یک رابطه نامرئی بین تنوع زیستی و انسان

به گزارش مجله لوکس اول خردادماه (۲۲ می) روز جهانی تنوع زیستی است که از سوی سازمان ملل متحد برای ترویج مسائل مربوط به محیط زیست در نظر گرفته شده است. شعار امسال این مناسبت «زندگی همسو با تنوع زیستی و توسعه پایدار» است و به نظر می رسد علاوه بر انتقال پیام مستقیم بر نقش پررنگ همزیستی انسان با اکوسیستم نیز تاکید می کند. 

در گذر زمان حفظ تنوع زیستی اندک تاثیری در تصمیم گیری های انسانی داشته است البته به نظر می رسد که در بیشتر موارد نقش اکوسیستم در ادبیات توسعه نادیده گرفته شده است. به عنوان مثال تحولات شهری در قرن گذشته منجر به تغییرات عمده ای در کاربری زمین شده و در نتیجه فرآیندهای فیزیکی شیمیایی و بیولوژیک در طبیعت را تحت تاثیر قرار داده است.

بر اساس مقاله «تاثیر تنوع زیستی بر جنبه های مختلف زندگی انسان در محیط زیست شهری» انسان ها اغلب تمایل دارند که شهرها در مناطقی با تنوع زیستی بالا ساخته شود. در واقع سرعت شهرنشینی تداوم حیات بسیاری از گونه ها و جوامع زیست محیطی را در سطح جهان تهدید کرده است این در حالیست که تنوع زیستی زیربنای عملکرد اکوسیستم شهری و به همین سبب برای سلامت و رفاه انسان ضروری است. در حال حاضر پژوهشگران بعضی جنبه های مفید و مضر تنوع زیستی حتی در محیط های شهری را برای سلامت انسان بررسی و تشریح کرده اند. بر اساس نتایج به دست آمده اکوسیستم های تنوع زیستی می توانند سلامت و رفاه را ارتقا دهند که در حالت تعادل این تاثیرات مثبت است و از دست دادن آن می تواند کیفیت زندگی انسان ها را تهدید کند. گرچه باید گفت که حفظ تنوع زیستی نه فقط در شهرها که برای کارکرد طبیعی و متعادل یک اکوسیستم ضروری است.

ایران با اکوسیستم منحصر به فرد و مهم خود امروزه با چالش هایی در این حیطه روبروست. ایران محل تلاقی چندین زیست بوم (بیوم) دارای ۹ اکوسیستم از ۱۱ اکوسیستم دنیا پنج ناحیه رویشی و دو نقطه داغ انواع زیستی است علاوه بر آن دارای ۴۱ نوع تالاب از ۴۲ نوع تالاب های دنیاست. شرایطی که از دیرباز بر ابعاد مختلف زندگی انسان اثرگذار بوده و با اقتصاد و اجتماع نیز پیوند خورده است. همانطور که هادی کیادلیری – معاون آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست می گوید: جنگل های زاگرس جنگل هایی معیشتی است و با ابعاد مختلفی از زندگی انسان پیوند خورده است. 

بیشتر بخوانید

چرا برخی درختان می میرند؟

چه اشکالی دارد یوز تلف شود؟

شعار سال روز ملی تنوع زیستی نشان می دهد امروزه وابستگی انسان به طبیعت موجب شده دیگر کشورهای جهان رابطه خود را با جهان طبیعی بازنگری کنند در ایران نیز با توجه به برخورداری از اکوسیستمی منحصربه فرد از سویی و حجم آسیب ها به آن از سوی دیگر لزوم بازنگری و احیای این رابطه دو چندان است.

به گزارش سازمان ملل متحد در دسامبر ۲۰۲۲ جهان بر سر یک برنامه جهانی برای بازتعریف رابطه انسان با طبیعت به توافق کرد. «چارچوب جهانی تنوع زیستی کونمینگ مونترال» با تعیین ۲۳ هدف تا سال ۲۰۳۰ و پنج هدف کلان تا سال ۲۰۵۰ به دنبال توقف و بازگرداندن روند تخریب طبیعت طی ۲۵ سال آینده است؛ احیای ۲۰ درصد از اکوسیستم های تخریب شده و کاهش ۵۰ درصدی ورود یا استقرار گونه های مهاجم غیربومی از جمله اهداف این چارچوب است. 

روز جهانی تنوع زیستی امسال با شعار «هماهنگی با طبیعت و توسعه پایدار» بر پیوند این برنامه با اهداف توسعه پایدار (SDGs) تأکید دارد چرا که این دو دستور کار باید در کنار یکدیگر پیش رفته و یکدیگر را تقویت کنند.

البته باید گفت تا سال ۲۰۲۵ تنها پنج سال برای تحقق اهداف کوتاه مدت چارچوب جهانی تنوع زیستی و اهداف توسعه پایدار باقی مانده است.

انتهای پیام