این ماده ساختمانی نوین، حاصل تکامل هزاران ساله صنعت کاشی‌سازی است که امروزه به عنوان یکی از بهترین و مقاوم‌ترین پوشش‌ها برای کف و دیوارها در فضاهای مختلف شناخته می‌شود. اهمیت و محبوبیت فزاینده کاشی پرسلانی، که گاهی با عنوان سرامیک پرسلان نیز شناخته می‌شود، به دلیل خواص فیزیکی و مکانیکی برتر آن نسبت به کاشی‌ها و سرامیک‌های سنتی است. مقاومت استثنایی در برابر عوامل محیطی و سایش، آن را به گزینه‌ای ایده‌آل برای کاربردهای داخلی و خارجی تبدیل کرده است و جایگاه ویژه‌ای در پروژه‌های ساختمانی مدرن پیدا کرده است.
کاشی پرسلان چیست؟
کاشی پرسلان، در دسته سرامیک‌های بدنه سفید و متراکم قرار می‌گیرد که از ترکیب دقیق مواد اولیه طبیعی همچون خاک رس کائولین با کیفیت بالا، فلدسپات، سیلیس و سایر کانی‌ها ساخته می‌شود. تفاوت اصلی این نوع کاشی با سرامیک‌های معمولی در ترکیب مواد اولیه، فشار بسیار بالای پرس در مرحله شکل‌دهی و دمای پخت فوق‌العاده بالا در کوره‌های صنعتی است. این فرآیند تولید منحصر به فرد، ساختاری شیشه‌ای و غیرمتخلخل در بدنه کاشی ایجاد می‌کند.
نتیجه این فرآیند، محصولی با چگالی بسیار بالا و جذب آب فوق‌العاده پایین (کمتر از 0.5 درصد بر اساس استانداردهای جهانی) است. این ویژگی کلیدی، مقاومت پرسلان را در برابر رطوبت، یخ‌زدگی و لکه‌پذیری به شدت افزایش می‌دهد. بدنه متراکم و همگن کاشی پرسلان، حتی در صورت لب‌پر شدن یا آسیب سطحی، رنگی نزدیک به سطح اصلی دارد، برخلاف برخی سرامیک‌ها که مغزی متفاوتی دارند.
پرسلان به دلیل مقاومت شیمیایی بالا، دوام در برابر سایش و پایداری رنگ در برابر نور خورشید، گزینه‌ای عالی برای استفاده در محیط‌های پرتردد و شرایط آب و هوایی متنوع محسوب می‌شود. این ویژگی‌ها در کنار زیبایی ظاهری و تنوع طرح و اندازه، پرسلان را به یکی از پرکاربردترین مصالح در صنعت ساختمان تبدیل کرده است و امکان اجرای طرح‌های خلاقانه و ماندگار را فراهم می‌آورد.
کاشی پرسلان چطور ساخته می شود؟
تولید کاشی پرسلان فرآیندی پیچیده و دقیق است که شامل چندین مرحله اصلی می‌شود. این مراحل با هدف ایجاد محصولی با خواص فیزیکی و شیمیایی برتر نسبت به سرامیک‌های سنتی طراحی شده‌اند. کنترل دقیق دما، فشار و ترکیب مواد اولیه در هر مرحله از اهمیت بالایی برخوردار است.
خرد کردن مواد اولیه
اولین گام در فرآیند تولید کاشی پرسلان، آماده‌سازی و خردایش مواد اولیه است. مواد معدنی طبیعی مانند خاک رس، فلدسپات، سیلیس و کائولین که از معادن استخراج می‌شوند، ابتدا به کارخانه منتقل شده و سپس وارد آسیاب‌های قدرتمند می‌شوند. این آسیاب‌ها که می‌توانند از نوع گلوله‌ای، چکشی یا فکی باشند، مواد را به ذرات بسیار ریز و پودری تبدیل می‌کنند. هدف از این مرحله، کاهش اندازه ذرات به حدی است که امکان اختلاط یکنواخت و تشکیل بدنه‌ای همگن در مراحل بعدی فراهم شود. این ریزدانگی نقش مهمی در دستیابی به ساختار متراکم نهایی دارد.
تصفیه مواد اولیه
پس از خردایش، مواد اولیه باید تصفیه شوند تا هرگونه ناخالصی، مواد آلاینده یا ذرات درشت که می‌توانند کیفیت نهایی محصول را تحت تأثیر قرار دهند، حذف شوند. این مرحله شامل فرآیندهایی مانند سرند کردن، الک کردن و جداسازی مغناطیسی برای حذف ذرات فلزی است. در برخی روش‌ها، مواد اولیه به صورت دوغاب درآمده و از طریق فیلترپرس تصفیه و آبگیری می‌شوند. هدف اصلی این مرحله، دستیابی به ترکیبی خالص و یکنواخت از مواد اولیه است که برای تولید بدنه‌ای با کیفیت و بدون عیوب ساختاری ضروری است و به افزایش استحکام و دوام کاشی نهایی کمک شایانی می‌کند.
شکل دهی
مرحله شکل‌دهی، قلب فرآیند تولید کاشی پرسلان محسوب می‌شود. در این مرحله، پودر آماده شده از مواد اولیه، تحت فشار بسیار بالا توسط پرس‌های هیدرولیک شکل می‌گیرد. رایج‌ترین روش برای تولید کاشی‌های پرسلان، پرس خشک (Dry Pressing) است که در آن پودر با رطوبت کم (حدود 5-7 درصد) درون قالب قرار گرفته و با فشاری معادل 400 تا 500 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع فشرده می‌شود. این فشار فوق‌العاده بالا، ذرات را به یکدیگر نزدیک کرده و تراکم اولیه بالایی در بدنه خام کاشی ایجاد می‌کند. روش‌های دیگری مانند ریخته‌گری لغزشی برای اشکال پیچیده‌تر نیز وجود دارد، اما پرس خشک برای تولید انبوه کاشی استاندارد متداول‌تر است. پس از پرس، کاشی‌های خام شکل گرفته و آماده مراحل بعدی می‌شوند.
لعاب کاری
مرحله لعاب‌کاری اختیاری است، اما بسیاری از کاشی‌های پرسلان برای افزایش زیبایی، مقاومت سطحی و ایجاد طرح‌های متنوع، لعاب‌کاری می‌شوند. لعاب، لایه‌ای شیشه‌ای است که روی سطح کاشی خام اعمال می‌شود. این لعاب می‌تواند مات، براق، نیمه‌براق یا دارای بافت خاصی باشد. روش‌های مختلفی برای اعمال لعاب وجود دارد، از جمله اسپری کردن، ریختن، غوطه‌وری و استفاده از فناوری چاپ دیجیتال (مانند inkjet) برای ایجاد طرح‌های پیچیده و واقع‌گرایانه. لعاب علاوه بر جنبه‌های زیبایی‌شناختی، مقاومت سطح کاشی را در برابر لکه، مواد شیمیایی و سایش افزایش می‌دهد و تمیز کردن آن را آسان‌تر می‌کند. کاشی‌های پرسلان بدون لعاب (Unglazed) نیز تولید می‌شوند که در این صورت، خواص مقاومتی به طور یکنواخت در کل ضخامت بدنه وجود دارد.
آتش زدن
آخرین و یکی از حیاتی‌ترین مراحل تولید کاشی پرسلان، پخت در دمای بسیار بالا است که به آن «آتش زدن» نیز گفته می‌شود. کاشی‌های لعاب‌کاری شده یا بدون لعاب وارد کوره‌های تونلی یا رولری می‌شوند و در معرض دماهای بسیار بالا، معمولاً بین 1200 تا 1400 درجه سانتی‌گراد، قرار می‌گیرند. در این دما، فرآیند «ویتریفیکاسیون» (Vitrification) رخ می‌دهد؛ به این معنی که ذرات فلدسپات ذوب شده و فضاهای خالی بین ذرات دیگر را پر می‌کنند، که منجر به تشکیل ساختاری شیشه‌ای، متراکم و غیرقابل نفوذ می‌شود. کنترل دقیق منحنی دما در کوره (شامل پیش‌گرمایش، پخت اصلی و خنک‌سازی) برای دستیابی به خواص مطلوب و جلوگیری از تاب برداشتن یا ترک خوردن کاشی حیاتی است. پس از خروج از کوره و خنک شدن تدریجی، کاشی پرسلان نهایی با مقاومت و دوام بی‌نظیر آماده بسته‌بندی و عرضه می‌شود.
فرق بین سرامیک و پرسلان
اگرچه کاشی پرسلان در دسته کلی سرامیک‌ها قرار می‌گیرد، اما تفاوت‌های کلیدی و مهمی بین این دو نوع پوشش وجود دارد که ناشی از ترکیب مواد اولیه و فرآیند تولید متفاوت آن‌هاست. این تفاوت‌ها به طور مستقیم بر خواص فیزیکی، عملکردی و کاربردهای آن‌ها تأثیر می‌گذارد. درک این تمایزات برای انتخاب صحیح پوشش مناسب برای هر فضا ضروری است.
اصلی‌ترین تفاوت بین کاشی سرامیک و پرسلان در میزان تخلخل و جذب آب آن‌هاست. کاشی‌های سرامیکی معمولی از خاک رس با خلوص کمتر و در دمای پایین‌تری پخته می‌شوند، که منجر به بدنه‌ای متخلخل‌تر با جذب آب بالاتر (معمولاً بیش از 0.5 درصد و گاهی تا 3-6 درصد یا بیشتر) می‌شود. در مقابل، کاشی پرسلان از خاک رس بسیار خالص‌تر با درصد بالای فلدسپات و سیلیس ساخته شده و تحت فشار و دمای بسیار بالاتری پخته می‌شود، که نتیجه آن بدنه‌ای فوق‌العاده متراکم و غیرمتخلخل با جذب آب کمتر از 0.5 درصد است.
این تفاوت در تخلخل، منجر به تمایزات دیگری نیز می‌شود. پرسلان به دلیل چگالی بالاتر، سنگین‌تر از سرامیک معمولی است. همچنین، سختی و استحکام پرسلان به طور قابل توجهی بیشتر است (درجه سختی موس 7-8 برای پرسلان در مقابل 3-6 برای سرامیک). این سختی بالاتر باعث مقاومت بیشتر پرسلان در برابر سایش، خراش و ضربه می‌شود. نصب و برش پرسلان به دلیل سختی بیشتر، دشوارتر بوده و نیاز به ابزار و مهارت تخصصی دارد، در حالی که سرامیک معمولی راحت‌تر برش داده می‌شود.
از نظر مقاومت در برابر عوامل محیطی، پرسلان به دلیل جذب آب بسیار پایین، مقاومت عالی در برابر یخ‌زدگی، رطوبت و لکه‌پذیری دارد، که آن را برای فضاهای خارجی و مرطوب ایده‌آل می‌سازد. سرامیک معمولی مقاومت کمتری در برابر این عوامل دارد و بیشتر برای فضاهای داخلی و خشک توصیه می‌شود. قیمت پرسلان نیز معمولاً به دلیل فرآیند تولید پیچیده‌تر و مواد اولیه با کیفیت‌تر، از سرامیک معمولی بالاتر است. در نهایت، بدنه پرسلان معمولاً همگن و به رنگ سطح نزدیک است، در حالی که بدنه سرامیک معمولی ممکن است رنگ و بافت متفاوتی نسبت به لعاب داشته باشد.
کاشی پرسلان با جذب آب کمتر از 0.5 درصد، تخلخل بسیار پایین، و مقاومت بالا در برابر سایش و یخ‌زدگی، از سرامیک‌های معمولی متمایز می‌شود و گزینه‌ای ایده‌آل برای کاربردهای سخت و فضاهای بیرونی است.
ویژگی های سرامیک پرسلان
سرامیک پرسلان به دلیل ساختار متراکم و فرآیند تولید خاص خود، مجموعه‌ای از ویژگی‌های برجسته را داراست که آن را به گزینه‌ای محبوب و کارآمد برای انواع کاربردها تبدیل کرده است. این ویژگی‌ها، پرسلان را از سایر انواع پوشش‌ها متمایز ساخته و دوام و عملکرد طولانی‌مدت آن را تضمین می‌کنند.
سختی و استحکام
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های کاشی پرسلان، سختی و استحکام فوق‌العاده بالای آن است. پرسلان به دلیل پخت در دماهای بسیار بالا و فشار زیاد در مرحله شکل‌دهی، دارای ساختاری بسیار متراکم و شیشه‌ای است که منجر به درجه سختی بالایی در مقیاس موس (معمولاً بین 7 تا 8) می‌شود. این سختی بالا، پرسلان را در برابر خراش، سایش، ضربه و تحمل بارهای سنگین بسیار مقاوم می‌سازد. به همین دلیل، پرسلان گزینه‌ای ایده‌آل برای فضاهای پرتردد مانند مراکز تجاری، فرودگاه‌ها، بیمارستان‌ها و همچنین کاربردهای صنعتی است که نیاز به مقاومت مکانیکی بالا دارند. استحکام خمشی پرسلان نیز نسبت به سرامیک‌های معمولی بالاتر است.
مقاومت
کاشی پرسلان مقاومت بی‌نظیری در برابر طیف وسیعی از عوامل محیطی و شیمیایی از خود نشان می‌دهد. مهم‌ترین مقاومت آن در برابر آب و رطوبت است؛ با جذب آب کمتر از 0.5 درصد، عملاً غیرقابل نفوذ در برابر آب است. این ویژگی آن را کاملاً مقاوم در برابر یخ‌زدگی می‌کند، زیرا آب جذب شده در منافذ وجود ندارد که با یخ زدن منبسط شده و باعث ترک خوردن کاشی شود. پرسلان همچنین در برابر مواد شیمیایی خانگی و بسیاری از مواد شیمیایی صنعتی مقاوم است و به راحتی لکه نمی‌شود. مقاومت در برابر اشعه ماوراء بنفش (UV)، تغییرات دما و حرارت نیز از دیگر ویژگی‌های بارز آن است که پایداری رنگ و ظاهر آن را در طول زمان تضمین می‌کند.
صاف بودن سطح
اگرچه بدنه پرسلان بسیار متراکم و ریزدانه است، ویژگی “صاف بودن سطح” در مورد کاشی پرسلان می‌تواند به جنبه‌های مختلفی اشاره داشته باشد. اولاً، به دلیل ریزدانه بودن مواد اولیه و تراکم بالا، بدنه خام قبل از لعاب‌کاری می‌تواند سطحی نسبتاً هموار داشته باشد. ثانیاً، پس از لعاب‌کاری و پخت، سطح نهایی کاشی پرسلان می‌تواند در انواع پرداخت‌ها تولید شود؛ از جمله پرداخت براق و پولیش شده که سطحی بسیار صاف و صیقلی ایجاد می‌کند، یا پرداخت مات و تکسچرال که سطحی زبرتر و با اصطکاک بیشتر دارد. نکته مهم این است که حتی سطوح پرداخت نشده پرسلان (مانند پرسلان‌های فنی) به دلیل عدم تخلخل، در برابر جذب لکه و آلودگی مقاوم هستند و به راحتی تمیز می‌شوند.
وزن
به دلیل چگالی بسیار بالا و تخلخل ناچیز، کاشی پرسلان معمولاً وزن بیشتری نسبت به کاشی‌های سرامیکی معمولی با ابعاد مشابه دارد. این وزن بیشتر، نشان‌دهنده تراکم بالای مواد در بدنه کاشی است که مستقیماً با استحکام و دوام آن مرتبط است. وزن بالاتر کاشی پرسلان می‌تواند بر فرآیند حمل و نقل و نصب تأثیر بگذارد و ممکن است نیاز به نیروی کار بیشتر یا تجهیزات خاصی برای جابجایی و نصب داشته باشد، به خصوص در مورد کاشی‌های پرسلان با ابعاد بزرگ (اسلب‌های پرسلان). با این حال، این وزن بیشتر یک پیامد طبیعی از کیفیت و خواص مکانیکی برتر پرسلان است و به عنوان یک ویژگی ذاتی آن محسوب می‌شود.
مزایای کاشی پرسلان
کاشی پرسلان به دلیل مجموعه‌ای از مزایا و ویژگی‌های منحصر به فرد، به یکی از محبوب‌ترین گزینه‌ها برای پوشش کف و دیوار در پروژه‌های ساختمانی مدرن تبدیل شده است. این مزایا نه تنها به دوام و کارایی آن مربوط می‌شوند، بلکه جنبه‌های زیبایی‌شناختی و اقتصادی بلندمدت را نیز در بر می‌گیرند.
یکی از برجسته‌ترین مزایای کاشی پرسلان، دوام و مقاومت فوق‌العاده بالای آن است. این کاشی در برابر سایش، خراش، ضربه، مواد شیمیایی و لکه بسیار مقاوم است و می‌تواند ترافیک سنگین را به خوبی تحمل کند، که آن را برای فضاهای تجاری و عمومی ایده‌آل می‌سازد. جذب آب بسیار پایین (کمتر از 0.5 درصد) باعث می‌شود پرسلان در برابر رطوبت، یخ‌زدگی و تغییرات دما مقاوم باشد و برای استفاده در فضاهای خارجی، حمام، سرویس بهداشتی و اطراف استخر کاملاً مناسب باشد.
نگهداری و تمیز کردن کاشی پرسلان نیز بسیار آسان است. سطح غیرمتخلخل آن از جذب لکه و آلودگی جلوگیری می‌کند و معمولاً با یک دستمال مرطوب و مواد شوینده ملایم به راحتی تمیز می‌شود. این ویژگی بهداشتی، پرسلان را به گزینه‌ای عالی برای مکان‌هایی مانند بیمارستان‌ها و آشپزخانه‌ها تبدیل کرده است. پرسلان همچنین ضد حریق است و در برابر حرارت بالا مقاوم عمل می‌کند و در معرض نور خورشید دچار تغییر رنگ نمی‌شود.
از نظر زیبایی‌شناسی، کاشی پرسلان در طیف وسیعی از طرح‌ها، رنگ‌ها، اندازه‌ها و پرداخت‌ها (مات، براق، تکسچرال) تولید می‌شود. فناوری چاپ دیجیتال امکان ایجاد طرح‌هایی شبیه به چوب، سنگ طبیعی، بتن و سایر مواد را با جزئیات بالا فراهم کرده است، که دست طراحان را برای خلق فضاهای متنوع و جذاب باز می‌گذارد. عمر طولانی و نیاز کم به تعمیر و نگهداری، پرسلان را از نظر اقتصادی نیز به گزینه‌ای به‌صرفه در بلندمدت تبدیل می‌کند، علیرغم اینکه قیمت اولیه آن ممکن است از سرامیک‌های معمولی بالاتر باشد. این ترکیب از دوام، زیبایی، مقاومت و سهولت نگهداری، پرسلان را به انتخابی هوشمندانه برای انواع کاربردها تبدیل کرده است.
معایب کاشی پرسلان
در کنار مزایای فراوان، کاشی پرسلان دارای برخی معایب نیز هست که باید هنگام انتخاب و استفاده از آن مورد توجه قرار گیرند. این معایب بیشتر به ویژگی‌های فیزیکی و فرآیند نصب آن مربوط می‌شوند و می‌توانند بر هزینه و پیچیدگی اجرا تأثیر بگذارند.
یکی از اصلی‌ترین معایب کاشی پرسلان، قیمت نسبتاً بالای آن در مقایسه با کاشی‌های سرامیکی معمولی است. فرآیند تولید پیچیده‌تر، استفاده از مواد اولیه با کیفیت‌تر و نیاز به تجهیزات پیشرفته‌تر در خط تولید، همگی به افزایش قیمت نهایی محصول منجر می‌شوند. این هزینه اولیه بالاتر ممکن است برای برخی پروژه‌ها یا بودجه‌ها محدودیت ایجاد کند.
وزن بیشتر کاشی پرسلان نسبت به سرامیک، به دلیل چگالی بالاتر، می‌تواند چالش‌هایی را در زمینه حمل و نقل و جابجایی ایجاد کند، به خصوص در مورد کاشی‌های ابعاد بزرگ. این وزن اضافی ممکن است نیاز به تقویت سازه زیرین در برخی کاربردها را مطرح کند، اگرچه در اکثر کاربردهای معمول مسکونی و تجاری مشکل‌ساز نیست.
دشوار بودن نصب و برش کاشی پرسلان نیز یکی دیگر از معایب آن محسوب می‌شود. به دلیل سختی و استحکام بالا، برش پرسلان نیاز به ابزار برش مخصوص مانند اره آبی با تیغه الماسه دارد و برش‌های دقیق‌تر ممکن است زمان‌بر و چالش‌برانگیز باشند. نصب آن نیز به دلیل وزن و نیاز به تراز دقیق، نیازمند مهارت و تجربه بیشتری نسبت به نصب سرامیک معمولی است و استفاده از چسب‌های مخصوص پرسلان توصیه می‌شود. این موضوع می‌تواند هزینه نصب را افزایش دهد و انتخاب نصاب ماهر برای اطمینان از اجرای صحیح ضروری است. با وجود این معایب، مزایای بلندمدت پرسلان اغلب بر این چالش‌ها غلبه می‌کند.
کاربردهای کاشی پرسلان
به دلیل مقاومت استثنایی، دوام بالا، جذب آب ناچیز و تنوع طراحی، کاشی پرسلان کاربردهای بسیار گسترده‌ای در فضاهای مختلف، هم در داخل و هم در خارج ساختمان، پیدا کرده است. این ماده پوششی انعطاف‌پذیر، راه‌حلی بادوام و زیبا برای انواع نیازهای طراحی و عملکردی ارائه می‌دهد.
در فضاهای داخلی، کاشی پرسلان به طور گسترده‌ای برای پوشش کف و دیوارهای منازل مسکونی مورد استفاده قرار می‌گیرد، به ویژه در مناطقی که در معرض رطوبت بالا یا ترافیک سنگین قرار دارند. حمام‌ها، سرویس‌های بهداشتی، آشپزخانه‌ها، ورودی‌ها و راهروها از جمله مکان‌هایی هستند که پرسلان به دلیل مقاومت در برابر آب، لکه و سایش عملکرد بسیار خوبی از خود نشان می‌دهد. همچنین در فضاهای تجاری و عمومی مانند فروشگاه‌ها، رستوران‌ها، هتل‌ها، بیمارستان‌ها، مدارس و ساختمان‌های اداری، پرسلان به دلیل توانایی تحمل ترافیک بالا و سهولت نگهداری، گزینه‌ای بسیار محبوب است.
یکی از مهم‌ترین مزیت‌های پرسلان، قابلیت استفاده آن در فضاهای خارجی است. مقاومت آن در برابر یخ‌زدگی، تغییرات دما، نور خورشید و رطوبت، آن را برای نماهای خارجی ساختمان، تراس‌ها، بالکن‌ها، اطراف استخرها، مسیرهای پیاده‌رو و محوطه‌سازی مناسب می‌سازد. پرسلان‌های با سطح تکسچرال یا ضد لغزش نیز برای این کاربردها، به ویژه در مناطق مرطوب یا مستعد یخبندان، ایمنی بیشتری فراهم می‌کنند.
علاوه بر این، پرسلان در کاربردهای خاص‌تر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، مانند پوشش پیشخوان‌ها و کانترها، پله‌ها، کف کارخانجات و فضاهای صنعتی که نیاز به مقاومت شیمیایی و مکانیکی بالا دارند، و همچنین در ایستگاه‌های حمل و نقل عمومی مانند فرودگاه‌ها و ایستگاه‌های قطار که در معرض سایش شدید هستند. تنوع طرح و اندازه، از موزاییک‌های کوچک تا اسلب‌های پرسلان با ابعاد بزرگ، امکان استفاده از آن را در طراحی‌های متنوع و مدرن فراهم کرده است.
درجه بندی کاشی و سرامیک پرسلان
کاشی و سرامیک پرسلان، مانند سایر محصولات سرامیکی، بر اساس کیفیت و استانداردهای مشخصی درجه‌بندی می‌شوند. این درجه‌بندی معمولاً بر اساس تعداد و نوع عیوب ظاهری موجود در سطح و بدنه کاشی تعیین می‌گردد و به مصرف‌کنندگان کمک می‌کند تا محصولی متناسب با نیاز و حساسیت کاربرد مورد نظر خود انتخاب کنند. استاندارد ملی ایران و استانداردهای بین‌المللی معیارهای مشخصی برای این درجه‌بندی ارائه می‌دهند.
عیوبی که در فرآیند درجه‌بندی مورد بررسی قرار می‌گیرند شامل ترک بدنه، ترک لعاب، حفره‌های سرسوزنی، بی‌نظمی لبه‌ها و گوشه‌ها، ناهمواری سطح، مشکلات مربوط به لعاب (مانند عدم پوشش یا ذوب نشدن کامل)، اشکالات زیر لعاب، لب‌پریدگی، لکه، و اشکالات مربوط به طرح و دکور کاشی است. تعداد و شدت این عیوب در هر متر مربع یا در تعداد مشخصی از کاشی‌ها، تعیین‌کننده درجه کیفی آن محصول است. درجه‌بندی معمولاً به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شود که هر کدام میزان مجاز مشخصی از عیوب را دارند.
کاشی و سرامیک پرسلانی درجه یک
کاشی و سرامیک پرسلانی درجه یک، بالاترین کیفیت را داراست و کمترین میزان عیوب ظاهری را بر اساس استانداردهای ملی و بین‌المللی دارد. این کاشی‌ها از نظر ظاهری تقریباً بی‌عیب و نقص هستند. بر اساس استاندارد، در بررسی از فاصله یک متری، هیچ یک از عیوب جدی مانند ترک بدنه، ترک لعاب، لب‌پریدگی یا گوشه‌پریدگی نباید در آن‌ها مشاهده شود. وجود تعداد بسیار محدودی از عیوب بسیار جزئی و نامحسوس که از فاصله نزدیک قابل تشخیص نیستند، ممکن است مجاز باشد. این درجه از پرسلان برای کاربردهایی که زیبایی و یکنواختی سطح از اهمیت بالایی برخوردار است، مانند فضاهای لوکس مسکونی و تجاری، توصیه می‌شود.
کاشی و سرامیک پرسلانی درجه دو
کاشی و سرامیک پرسلانی درجه دو، دارای کیفیت بسیار خوب با تعداد محدودتری از عیوب نسبت به درجه یک است. این عیوب معمولاً جزئی‌تر هستند و از فاصله یک متری قابل مشاهده‌اند، اما تعداد آن‌ها کم است و تأثیر زیادی بر زیبایی کلی سطح ندارند. بر اساس استاندارد، ممکن است وجود حداکثر سه عیب جزئی از لیست عیوب مجاز (به استثنای عیوب جدی مانند ترک بدنه یا لعاب) در فاصله یک متری مجاز باشد. این درجه از پرسلان گزینه‌ای مناسب برای کاربردهای مسکونی و تجاری عمومی است که کیفیت ظاهری مهم است اما حساسیت درجه یک مورد نیاز نیست و می‌تواند صرفه اقتصادی بیشتری داشته باشد.
کاشی و سرامیک پرسلانی درجه سه
کاشی و سرامیک پرسلانی درجه سه، دارای تعداد بیشتری از عیوب ظاهری نسبت به درجات یک و دو است. این عیوب ممکن است واضح‌تر باشند و از فاصله دو متری قابل تشخیص باشند، اما همچنان در محدوده‌ای قرار دارند که برای برخی کاربردها قابل قبول هستند. وجود حداکثر سه عیب از لیست عیوب مجاز (به استثنای عیوب جدی) در فاصله دو متری ممکن است معیاری برای این درجه باشد. کاشی‌های درجه سه معمولاً برای کاربردهایی که حساسیت ظاهری کمتری دارند، مانند انباری‌ها، پارکینگ‌ها، یا فضاهای صنعتی که عملکرد و دوام اولویت دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرند و قیمت پایین‌تری نسبت به درجات بالاتر دارند.
کاشی و سرامیک پرسلانی درجه چهار
کاشی و سرامیک پرسلانی درجه چهار، شامل کاشی‌هایی است که در هیچ یک از دسته‌بندی‌های درجه یک، دو یا سه قرار نمی‌گیرند. این کاشی‌ها ممکن است دارای تعداد بیشتری از عیوب ظاهری یا عیوب با شدت بیشتر باشند که از فواصل نزدیک یا دور به راحتی قابل تشخیص هستند. این درجه معمولاً به عنوان درجه پایین‌ترین کیفیت ظاهری در نظر گرفته می‌شود. کاشی‌های درجه چهار اغلب برای کاربردهایی استفاده می‌شوند که ظاهر اصلاً اهمیتی ندارد، مانند زیرسازی‌ها، یا در پروژه‌هایی که نیاز به برش زیاد کاشی‌ها وجود دارد و بخش‌های معیوب قابل حذف هستند. قیمت این درجه از پرسلان معمولاً پایین‌ترین است.
نصب و اجرا
نصب و اجرای کاشی پرسلان به دلیل ویژگی‌های فیزیکی خاص آن، مانند سختی بالا، چگالی زیاد و جذب آب ناچیز، نیازمند دقت، مهارت و استفاده از ابزار و مواد مناسب است. این فرآیند کمی متفاوت و معمولاً چالش‌برانگیزتر از نصب کاشی‌های سرامیکی معمولی است و سپردن آن به نصاب‌های حرفه‌ای که تجربه کار با پرسلان را دارند، توصیه می‌شود.
آماده‌سازی سطح زیر کار اولین گام حیاتی است. سطح باید کاملاً تمیز، خشک، صاف، تراز و عاری از هرگونه آلودگی یا ناهمواری باشد. هرگونه ترک یا نقص در سطح زیرین باید قبل از نصب اصلاح شود. به دلیل وزن بیشتر پرسلان، اطمینان از استحکام کافی سازه زیرین نیز مهم است.
انتخاب چسب مناسب برای نصب کاشی پرسلان بسیار اهمیت دارد. به دلیل جذب آب بسیار پایین پرسلان، چسب‌های سیمانی معمولی که نیاز به جذب آب توسط کاشی برای گیرش دارند، ممکن است عملکرد مناسبی نداشته باشند. استفاده از چسب‌های پایه پلیمری یا چسب‌های مخصوص کاشی پرسلان (مانند چسب‌های اصلاح شده با پلیمر یا اپوکسی) که چسبندگی قوی‌تری روی سطوح غیرجاذب ایجاد می‌کنند، ضروری است. روش اعمال چسب نیز مهم است؛ معمولاً از روش “بک باترینگ” (Back Buttering) استفاده می‌شود، که در آن علاوه بر سطح زیرین، لایه‌ای نازک از چسب نیز پشت کاشی مالیده می‌شود تا پوشش کامل و چسبندگی حداکثری تضمین شود.
برش کاشی پرسلان به دلیل سختی بالا نیازمند ابزار مخصوص است. اره‌های آبی (Wet Saw) مجهز به تیغه الماسه با کیفیت بالا برای برش‌های مستقیم و دقیق ضروری هستند. برای ایجاد سوراخ یا برش‌های منحنی، از مته‌ها و ابزارهای الماسه مخصوص استفاده می‌شود. دقت در برش برای جلوگیری از لب‌پریدگی لبه‌ها مهم است.
بندکشی پس از نصب و خشک شدن کامل چسب انجام می‌شود. استفاده از پودر بندکشی با کیفیت و مناسب برای محیط مورد نظر (مثلاً پودر بندکشی ضد آب برای حمام) توصیه می‌شود. عرض بندکشی معمولاً طبق توصیه تولیدکننده کاشی یا طراح تعیین می‌شود. پس از بندکشی و تمیز کردن سطح، نصب به پایان می‌رسد. اجرای صحیح تمامی این مراحل، دوام و زیبایی نهایی کار را تضمین می‌کند.
نگهداری و تعمیر
یکی از مزیت‌های اصلی کاشی پرسلان، سهولت در نگهداری و نیاز کم به تعمیرات است. ویژگی‌های ذاتی پرسلان، آن را در برابر بسیاری از مشکلاتی که سایر پوشش‌ها با آن مواجه هستند، مقاوم می‌سازد. با این حال، رعایت چند نکته ساده می‌تواند به حفظ زیبایی و دوام آن در طول سالیان متمادی کمک کند.
نگهداری روزمره کاشی پرسلان بسیار آسان است. به دلیل سطح غیرمتخلخل، گرد و غبار و آلودگی به راحتی روی آن نمی‌نشینند و جذب نمی‌شوند. جارو کردن یا استفاده از یک دستمال میکروفیبر خشک برای جمع‌آوری گرد و غبار کافی است. برای تمیز کردن لکه‌ها یا آلودگی‌های بیشتر، می‌توان از آب گرم و یک ماده شوینده ملایم استفاده کرد. نیازی به استفاده از مواد شوینده قوی، ساینده‌ها یا اسیدها نیست، مگر در موارد خاص و با رعایت احتیاط فراوان، زیرا این مواد می‌توانند به پودر بندکشی یا حتی لعاب کاشی در بلندمدت آسیب برسانند.
برای تمیز کردن بندکشی‌ها که ممکن است با گذشت زمان کثیف شوند، می‌توان از برس‌های مخصوص بندکشی و محلول‌های تمیزکننده ملایم استفاده کرد. در صورت لزوم، بندکشی‌ها را می‌توان با مواد درزگیر مناسب ضد آب کرد، به خصوص در محیط‌های مرطوب، اگرچه خود کاشی پرسلان نیازی به آب‌بندی ندارد.
کاشی پرسلان به دلیل سختی بالا، در برابر خراش و سایش بسیار مقاوم است، اما کشیدن اجسام بسیار سنگین و تیز بدون محافظ می‌تواند به سطح آن آسیب بزند. استفاده از پدهای محافظ زیر پایه‌های مبلمان سنگین توصیه می‌شود. در صورت بروز آسیب جدی مانند شکستگی یا لب‌پریدگی، تعمیر کاشی پرسلان معمولاً شامل تعویض تایل آسیب‌دیده است که نیازمند دقت و مهارت برای برداشتن کاشی معیوب بدون آسیب زدن به کاشی‌های اطراف و نصب کاشی جدید با چسب مناسب است. به طور کلی، با نگهداری منظم و ساده، کاشی پرسلان می‌تواند زیبایی و عملکرد خود را برای دهه‌ها حفظ کند و نیاز به تعمیرات پرهزینه به ندرت پیش می‌آید.
قیمت
قیمت کاشی پرسلان یکی از عواملی است که می‌تواند در تصمیم‌گیری برای انتخاب این نوع پوشش تأثیرگذار باشد. به طور کلی، قیمت کاشی پرسلان از کاشی‌های سرامیکی معمولی بالاتر است، اما این تفاوت قیمت با توجه به مزایا و دوام بالای پرسلان قابل توجیه است. قیمت های کاشی پرسلان در کاشی لند کاملا به روز است و کارشناسان همیشه پاسخگو هستند.
عوامل متعددی بر قیمت کاشی پرسلان تأثیر می‌گذارند. اولین عامل، کیفیت مواد اولیه و فرآیند تولید است. استفاده از خاک رس خالص‌تر، فلدسپات بیشتر و فرآیند پخت در دمای بالا، همگی هزینه‌های تولید را افزایش می‌دهند. عامل دوم، اندازه و ابعاد کاشی است. کاشی‌های پرسلان با ابعاد بزرگتر (اسلب‌های پرسلان) به دلیل پیچیدگی بیشتر در تولید، حمل و نقل و نصب، معمولاً قیمت بالاتری در هر متر مربع دارند.
طرح، رنگ و پرداخت سطح نیز بر قیمت تأثیرگذار هستند. کاشی‌های پرسلان با طرح‌های پیچیده، چاپ دیجیتال با کیفیت بالا، یا پرداخت‌های خاص مانند پولیش شده (که فرآیند تولید بیشتری نیاز دارد)، معمولاً گران‌تر از مدل‌های ساده‌تر هستند. برند تولیدکننده و کشور سازنده نیز می‌تواند در قیمت نهایی نقش داشته باشد؛ برندهای معتبر با کیفیت بالاتر معمولاً قیمت بیشتری دارند.
درجه‌بندی کیفی کاشی پرسلان نیز مستقیماً بر قیمت آن اثر می‌گذارد. کاشی‌های درجه یک با کمترین میزان عیوب، بالاترین قیمت را دارند، در حالی که کاشی‌های درجه دو، سه و چهار به ترتیب قیمت پایین‌تری خواهند داشت. هزینه‌های حمل و نقل و نصب نیز باید در هزینه کلی پروژه در نظر گرفته شوند؛ نصب پرسلان به دلیل نیاز به ابزار و مهارت تخصصی، معمولاً گران‌تر از نصب سرامیک معمولی است.
با وجود قیمت اولیه بالاتر، باید در نظر گرفت که کاشی پرسلان به دلیل دوام بسیار بالا، مقاومت در برابر سایش و لکه، و نیاز کم به نگهداری و تعمیر، در بلندمدت می‌تواند از نظر اقتصادی به‌صرفه باشد. عمر طولانی‌تر و کاهش هزینه‌های نگهداری، هزینه اولیه بالاتر را در طول زمان جبران می‌کند و ارزش کلی بیشتری را برای ملک فراهم می‌آورد.
کاشی پرسلان با وجود قیمت اولیه بالاتر نسبت به سرامیک معمولی، به دلیل دوام بی‌نظیر، مقاومت در برابر عوامل محیطی و هزینه‌های نگهداری پایین، گزینه‌ای اقتصادی و ارزشمند در بلندمدت محسوب می‌شود.
سوالات متداول
مواد آسیب زننده به کاشی پرسلان چیست؟
با وجود مقاومت بالا، مواد شیمیایی بسیار قوی مانند اسیدها و قلیاهای غلیظ، ساینده‌های خشن و اجسام سنگین و نوک تیز در صورت سقوط یا کشیده شدن می‌توانند به سطح کاشی پرسلان یا پودر بندکشی آسیب بزنند.
کاشی پرسلان چند سال دوام می آورد؟
کاشی پرسلان به دلیل مقاومت بسیار بالا در برابر سایش، رطوبت، دما و مواد شیمیایی، در صورت نصب صحیح و نگهداری مناسب می‌تواند برای دهه‌ها (بیش از ۲۰ سال) دوام آورده و زیبایی و عملکرد خود را حفظ کند.
کاشی های پرسلان ضد آب هستند؟
کاشی پرسلان به دلیل جذب آب بسیار پایین (کمتر از 0.5 درصد)، عملاً در برابر نفوذ آب به بدنه خود مقاوم است و برای محیط‌های مرطوب مانند حمام و سرویس بهداشتی ایده‌آل است، اگرچه بندکشی‌ها نیاز به مراقبت دارند.
فرق بین کاشی گرانیتی و کاشی پرسلان چیست؟
کاشی پرسلان معمولاً سخت‌تر (موس ۷-۸) و کمتر متخلخل از کاشی‌های ساخته شده از سنگ گرانیت طبیعی است. پرسلان نیاز به درزگیری ندارد، در حالی که گرانیت طبیعی برای جلوگیری از لکه و نفوذ رطوبت نیاز به درزگیری دوره‌ای دارد.