صافی چکنده یا فیلتر چکنده چیست؟
صافی چکنده یا فیلتر چکنده یکی از روش های تصفیه فاضلاب بر پایه تصفیه بیولوژیکی می باشد که به منظور تصفیه فاضلاب های بهداشتی و صنعتی مورد استفاده قرار میگیرد. در این روش به کمک صافی چکنده بیولوژیکی و فراهم شدن بستر مناسب برای تغذیه و رشد میکروارگانیسم ها، شرایط برای حذف مواد آلی و BOD فراهم شده و کیفیت خروجی آن در سطح نسبتا مطلوبی قرار دارد. شرکت به آبی؛ تولید کننده تجهیزات تصفیه آب و فاضلاب در ادامه به معرفی کامل این روش تصفیه پرداخته و انواع مختلف آن و مزایا و معایب و نکات مهم در طراحی صافی های چکنده را بررسی خواهد نمود.
صافی چکنده چیست؟
استفاده از میکروارگانیسم ها در تصفیه آب و فاضلاب یکی از رایج ترین و مهم ترین گام ها می باشد که اساس کار در آن تغذیه مواد آلی موجود در پساب ها به کمک باکتری های هوازی و بی هوازی بنا شده است. با توجه به هزینه راه اندازی نسبتا کم و بهره وری بالا در تصفیه با لجن فعال و سایر روش های بیولوژیکی، صافی های چکنده معرفی شده و در تصفیه خانه های شهرهای کوچک مورد استفاده قرار می گیرد.
در واقع فیلتر چکنده به بستری از سنگ و ماسه و مواد پلاستیکی مخصوص گفته میشود که به صورت چند لایه بر روی هم قرار گرفته و بستر مناسب برای رشد ها و مصرف پساب های بهداشتی و صنعتی وارد شده در لایه های مختلف فراهم می شود. به عبارت دیگر، در این روش تصفیه چند لایه از قلوه سنگ یا مواد پلاستیکی متخلخل بر روی هم قرار گرفته و فضای خالی موجود در بین آنها محیط مناسبی برای رشد میکروارگانیسم های هوازی خواهد بود. در نهایت پساب و فاضلاب با ستون های دوار و گردان در تمام سطح این بستر پخش شده و فرایند تصفیه انجام می شود.
جهت اطلاع از قیمت دستگاه آب شیرین کن صنعتی لطفا کلیک کنید .
با توجه به میزان کارایی و بهره وری این روش و قدرت آن برای حذف مواد آلی، می توان صافی چکنده بیولوژیکی را به عنوان پیش تصفیه در استخرهای بزرگ تصفیه فاضلاب شهری و صنعتی با ظرفیت بالا در نظر گرفت. علاوه براین، همچنین لازم است به منظور جلوگیری از گرفتگی سوراخ و منافذ موجود روی نازل های گردان که برای پاشیدن فاضلاب بر بستر سنگی کاربرد دارد، از تصفیه فیزیکی به کمک نیز استفاده شود. به عبارت دیگر، لازم است تکه های بزرگ مواد جامد معلق در فاضلاب ابتدا جمع آوری شود و سپس فاضلاب وارد مرحله به کمک فیلتر چکنده گردد.
انواع فیلتر چکنده
در حالت کلی روش و ساختارهای متنوعی برای به کمک فیلترهای چکنده و بسترهای سنگی و پلاستیکی موجود می باشد که هر یک دارای ویژگی های منحصر به فردی هستند. در نهایت با بررسی نوع پساب ها و مقدار ورودی به تصفیه خانه و سایر شرایط موجود در محیط بهترین گزینه انتخاب و پیاده سازی گردد. بر اساس فاکتورهای مختلف می توان انواع صافی چکنده را به صورت زیر گروه بندی نمود:
صافی چکنده با بستر سنگی
بر اساس یک دسته بندی کلی می توان صافی های چکنده را بر پایه نوع مواد و متریالی که بستر را تشکیل می دهند تقسیم بندی نمود. صافی های تشکیل شده از قلوه سنگ از رایج ترین و کاربردی ترین گزینه هایی می باشند که در تصفیه فاضلاب بهداشتی و صنعتی مورد استفاده قرار میگیرند. ساختار این صافی ها به صورت چند لایه بوده و در لایه ابتدایی از قلوه سنگ های بزرگ با قطر 8 تا 18 سانتی متر تشکیل شده و حدود 30 سانتی متر ارتفاع برای آنها در نظر گرفته میشود. برای لایه دوم ارتفاع را افزایش و قطر قلوه سنگ ها کاهش داده میشود به طوریکه از سنگ هایی با قطر 6 الی 8 سانتی متر لایه ای به ارتفاع 50 سانتی متر ساخته میشود. در نهایت قلوه سنگ هایی با قطر 4 تا 8 سانتی متر قرار میگیرند که ارتفاع آن به نوع فاضلاب و مقدار ظرفیت تصفیه خانه و سایر شرایط محیطی بستگی دارد.
پس از فراهم شدن بستر، لوله یا ستون های دارای منافذ به منظور پاشیدن فاضلاب در تمام بخش های بستر در نظر گرفته میشود. لوله های در نظر گرفته شده برای فیلتر چکنده با بستر سنگی دارای دو شاخه بوده و دوار می باشند و هر ده دقیقه یک دور کامل می زده میشود. در نتیجه در بخش های مختلف بستر زمان برای ورود هوا به لایه های زیرین وجود داشته و شرایط برای تغذیه و رشد میکروارگانیسم های هوازی به خوبی فراهم خواهد شد.
فیلترهای چکنده با بستر پلاستیکی
به دلایل مختلفی از قبیل سنگین بودن وزن بسترهای سنگی و نیاز به سازه های مقاوم برای نگهداری از آنها، مواد پلاستیکی مخصوص (پکینگ مدیا) به عنوان جایگزین قلوه سنگ ها طراحی و استفاده میشود. صافی چکنده بیولوژیکی با بستر پلاستیکی دارای ارتفاع بیشتری بوده و رد و بدل شدن هوا در آن راحت تر صورت میگیرد. نکته بسیار مهم در این گروه از صافی های چکنده، استفاده از چهار نازل گردان برای پاشیدن فاضلاب به تمام سطح بستر می باشد. در نتیجه سرعت پخش پساب ها در این بستر در حد ایده آل بوده و قدرت حذف BOD نیز در آنها در سطح مطلوبی قرار دارد.
صافی چکنده بازچرخشی
پس از تصفیه فاضلاب به کمک میکروارگانیسم های موجود در بستر سنگی و پلاستیکی، در برخی از صافی ها پساب های ته نشین شده مجدد وارد بستر میشوند. با انجام این عمل نه تنها از رشد حشرات متعدد و ایجاد بوی متعفن جلوگیری میشود، بلکه کارایی و نرخ بهره وری را نیز تا حد مطلوبی بهبود می بخشد. همچنین لازم به ذکر است که بر اساس نحوه عملکرد می توان فیلترهای چکنده را به گروه های نرخ پایین، متوسط و نرخ بالا نیز دسته بندی نمود.
مزایا تصفیه فاضلاب به روش صافی چکنده
علیرغم وجود روش های متعدد برای تصفیه فاضلاب، صافی چکنده بیولوژیکی کاربرد بسیار زیادی دارد. از جمله دلایل استقبال زیاد از این روش برای تصفیه فاضلاب در تصفیه خانه هایی با ظرفیت متوسط می توان به گزینه های زیر اشاره نمود:
- هزینه راه اندازی نسبتا پایین و صرفه جویی اقتصادی
- عدم نیاز به تخصص بالا در راه اندازی بستر تصفیه
- عدم کاهش کارایی به دلیل تغییر در دبی فاضلاب
- قدرت بالا در نیترات سازی
معایب فیلتر چکنده
هر یک از روش های به کار رفته برای تصفیه آب و فاضلاب دارای محدودیت ها و معایبی می باشند و بدون شک فیلترهای چکنده نیز از این مسئله مستثنی نخواهند بود. چند عیب و محدودیت در این روش وجود دارد که از مهم ترین آنها می توان به گزینه های زیر اشاره نمود:
- نیاز به زمین با سطح زیاد برای راه اندازی تصفیه خانه
- ایجاد بوی متعفن و فراهم شدن بستر مناسب برای رشد حشرات
- امکان یخبندان صافی در شرایط دمایی پایین زمستان
نکات مهم در طراحی صافی چکنده بیولوژیکی
در طراحی تصفیه خانه هایی که بر پایه صافی های چکنده عمل می کنند لازم است به چند نکته مهم توجه شود که عبارتند از:
- توجه به سیستم زهکشی بستر برای فراهم شدن شرایط مناسب برای به جریان در آمدن اکسیژن هوا (کانال های فرعی با شیب 1 تا 2 درصد).
- انتخاب فاصله مناسب بین بازوهای گردان و دوران و بستر (حداکثر فاصله 15 سانتی متر).
- توجه به حداکثر ارتفاع بستر بر اساس نوع صافی چکنده و مقدار فاضلاب و سایر عوامل (حداقل یک و نیم و حداکثر 3 متر).
- انتخاب سازه مقاوم و مناسب برای نگهداری و راه اندازی بستر بر روی آن.
منبع : pureaqua