کتاب «دانش‌آموزان استثنایی: مقدمه‌ای بر آموزش ویژه» نوشته دانیل هالاهان و جیمز کافمن است که به تحلیل و بررسی ویژگی‌ها نیازها و روش‌های آموزشی مناسب برای دانش‌آموزان با نیازهای ویژه می‌پردازد. این اثر در 14 فصل به موضوعاتی همچون استثنایی بودن جریان‌ها و مسائل کنونی جنبه‌های چندفرهنگی و دوزبانگی ناتوانی‌های یادگیری اختلالات توجه و بیش‌فعالی اختلالات هیجانی و رفتاری اختلالات ارتباطی ناشنوایی و کم‌شنوایی نابینایی و کم‌بینایی ناتوانی‌های نادر و چندگانه ناتوانی‌های جسمی تیزهوشی و استعدادهای ویژه و نقش والدین و خانواده‌ها در فرآیند آموزشی پرداخته است. این کتاب با هدف ارتقاء آگاهی و توانمندی معلمان و متخصصان حوزه آموزش ویژه تدوین شده و به عنوان یک مرجع معتبر در این زمینه شناخته می‌شود.
خلاصه فصل 1 کتاب دانش آموزان استثنایی : استثنایی بودن و آموزش ویژه
فصل اول کتاب «دانش‌آموزان استثنایی (مقدمه‌ای بر آموزش ویژه)» به معرفی مفهوم استثنایی بودن و اهمیت آموزش ویژه اختصاص دارد. در این فصل مفاهیم اساسی و پایه‌ای که به درک بهتر نیازهای دانش‌آموزان استثنایی کمک می‌کند بررسی می‌شود. استثنایی بودن به دانش‌آموزانی اطلاق می‌شود که ویژگی‌های خاصی دارند که آن‌ها را از جمعیت عمومی متمایز می‌سازد. این ویژگی‌ها می‌تواند شامل ناتوانی‌های جسمی ذهنی رفتاری یا نیازهای خاص آموزشی باشد که به رویکردهای خاص آموزشی نیاز دارد. فصل به تفصیل این موارد را تشریح می‌کند و به اهمیت شناخت و پاسخ‌گویی به نیازهای متنوع این دانش‌آموزان می‌پردازد. همچنین اهمیت برنامه‌ریزی و طراحی شیوه‌های آموزشی ویژه که به این دانش‌آموزان کمک می‌کند تا به حداکثر پتانسیل خود دست یابند مطرح می‌شود. در بخش‌های مختلف فصل انواع مختلف ناتوانی‌های استثنایی معرفی می‌شوند و نشان داده می‌شود که چگونه آموزش ویژه می‌تواند به رفع این مشکلات و ارائه امکانات برابر آموزشی کمک کند. این فصل پایه‌گذار درک اصولی از آموزش ویژه است و تلاش می‌کند تا به معلمان و متخصصان آموزش ابزارهای لازم برای ارائه آموزش مناسب به این دسته از دانش‌آموزان را فراهم کند.
نکات کلیدی فصل 1 کتاب دانش آموزان استثنایی
- تعریف استثنایی بودن: دانش‌آموزانی با ویژگی‌های متمایز از جمعیت عمومی.
- اهمیت آموزش ویژه: پاسخ‌گویی به نیازهای متنوع دانش‌آموزان استثنایی.
- انواع ناتوانی‌ها: شامل ناتوانی‌های جسمی ذهنی رفتاری و نیازهای خاص آموزشی.
- هدف آموزش ویژه: کمک به دانش‌آموزان برای دستیابی به حداکثر پتانسیل.
- نقش معلمان و متخصصان: ارائه ابزارهای لازم برای آموزش مناسب.
خلاصه فصل 2 کتاب دانش آموزان استثنایی : جریان‌ها و مسائل کنونی
فصل دوم کتاب «دانش‌آموزان استثنایی (مقدمه‌ای بر آموزش ویژه)» به بررسی جریان‌ها و مسائل کنونی در زمینه آموزش ویژه اختصاص دارد. در این فصل تغییرات و تحولات مهم در زمینه آموزش دانش‌آموزان استثنایی بررسی می‌شود و مسائل کلیدی که در حال حاضر در این حوزه مطرح هستند تحلیل می‌شود. فصل به تأثیرات قوانین و مقررات جدید سیاست‌های آموزشی و نحوه پذیرش و حمایت از دانش‌آموزان استثنایی در مدارس پرداخته و نقش سیستم‌های آموزشی در فراهم آوردن فرصت‌های برابر برای این دانش‌آموزان را مورد بررسی قرار می‌دهد. یکی از مباحث مهم این فصل چالش‌ها و فرصت‌های ناشی از ترکیب دانش‌آموزان استثنایی با دیگر دانش‌آموزان در کلاس‌های عمومی است. همچنین به ضرورت‌های تغییرات ساختاری در مدارس و نیاز به برنامه‌های آموزشی ویژه و آموزش معلمان برای پاسخ‌گویی به نیازهای خاص این دانش‌آموزان اشاره می‌شود. در این فصل چگونگی تعامل میان والدین معلمان و سیاست‌گذاران برای بهبود شرایط آموزشی این دانش‌آموزان نیز به تفصیل بررسی می‌شود. در نهایت فصل به مسائل فرهنگی اجتماعی و اقتصادی که تأثیرات مستقیمی بر کیفیت آموزش ویژه دارند اشاره کرده و اهمیت شفافیت در تصمیم‌گیری‌های آموزشی برای حمایت از دانش‌آموزان استثنایی را مورد تأکید قرار می‌دهد.
نکات کلیدی فصل 2 کتاب دانش آموزان استثنایی
- جریان‌ها و مسائل کنونی: تغییرات و تحولات در آموزش ویژه.
- تأثیر قوانین و مقررات: نحوه پذیرش و حمایت از دانش‌آموزان استثنایی در مدارس.
- چالش‌ها و فرصت‌ها: ترکیب دانش‌آموزان استثنایی در کلاس‌های عمومی.
- تغییرات ساختاری: ضرورت برنامه‌های آموزشی ویژه و آموزش معلمان.
- تعامل میان ذینفعان: والدین معلمان و سیاست‌گذاران برای بهبود شرایط آموزشی.
- تأثیر عوامل فرهنگی اجتماعی و اقتصادی: بر کیفیت آموزش ویژه.
- اهمیت شفافیت: در تصمیم‌گیری‌های آموزشی.
خلاصه فصل 3 کتاب دانش آموزان استثنایی : جنبه‌های چندفرهنگی و دوزبانگی آموزش ویژه
فصل سوم کتاب «دانش‌آموزان استثنایی (مقدمه‌ای بر آموزش ویژه)» به بررسی جنبه‌های چندفرهنگی و دوزبانگی در زمینه آموزش ویژه اختصاص دارد. در این فصل تأثیرات فرهنگی و زبانی بر نیازهای آموزشی دانش‌آموزان استثنایی و چگونگی سازگاری سیستم‌های آموزشی با تنوع فرهنگی و زبانی مورد بررسی قرار می‌گیرد. اهمیت شناسایی تفاوت‌های فرهنگی و زبانی در شناسایی نیازهای خاص آموزشی و همچنین تأثیر این تفاوت‌ها بر فرآیند یادگیری و ارزیابی دانش‌آموزان استثنایی برجسته می‌شود. فصل به تفصیل توضیح می‌دهد که چگونه این تفاوت‌ها می‌تواند چالش‌هایی در آموزش و یادگیری ایجاد کند به ویژه هنگامی که دانش‌آموزان از خانواده‌های دوزبانه یا فرهنگی متفاوت می‌آیند. علاوه بر این فصل به نقش معلمان و سایر متخصصان آموزشی در شناسایی این تفاوت‌ها و طراحی برنامه‌های آموزشی مناسب برای این دانش‌آموزان می‌پردازد. همچنین به روش‌های مؤثر برای برخورد با مشکلات آموزشی ناشی از دوزبانگی و چندفرهنگی بودن اشاره می‌شود از جمله استفاده از شیوه‌های آموزشی انعطاف‌پذیر و ایجاد محیط‌های آموزشی شمول‌گرا که بتوانند نیازهای خاص این دانش‌آموزان را برطرف سازند. این فصل بر لزوم همکاری نزدیک میان معلمان والدین و متخصصان فرهنگی تأکید می‌کند تا از موفقیت این دانش‌آموزان در سیستم آموزشی اطمینان حاصل شود.
نکات کلیدی فصل 3 کتاب دانش آموزان استثنایی
- جنبه‌های چندفرهنگی و دوزبانگی: بررسی تأثیرات فرهنگی و زبانی بر نیازهای آموزشی.
- اهمیت شناسایی تفاوت‌ها: در فرآیند یادگیری و ارزیابی دانش‌آموزان استثنایی.
- چالش‌های ناشی از تفاوت‌ها: به ویژه برای دانش‌آموزان دوزبانه یا با فرهنگ متفاوت.
- نقش معلمان و متخصصان: در طراحی برنامه‌های آموزشی مناسب.
- روش‌های مؤثر: استفاده از شیوه‌های آموزشی انعطاف‌پذیر و محیط‌های شمول‌گرا.
- همکاری نزدیک: بین معلمان والدین و متخصصان فرهنگی.
خلاصه فصل 4 کتاب دانش آموزان استثنایی : دانش‌آموزان عقب‌مانده ذهنی
فصل چهارم کتاب «دانش‌آموزان استثنایی (مقدمه‌ای بر آموزش ویژه)» به بررسی ویژگی‌ها و نیازهای آموزشی دانش‌آموزان عقب‌مانده ذهنی اختصاص دارد. در این فصل ابتدا به تعریف عقب‌ماندگی ذهنی پرداخته می‌شود که به ناتوانی‌های قابل توجه در زمینه هوش و توانایی‌های فکری و تحصیلی اشاره دارد و می‌تواند با محدودیت‌های اجتماعی و عملی نیز همراه باشد. سپس انواع مختلف عقب‌ماندگی ذهنی و علل آن از جمله عوامل ژنتیکی محیطی و آسیب‌های پیش از تولد یا پس از تولد توضیح داده می‌شود. فصل به شیوه‌های مختلف تشخیص عقب‌ماندگی ذهنی از جمله ارزیابی‌های روانشناختی و تست‌های استاندارد اشاره کرده و نقش تشخیص دقیق در برنامه‌ریزی آموزشی برای این دانش‌آموزان را برجسته می‌کند. همچنین به روش‌های آموزش و استراتژی‌های تدریس مؤثر برای دانش‌آموزان با عقب‌ماندگی ذهنی پرداخته می‌شود که شامل استفاده از شیوه‌های یادگیری تدریجی حمایت‌های اجتماعی و تمرکز بر تقویت مهارت‌های روزمره و اجتماعی است. در این فصل همچنین تأکید می‌شود که برای این دانش‌آموزان باید محیطی آموزشی فراهم شود که به آن‌ها فرصت‌های متناسب با توانایی‌هایشان برای یادگیری و رشد بدهد. فصل به مسائل اجتماعی و فرهنگی مرتبط با دانش‌آموزان عقب‌مانده ذهنی و اهمیت حمایت از خانواده‌ها و ایجاد همکاری بین معلمان والدین و متخصصان نیز پرداخته و به تأثیر این همکاری در بهبود نتایج آموزشی این دانش‌آموزان اشاره می‌کند.
نکات کلیدی فصل 4 کتاب دانش آموزان استثنایی
- تعریف عقب‌ماندگی ذهنی: ناتوانی‌های قابل توجه در هوش و توانایی‌های فکری.
- انواع و علل عقب‌ماندگی ذهنی: عوامل ژنتیکی محیطی و آسیب‌ها.
- شیوه‌های تشخیص: ارزیابی‌های روانشناختی و تست‌های استاندارد.
- روش‌های آموزش مؤثر: یادگیری تدریجی حمایت‌های اجتماعی و تقویت مهارت‌های روزمره.
- محیط آموزشی مناسب: فرصت‌های متناسب با توانایی‌ها.
- مسائل اجتماعی و فرهنگی: اهمیت حمایت از خانواده‌ها و همکاری بین ذینفعان.
خلاصه فصل 5 کتاب دانش آموزان استثنایی : دانش‌آموزان دارای ناتوانی‌های یادگیری
فصل پنجم کتاب «دانش‌آموزان استثنایی (مقدمه‌ای بر آموزش ویژه)» به بررسی ویژگی‌ها و نیازهای آموزشی دانش‌آموزان دارای ناتوانی‌های یادگیری اختصاص دارد. در این فصل ناتوانی‌های یادگیری به عنوان اختلالاتی تعریف می‌شود که بر توانایی‌های فرد در درک و پردازش اطلاعات تأثیر می‌گذارد و می‌تواند در زمینه‌های مختلف مانند خواندن نوشتن حساب و سایر مهارت‌های شناختی مشاهده شود. فصل به انواع مختلف ناتوانی‌های یادگیری از جمله اختلالات خواندن (دیسلکسیا) اختلالات نوشتاری اختلالات حساب (دیسکالکولیا) و اختلالات پردازش شنیداری و بصری می‌پردازد و توضیح می‌دهد که این اختلالات چگونه می‌توانند عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان را تحت تأثیر قرار دهند. سپس فصل به بررسی علل احتمالی ناتوانی‌های یادگیری از جمله عوامل ژنتیکی عصبی و محیطی پرداخته و بر اهمیت تشخیص زودهنگام این ناتوانی‌ها برای ارائه حمایت‌های آموزشی مؤثر تأکید می‌کند. در ادامه روش‌ها و استراتژی‌های مختلف آموزشی برای کمک به این دانش‌آموزان توضیح داده می‌شود از جمله استفاده از تدریس فردی شیوه‌های آموزش چندحسی و تمرکز بر مهارت‌های خاص مورد نیاز هر دانش‌آموز. همچنین فصل به اهمیت کار تیمی میان معلمان والدین و متخصصان برای حمایت از این دانش‌آموزان و طراحی برنامه‌های آموزشی شخصی‌شده اشاره می‌کند. در نهایت تأکید می‌شود که با وجود ناتوانی‌های یادگیری این دانش‌آموزان قادر به پیشرفت‌های چشمگیر در محیط‌های آموزشی هستند به شرط آنکه از روش‌های مناسب و حمایت‌های به‌موقع بهره‌مند شوند.
نکات کلیدی فصل 5 کتاب دانش آموزان استثنایی
- تعریف ناتوانی‌های یادگیری: اختلالات در درک و پردازش اطلاعات.
- انواع ناتوانی‌های یادگیری: دیسلکسیا اختلالات نوشتاری دیسکالکولیا.
- علل ناتوانی‌های یادگیری: عوامل ژنتیکی عصبی و محیطی.
- اهمیت تشخیص زودهنگام: برای ارائه حمایت‌های آموزشی مؤثر.
- روش‌ها و استراتژی‌های آموزشی: تدریس فردی شیوه‌های آموزش چندحسی.
- کار تیمی: میان معلمان والدین و متخصصان.
خلاصه فصل 6 کتاب دانش آموزان استثنایی : دانش‌آموزان دارای اختلال کمبود توجه همراه با بیش‌فعالی
فصل هفتم کتاب «دانش‌آموزان استثنایی (مقدمه‌ای بر آموزش ویژه)» به بررسی ویژگی‌ها و نیازهای آموزشی دانش‌آموزان دارای اختلال کمبود توجه همراه با بیش‌فعالی (ADHD) اختصاص دارد. در این فصل اختلال ADHD به عنوان یک اختلال عصبی-رشدی که به طور عمده بر توجه تمرکز و رفتارهای کودک تأثیر می‌گذارد معرفی می‌شود. این اختلال معمولاً با علائمی چون ناتوانی در توجه به جزئیات مشکلات در تکمیل وظایف فراموشی مکرر بی‌قراری و رفتارهای ناگهانی همراه است. فصل به تفصیل به علل احتمالی این اختلال از جمله عوامل ژنتیکی محیطی و آسیب‌های مغزی پرداخته و بر اهمیت تشخیص دقیق و زودهنگام برای ارائه درمان و آموزش مناسب تأکید می‌کند. سپس شیوه‌های آموزشی مؤثر برای دانش‌آموزان مبتلا به ADHD مورد بررسی قرار می‌گیرد. این شیوه‌ها شامل استفاده از استراتژی‌های تقویت مثبت ایجاد ساختارهای واضح و مشخص در محیط کلاس و تخصیص زمان‌های کوتاه برای تکالیف می‌شود تا توجه دانش‌آموزان حفظ شود. همچنین تکنیک‌های مدیریت رفتار مانند استفاده از تقویت‌های فوری و روش‌های تنبیه ملایم برای کمک به کاهش مشکلات رفتاری این دانش‌آموزان توصیه می‌شود. در این فصل همچنین به اهمیت حمایت از خانواده‌ها و همکاری میان معلمان والدین و متخصصان به منظور ایجاد یک رویکرد جامع و هماهنگ برای رسیدگی به نیازهای آموزشی این دانش‌آموزان اشاره می‌شود. در نهایت فصل به تأثیرات طولانی‌مدت اختلال ADHD بر تحصیلات و رشد اجتماعی دانش‌آموزان پرداخته و تأکید می‌کند که با فراهم آوردن حمایت‌های مناسب و استفاده از شیوه‌های آموزشی ویژه می‌توان این دانش‌آموزان را به موفقیت‌های تحصیلی دست یافت.
نکات کلیدی فصل 6 کتاب دانش آموزان استثنایی
- تعریف اختلال ADHD: اختلال عصبی-رشدی تأثیرگذار بر توجه و رفتار.
- علائم ADHD: ناتوانی در توجه مشکلات در تکمیل وظایف بی‌قراری.
- علل ADHD: عوامل ژنتیکی محیطی و آسیب‌های مغزی.
- اهمیت تشخیص زودهنگام: برای ارائه درمان و آموزش مناسب.
- شیوه‌های آموزشی مؤثر: تقویت مثبت ساختارهای واضح زمان‌های کوتاه برای تکالیف.
- تکنیک‌های مدیریت رفتار: تقویت‌های فوری و تنبیه ملایم.
- حمایت از خانواده‌ها و همکاری: بین معلمان والدین و متخصصان.
خلاصه فصل 7 کتاب دانش آموزان استثنایی : دانش‌آموزان دارای اختلال‌های هیجانی و رفتاری
فصل هشتم کتاب «دانش‌آموزان استثنایی (مقدمه‌ای بر آموزش ویژه)» به بررسی ویژگی‌ها و نیازهای آموزشی دانش‌آموزان دارای اختلال‌های هیجانی و رفتاری اختصاص دارد. این فصل به توضیح اختلال‌های هیجانی و رفتاری می‌پردازد که شامل مشکلات در تنظیم هیجانی ارتباطات اجتماعی و رفتارهای ناسازگار است. این اختلالات می‌توانند شامل اختلالات اضطرابی افسردگی اختلالات رفتاری و اختلالات مقابله‌ای باشند که به طور مستقیم بر عملکرد تحصیلی و اجتماعی دانش‌آموزان تأثیر می‌گذارند. فصل سپس به علل این اختلالات که ممکن است شامل عوامل ژنتیکی محیطی و تجربیات زندگی باشد اشاره می‌کند. علاوه بر این به تأثیرات بلندمدت این اختلالات بر رشد اجتماعی و تحصیلی دانش‌آموزان پرداخته و بر اهمیت تشخیص زودهنگام و مداخلات آموزشی مناسب تأکید می‌کند. در ادامه شیوه‌های آموزشی ویژه برای این دانش‌آموزان بررسی می‌شود که شامل استفاده از تکنیک‌های رفتار درمانی فراهم کردن محیط‌های آموزشی با ساختار و ثبات و استفاده از برنامه‌های آموزشی فردی است که به بهبود رفتار و هیجان‌های دانش‌آموزان کمک می‌کند. فصل همچنین بر اهمیت همکاری میان معلمان مشاوران والدین و سایر متخصصان برای ارائه پشتیبانی مستمر و کارآمد به این دانش‌آموزان تأکید می‌کند. در نهایت به نقش مداخلات روانشناختی مانند مشاوره فردی و گروهی و استفاده از دارودرمانی در مدیریت اختلالات هیجانی و رفتاری اشاره می‌شود و این که چگونه این روش‌ها می‌توانند در بهبود عملکرد تحصیلی و اجتماعی این دانش‌آموزان مؤثر واقع شوند.
نکات کلیدی فصل 7 کتاب دانش آموزان استثنایی
- تعریف اختلال‌های هیجانی و رفتاری: مشکلات در تنظیم هیجانی و رفتارهای ناسازگار.
- انواع اختلالات: اضطرابی افسردگی اختلالات رفتاری و مقابله‌ای.
- علل اختلالات: عوامل ژنتیکی محیطی و تجربیات زندگی.
- تأثیرات بلندمدت: بر رشد اجتماعی و تحصیلی.
- اهمیت تشخیص زودهنگام: و مداخلات آموزشی مناسب.
- شیوه‌های آموزشی ویژه: رفتار درمانی محیط‌های آموزشی با ساختار و ثبات برنامه‌های آموزشی فردی.
- همکاری میان ذینفعان: معلمان مشاوران والدین و متخصصان.
- نقش مداخلات روانشناختی و دارودرمانی: در مدیریت اختلالات.
خلاصه فصل 8 کتاب دانش آموزان استثنایی : دانش‌آموزان دارای اختلال‌های ارتباطی
فصل نهم کتاب «دانش‌آموزان استثنایی (مقدمه‌ای بر آموزش ویژه)» به بررسی ویژگی‌ها و نیازهای آموزشی دانش‌آموزان دارای اختلال‌های ارتباطی اختصاص دارد. این فصل به اختلالات مختلف در ارتباطات زبانی و غیرزبانی پرداخته و توضیح می‌دهد که این اختلالات چگونه می‌توانند توانایی دانش‌آموزان را در برقراری ارتباط مؤثر با دیگران محدود کنند. اختلال‌های ارتباطی می‌توانند شامل اختلالات گفتاری و زبانی اختلالات در فهم زبان و اختلالات اجتماعی-زبانی باشند. فصل به شناسایی این اختلالات و تأثیر آن‌ها بر یادگیری و تعاملات اجتماعی دانش‌آموزان اشاره دارد. در ادامه علل مختلف این اختلالات از جمله عوامل ژنتیکی عصبی و محیطی مورد بررسی قرار می‌گیرد. فصل همچنین به اهمیت تشخیص زودهنگام و مداخلات آموزشی مناسب برای این دانش‌آموزان تأکید می‌کند و نقش ارزیابی‌های جامع در شناسایی نوع اختلال و برنامه‌ریزی آموزشی مناسب را برجسته می‌سازد. سپس به شیوه‌های تدریس و روش‌های آموزشی مؤثر برای این دسته از دانش‌آموزان پرداخته می‌شود از جمله استفاده از روش‌های تصویری تکنیک‌های تقویت گفتار و زبان و تمرین‌های مهارت‌های اجتماعی. همچنین نقش گفتاردرمانگران و سایر متخصصان در طراحی برنامه‌های آموزشی و مداخلات حمایتی برای این دانش‌آموزان بررسی می‌شود. در نهایت فصل به اهمیت همکاری میان معلمان والدین و متخصصان برای حمایت از این دانش‌آموزان و تضمین موفقیت تحصیلی آن‌ها در محیط‌های آموزشی مختلف اشاره می‌کند.
نکات کلیدی فصل 8 کتاب دانش آموزان استثنایی
- تعریف اختلال‌های ارتباطی: اختلالات در ارتباطات زبانی و غیرزبانی.
- انواع اختلالات: گفتاری و زبانی اختلالات در فهم زبان و اختلالات اجتماعی-زبانی.
- شناسایی اختلالات: و تأثیر آن‌ها بر یادگیری و تعاملات اجتماعی.
- علل اختلالات: عوامل ژنتیکی عصبی و محیطی.
- اهمیت تشخیص زودهنگام: و مداخلات آموزشی مناسب.
- نقش ارزیابی‌های جامع: در شناسایی نوع اختلال و برنامه‌ریزی آموزشی.
- شیوه‌های تدریس و روش‌های آموزشی مؤثر: استفاده از روش‌های تصویری تکنیک‌های تقویت گفتار و زبان و تمرین‌های مهارت‌های اجتماعی.
- نقش گفتاردرمانگران و سایر متخصصان: در طراحی برنامه‌های آموزشی و مداخلات حمایتی.
- همکاری میان ذینفعان: معلمان والدین و متخصصان.
خلاصه فصل 9 کتاب دانش آموزان استثنایی : دانش‌آموزان دارای ناشنوایی یا کم‌شنوایی
فصل دهم کتاب «دانش‌آموزان استثنایی (مقدمه‌ای بر آموزش ویژه)» به بررسی ویژگی‌ها و نیازهای آموزشی دانش‌آموزان دارای ناشنوایی یا کم‌شنوایی اختصاص دارد. این فصل ابتدا به تعریف ناشنوایی و کم‌شنوایی پرداخته و تفاوت‌های این دو وضعیت را از نظر شدت و تأثیر بر توانایی‌های شنیداری توضیح می‌دهد. ناشنوایی به طور کامل فقدان شنوایی و کم‌شنوایی به کاهش شنوایی در یک یا هر دو گوش اطلاق می‌شود. سپس به علل مختلف ناشنوایی و کم‌شنوایی از جمله عوامل ژنتیکی عفونت‌ها آسیب‌های زبانی و آسیب‌های محیطی اشاره می‌کند. فصل به طور خاص بر تأثیر این وضعیت‌ها بر توسعه زبان و ارتباطات اجتماعی دانش‌آموزان تأکید می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه مشکلات شنوایی می‌تواند مانع از یادگیری و تعامل اجتماعی شود. در ادامه فصل به شیوه‌های مختلف تشخیص این اختلالات و اهمیت تشخیص زودهنگام برای کمک به بهبود نتایج آموزشی اشاره می‌کند. سپس روش‌های آموزشی ویژه برای این دانش‌آموزان معرفی می‌شود از جمله استفاده از زبان اشاره خواندن لب تکنولوژی‌های شنوایی مانند سمعک و ایمپلنت‌های حلزونی و روش‌های آموزشی چندحسی که ترکیبی از روش‌های دیداری و شنیداری هستند. همچنین به اهمیت آموزش معلمان و متخصصان در برخورد با دانش‌آموزان ناشنوا یا کم‌شنوا و تأمین منابع و تجهیزات مناسب برای آن‌ها پرداخته می‌شود. فصل بر لزوم حمایت‌های اجتماعی و روانی از این دانش‌آموزان و همکاری بین معلمان خانواده‌ها و سایر متخصصان تأکید می‌کند تا این دانش‌آموزان در محیط‌های آموزشی یکپارچه و شمول‌گرا به موفقیت دست یابند.
نکات کلیدی فصل 9 کتاب دانش آموزان استثنایی
- تعریف ناشنوایی و کم‌شنوایی: تفاوت‌ها از نظر شدت و تأثیر بر شنوایی.
- علل ناشنوایی و کم‌شنوایی: عوامل ژنتیکی عفونت‌ها آسیب‌ها.
- تأثیر بر توسعه زبان و ارتباطات: مانع از یادگیری و تعامل اجتماعی.
- شیوه‌های تشخیص: و اهمیت تشخیص زودهنگام.
- روش‌های آموزشی ویژه: زبان اشاره خواندن لب تکنولوژی‌های شنوایی روش‌های آموزشی چندحسی.
- اهمیت آموزش معلمان و متخصصان: و تأمین منابع و تجهیزات مناسب.
- حمایت‌های اجتماعی و روانی: و همکاری بین ذینفعان.
- محیط‌های آموزشی یکپارچه و شمول‌گرا: برای موفقیت دانش‌آموزان.
خلاصه فصل 10 کتاب دانش آموزان استثنایی : دانش‌آموزان دارای نابینایی یا کم‌بینایی
فصل یازدهم کتاب «دانش‌آموزان استثنایی (مقدمه‌ای بر آموزش ویژه)» به بررسی ویژگی‌ها و نیازهای آموزشی دانش‌آموزان دارای نابینایی یا کم‌بینایی اختصاص دارد. این فصل ابتدا به تعریف نابینایی و کم‌بینایی پرداخته و تفاوت‌های آن‌ها را از نظر شدت و تأثیر بر توانایی‌های بصری توضیح می‌دهد. نابینایی به طور کامل فقدان بینایی و کم‌بینایی به کاهش بینایی در یک یا هر دو چشم اطلاق می‌شود. فصل سپس به علل مختلف نابینایی و کم‌بینایی از جمله عوامل ژنتیکی بیماری‌ها آسیب‌های محیطی و مشکلات مربوط به دوران جنینی و نوزادی اشاره می‌کند. این فصل همچنین به تأثیر این اختلالات بر توسعه مهارت‌های شناختی اجتماعی و تحصیلی دانش‌آموزان پرداخته و نشان می‌دهد که چگونه مشکلات بینایی می‌تواند مانع از یادگیری و مشارکت فعال در کلاس‌های آموزشی شود. در ادامه فصل به روش‌های مختلف تشخیص این اختلالات و اهمیت تشخیص زودهنگام برای کمک به بهبود نتایج آموزشی اشاره می‌کند. سپس شیوه‌های آموزشی ویژه برای دانش‌آموزان نابینا یا کم‌بینا معرفی می‌شود از جمله استفاده از خط بریل کتاب‌های صوتی فناوری‌های کمکی مانند صفحه‌خوان‌ها و ابزارهای آموزشی چندحسی. همچنین به اهمیت آموزش معلمان و متخصصان در برخورد با این دانش‌آموزان و تأمین منابع و تجهیزات مناسب برای آن‌ها پرداخته می‌شود. فصل بر لزوم حمایت‌های اجتماعی و روانی از این دانش‌آموزان و همکاری بین معلمان خانواده‌ها و سایر متخصصان تأکید می‌کند تا این دانش‌آموزان در محیط‌های آموزشی یکپارچه و شمول‌گرا به موفقیت دست یابند.
نکات کلیدی فصل 10 کتاب دانش آموزان استثنایی
- تعریف نابینایی و کم‌بینایی: تفاوت‌ها از نظر شدت و تأثیر بر بینایی.
- علل نابینایی و کم‌بینایی: عوامل ژنتیکی بیماری‌ها آسیب‌های محیطی.
- تأثیر بر توسعه مهارت‌ها: شناختی اجتماعی و تحصیلی.
- شیوه‌های تشخیص: و اهمیت تشخیص زودهنگام.
- روش‌های آموزشی ویژه: خط بریل کتاب‌های صوتی فناوری‌های کمکی ابزارهای آموزشی چندحسی.
- اهمیت آموزش معلمان و متخصصان: و تأمین منابع و تجهیزات مناسب.
- حمایت‌های اجتماعی و روانی: و همکاری بین ذینفعان.
- محیط‌های آموزشی یکپارچه و شمول‌گرا: برای موفقیت دانش‌آموزان.
درباره نویسنده کتاب دانش آموزان استثنایی :دانیل پی. هالاهان
دانیل پی. هالاهان و جیمز کافمن از پیشگامان حوزه آموزش ویژه در ایالات متحده هستند. هالاهان با تأسیس برنامه‌های آموزشی برای دانش‌آموزان با نیازهای ویژه در دانشگاه‌ها شناخته می‌شود. کافمن نیز با پژوهش‌های گسترده در زمینه اختلالات یادگیری و توسعه مدل‌های آموزشی برای دانش‌آموزان استثنایی سهم بسزایی در این حوزه داشته است. این دو نویسنده با همکاری یکدیگر کتاب «دانش‌آموزان استثنایی» را به نگارش درآورده‌اند که به بررسی جامع نیازهای آموزشی و روانشناختی این گروه از دانش‌آموزان می‌پردازد.
کتاب های مرتبط با دانش آموزان استثنایی
- Exceptional Children: An Introduction to Special Education : این کتاب به بررسی ویژگی‌های کودکان استثنایی و روش‌های آموزشی مناسب برای آن‌ها می‌پردازد. نویسندگان آن ویلیام هیوارد شیلا آلبیر-مورگان و مویرا کونراد با استفاده از تجربیات معلمان حرفه‌ای شیوه‌های مؤثر آموزش را معرفی می‌کنند.
- Exceptional Learners: An Introduction to Special Education : این اثر دانیل هالاهان جیمز کافمن و پیج پولن به تحلیل نیازهای آموزشی دانش‌آموزان استثنایی و ارائه روش‌های تدریس مؤثر می‌پردازد. نسخه چهاردهم این کتاب شامل اطلاعات به‌روز شده و تعاریف جدید از اختلالات یادگیری و رفتاری است.
- The Positive Side of Special Education : نوشته مارک موستر و کنت کاواله این کتاب به بررسی رویکردهای علمی و مبتنی بر شواهد در آموزش ویژه می‌پردازد و از پذیرش روش‌های غیرعلمی در این حوزه جلوگیری می‌کند.
- Beyond High School: Preparing Adolescents for Tomorrow’s Challenges : فرانک روش در این کتاب به بررسی چالش‌های پیش روی نوجوانان با نیازهای ویژه در دوران پس از دبیرستان می‌پردازد و مدل‌هایی برای انتقال از مدرسه به بزرگسالی ارائه می‌دهد.
- One Child : توری هایدن در این کتاب خاطرات خود را از تدریس دختری با اختلالات رفتاری و عاطفی به نام شیلا روایت می‌کند و چالش‌ها و موفقیت‌های حاصل از این تجربه را به تصویر می‌کشد.
- Out of My Mind : این رمان داستان ملودی بروکس دختری با فلج مغزی را روایت می‌کند که با وجود محدودیت‌های فیزیکی هوش بالایی دارد و تلاش می‌کند تا صدای خود را به جهان برساند.
- Just Ask! Be Different, Be Brave, Be You : این کتاب تصویری برای کودکان تفاوت‌های فردی و نیازهای ویژه را با زبانی ساده و تصاویری جذاب معرفی می‌کند و به ترویج پذیرش و احترام به تنوع می‌پردازد.
- Rethinking Disabilities: The Emergence of New Definitions, Concepts and Communities : این کتاب به ویرایش فرانک روش و دیگران به بررسی تعاریف و مفاهیم جدید در حوزه معلولیت و جوامع مرتبط با آن می‌پردازد و رویکردهای نوین را معرفی می‌کند.
- Transition from School to Adult Life: Models, Linkages, and Policy : این اثر به مدل‌ها و سیاست‌های انتقال دانش‌آموزان با نیازهای ویژه از مدرسه به زندگی بزرگسالی می‌پردازد و راهکارهایی برای تسهیل این فرآیند ارائه می‌دهد.
- Vocational Training for Mentally Retarded Adults: A Behavior Analytic Approach : این کتاب به ویرایش فرانک روش و دنیس میثاگ به بررسی آموزش‌های حرفه‌ای برای بزرگسالان با اختلالات ذهنی از دیدگاه تحلیل رفتاری می‌پردازد و روش‌های مؤثری را معرفی می‌کند.