌شود. سنگ‌پا به رنگ‌هاي سفيد، قهوه‌اي، قرمز و مشکي و در انواع طبيعي و مصنوعي موجود است و معمولا در داروخانه‌ها و مراکز فروش لوازم حمام و دستشويي به فروش مي‌رسد. سنگ پا در جدا کردن پرز از لباس کاربرد دارد.هم چنین از آن به‌عنوان ساینده در صنعت چوب‌بری استفاده میشود.
- دشگری استفاده کرد.