ارث زن از شوهر و نحوه تقسیم آن در قانون چگونه است؟
ارث و نحوه تقسیم آن از جمله مسائل مهمی است که امروزه بیشتر مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرد. مسائل مربوطه به ارث زن از مرد و مرد از زن از انواع ارث بوده که مهمترین قسمت آن به شمار میروند. ارث زن از شوهر میتواند در هر شرایطی متفاوت بوده و به میزان خاصی تقسیم بندی شود. این مسئله بسیار مهم بوده و لازم است تا هر زوجی از آن اطلاع داشته باشد تا از این طریق در همچنین مواقعی به مشکل برنخورند. به گفته بهترین وکیل طلاق در تهران ارث زن از شوهر در دو حالت میسر است که یا باید ازدواج آنها از نوع دائم بوده باشد یا رابطهای میان آن دو برقرار شده باشد که در این دو حالت میزان دسته بندی ارث نیز متفاوت است.
قانون جدید ارث زن از شوهر و جزئیات آن
به استناد ماده 946 قانون مدنی که در گذشته قابل اجرا بوده زن فقط از اموال منقول (هر چیزی که از شوهر باقی مانده بود) ارث میبرد و در اموال غیرمنقول (ساختمان و زمین) سهمی به او نمیرسید.اما پس از گذشت حدود 70 سال از این قانون ،در مجلس هشتم این قانون اصلاح شد وبه این شکل درامد:
زن طبق قانون جدید ارث ( ماده946 قانون مدنی ) یک هشتم از کلیه اموال مرد بنحو ذیل ، ارث می برد ( البته اگر از همسر خود فرزند نداشته باشد ) در صورت داشتن هرگونه سوال یا مسئلهای راجع به قانون جدید ارث زن از شوهر میتوانید از وکیل طلاق مشورت گرفته و نسبت به برطرف و حل نمودن آنها اقدام نمایید.
نکته 1 :
الف.زن ازاصل اموال منقول همسر متوفی عینا ارث می برد
2.لکن از اموال غیر منقول ، بدوا از قیمت آن به نرخ روز ، طبق نظریه کارشناسی ارث می برد و اگر ورثه حاضر به پرداخت قیمت آن نباشند ، زن می تواند درخواست فروش آن را بنماید.
نکته2:
اموال منقول : اموالی است که براحتی قابل جابجایی هست یعنی می توان از محلی به محل دیگر انتقال دارد
اموال غیر منقول :اموالی است که قابل جابجایی و نقل و انتقال از محلی به محل دیگر را ندارد مثل زمین و مغازه
نکته 3:
قانون سابق ارث ، زن از یک هشتم قیمت بنای اموال غیر منقول فقط ارث می برد و لکن در قانون جدید میزان سهم الارث زن بیشترشده است.
سهم الارث زن از شوهر چیست؟
باید دانست در موضوع نحوه تقسیم ترکه و ارث میان ورثه نکات مهم زیادی وجود دارد. از جمله در مورد ارث زوجین ، علاوه بر اینکه زن از شوهر ارث می برد ، مرد نیز از همسر خود ارث خواهد برد. اما سهم الارث از همسر مشروط به عقد ازدواج دائمی میان آنان است. به عبارت روشن تر در عقد موقت موضوع ارث منتفی است.
باید پذیرفت موضوع ارث یکی از موضوعاتی است که در آن اختلافاتی میان فقها و حقوقدانان و حتی عامه مردم وجود دارد. از این رو در این مقاله کوشش شده است ضمن اجتناب از مباحث غیر کارشناسی که هیچ فایده ای برای کاربران ندارد، صرفاً از منظر حقوقی و نیاز اجتماع، خلاصه ای از واقعیات موجود در قوانین به زبان ساده تر مورد اشاره قرار گیرد. امید است مطالب مورد نظر، برای شما کاربر محترم مفید فایده باشد. در میان دعاوی سهمالارث، سهم زن از ارث شوهر از جمله دعاوی حقوقی محسوب میگردد. همواره از متوفی دارایی باقی میماند که بهعنوان ارث و بهصورت تقسیم شده به وراث و افراد نزدیک خانواده او میرسد. همیشه اختلاف بین کسانی که سهم ارث را میبرند، وجود دارد.
سهم زن از ارث شوهر
با فوت زوج، موضوع سهم زن از ارث شوهر عینیت پیدا می کند. اما موضوع زمانی پیچیده تر و مسئله ساز می شود که وراث از یک نفر بیشتر هستند. گاه تعداد وراث به دهها نفر می رسد. یعنی زن و پسران و دختران و اگر هر یک از فرزندان متوفی فوت کرده باشند فرزندان دختر یا پسر آنها نیز شامل ورثه خواهند شد. در اینجا سهم الارث هر یک از آنان مطرح می شود. نحوه تقسیم ارث و میزان آن از دیرباز باعث بروز اختلافاتی شده است؛ به همین دلیل قوانینی درباره این موضوع وجود دارند که به حل این اختلافات کمک میکنند؛ اما بیشترین سؤالی که در این باره پرسیده میشود، میزان سهم زن از ارث شوهر است.
میزان سهم الارث زن چقدر است؟
در مورد میزان سهم الارث از شوهر چند نکته وجود دارد که باید به آن توجه نمود. اول آنکه اگر شوهر دارای فرزند یا نوه بود، ارث فقط به اندازه یک هشتم اموال خواهد بود. اما اگر فرزند و نوه نداشته باشد سهم الارث از همسر، یک چهارم اموال می باشد. نکته دیگر آنکه هیچگاه ارث زن از تمام اموال شوهر نخواهد بود. حتی اگر شوهر فوت شده به جز زن خود وارث دیگری نداشته باشد.
اگر زن از شوهرش دارای فرزندی باشد، میزان و مقدار ارثی که از وی میبرد در صورت نداشتن فرزند متفاوت است. حتی اگر فرزندان مربوط به زوجه نباشند نیز بر میزان سهم زن از اموال شوهر تأثیر میگذارد. بر اساس ماده ۹۱۳ قانون و بر پایه فقه اسلامی، درصورتیکه یک مرد بعد از مرگ خود فرزندی داشته باشد، سهم زن از میزان ارث شوهر یک هشتم است. همچنین قانون مدنی ارث ماده ۹۴۶ بیان میکند که میزان سهم زن از دارایی شوهر بعد از فوت وی، اگر او فرزندی داشته باشد، بهاندازه یک هشتم از اموال منقول و یک هشتم از اموال غیرمنقول است.
آیا زن از همه اموال شوهر ارث می برد؟
در پاسخ به این سؤال باید گفت خیر. زن از همه اموال به جا مانده از همسرش ارث نمی برد. بلکه از اموال منقول مانند اتومبیل ، قالی، طلا ، وجه نقد و اثاثیه منزل و ارزش ریالی اموال غیر منقول مانند املاک و مستغلات ارث می برد. حال سؤال اینجا است که اگر شوهر دارای خانه باشد سهم الارث زن از شوهرش چه می شود؟
باید در این مورد گفت زن از اصل خانه ارث نمی برد. او فقط از قیمت آن خانه بدون احتساب زمین آن معادل یک هشتم و اگر متوفی هیچ ورثه دیگری نداشته باشد معادل یک چهارم ارث می برد. بنابراین هیچوقت زمین یک ملک مسکونی در سهم الارث زن قرار نمی گیرد. مگر آنکه فرزندان متوفی راضی به انتقال مال غیر منقول به مادرشان باشند. بنابراین اگر بین وراث اختلاف نظر باشد باید مال غیر منقول به فروش رسیده و سهم ارث مادر از آن محل پرداخت گردد. در هر حال سهم الارث از همسر(شوهر) همواره یا یک چهارم(به شرط نداشتن وارث دیگر) و یا یک هشتم(در صورت داشتن فرزند و نوه ، خواهر و برادر، پدر و مادر، عمو و عمه) خواهد بود.
میزان سهم زن از ارث شوهر بدون فرزند
همان گونه که فرزند دار بودن زوج بر میزان سهم زن از ارث شوهر تأثیر دارد، بدون فرزند بودن نیز میزان سهم ارث را تغییر میدهد. اگر فرزند نباشد، سهم ارث زن بیشتر میشود. بر اساس قانون مدنی ارث ماده ۹۴۶ هرگاه مردی بعد از فوت فرزندی نداشته باشد، زن وی یک چهارم از اموال منقول و یک چهارم از اموال غیرمنقول او ارث میبرد. البته بعد از فوت باید حتماً انحصار ورثه انجام شود تا این موضوع که زوج دارای فرزندی نیست، ثابت شود.
آیا زن از سرقفلی ملک تجاری ارث می برد؟
اگر شوهر فوت شده دارای ملک تجاری باشد همسر وی از سرقفلی مغازه ارث می برد. که حسب مورد سهم الارث از شوهر در این موارد یا یک چهارم و یا یک هشتم خواهد بود.
سهم الارث زن از شوهر متوفی دارای چند همسر
گاهی اوقات در زمان انحصار ورثه مشخص میشود که زوج در طول حیات خود بیشتر از یک همسر داشته است. گاهی نیز ممکن است این همسران از وجود یکدیگر اطلاع داشته باشند. در این صورت باید بیان کرد که تمامی همسران او میتوانند از ارث مرد سهم ببرند. البته قبل از اینکه مشخص شود سهم زن از ارث شوهر چقدر است، باید عقد وی در نظر گرفته شود. در این صورت یک چهارم سهم ارث به نسبت مساوی بین همه آنان تقسیم می گردد. بنابراین سهم ارث همسر از کل اموال یک چهارم خواهد بود و میزان آن نسبت به کل مال در صورت وجود چند همسر، تفاوتی نخواهد کرد.
آیا زن میتواند شرط ارث را در ازدواج موقت قرار دهد؟
در بالا این موضوع را بیان کردیم که در ازدواج موقت یا صیغه، اگر زوج فوت کند ارثی به زوجه تعلق نخواهد گرفت. بااینحال عدهای ممکن است تصمیم بگیرند هنگام جاری شدن صیغه، شرط ارث بردن را در صیغه نامه خود قرار دهند. در این صورت باید گفت که این عمل امکانپذیر نیست؛ زیرا قوانین ارث آمره است و خلاف آن توافقی نمیتواند ایجاد شود. بااینحال زوج میتواند در زمان حیات در وصیتنامه خود همسر موقت خود را نیز مشمول ارث قرار دهد. این وصیتنامه بر اساس یک سوم اموال نوشته خواهد شد و حتماً باید با یک وکیل مجرب در این باره مشاوره کرد.
سهم الارث زن در صورت طلاق
یکی دیگر از پرتکرارترین سؤالاتی که در خصوص سهم ارث زن از شوهر پرسیده میشود، تعلق گرفتن ارث در صورت طلاق است. در این شرایط باید توجه کرد که نوع طلاق چیست؟ اگر طلاق رجعی باشد، یعنی در زمان عده یا سه ماه و ده روز زن امکان برگشت به همسر خود را داشته باشد، در صورت فوت زوج، زن او ارث میبرد.
درصورتیکه نوع طلاق بائن باشد، یعنی امکان برگشت وجود نداشته باشد، در این صورت زن از همسر سابق خود ارثی نمیبرد. البته برای طلاق رجعی باید این موضوع را متذکر شد که زوج باید حتماً در طول سه ماه و ده روز عده فوت کند تا ارث به زن تعلق بگیرد؛ در غیر این صورت مانند طلاق بائن سهم ارث وجود ندارد. به عبارتی اگر مرد در زمان عده زن فوت نماید همسرش از او ارث می برد. اما اگر فوت در بعد از پایان عده باشد هیچ ارثی تعلق نمی گیرد. در سایر طلاق ها از جمله در طلاق توافقی رابطه توارث از بین می رود و ارثی به زن یا شوهر تعلق نمی گیرد.
میزان سهم زن از ارث شوهر اگر مادر او زنده باشد
گاهی اوقات بعد از فوت زوج ممکن است در بین وراث ، مادر او نیز وجود داشته باشد. در این صورت مادر هم از دارایی او ارث میبرد. میزان سهم ارث مادر در این شرایط یک سوم است. در این صورت میزان سهم ارث زن باز هم یک هشتم باقی میماند.
اگر زن و شوهر رابطه خویشاوندی نیز داشته باشند(دخترعمو و پسرعمو) ارث زن از شوهر چگونه محاسبه می شود؟
قانون گذار در قانون جدید سهم الارث زن از شوهر در ماده865 قانون مدنی این مورد را بیان داشته است و مستند به ماده مزبور در این مواقع زن از شوهر به هر دو جهت ارث می برد البته در صورتی که مانعی جهت ارث بری وجود نداشته باشد. چراکه ممکن است مردی که فوت می نماید عمو و دایی داشته باشد و در صورتی که این افراد زنده باشند نوبت به اولاد آن ها نمی رسد. فلذا در این مواقع چنانچه زن دختر عمو و یا دختر دایی و… مرد باشد از این جهت ارثی به وی نمی رسد و تنها از جهت سبب که همین رابطه زوجیت است ارث به او تعلق می گیرد.
منبع: کانون وکلای آمریکا