ازدواج با خواهر زن و “هم زمان به همسری داشتن دو خواهر” که از آن به “جمع بین الاختین” تعبیر می شود، از موضوعاتی است که خداوند متعال در قرآن کریم حکم آن را به صراحت بیان داشته است. آن جا که در آیه 23 سوره نساء می فرماید: «وَ أَنْ تَجْمَعُوا بَیْنَ الْأُخْتَیْنِ إِلاَّ مَا قَدْ سَلَفَ» این مورد آخرین مورد از مواردی است که در این آیه از حرمت ازدواج با آنها سخن گفته و آن را همانند ازدواج با مادر و دختر انسان حرام دانسته است. در این کریمه شریفه چنین آمده است:
حُرِّمَتْ عَلَیْکُمْ أُمَّهَاتُکُمْ وَ بَنَاتُکُمْ وَ أَخَوَاتُکُمْ وَ عَمَّاتُکُمْ وَ خَالاَتُکُمْ وَ بَنَاتُ الْأَخِ وَ بَنَاتُ الْأُخْتِ وَ أُمَّهَاتُکُمُ اللاَّتِی أَرْضَعْنَکُمْ وَ أَخَوَاتُکُمْ مِنَ الرَّضَاعَةِ وَ أُمَّهَاتُ نِسَائِکُمْ وَ رَبَائِبُکُمُ اللاَّتِی فِی حُجُورِکُمْ مِنْ نِسَائِکُمُ اللاَّتِی دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَإِنْ لَمْ تَکُونُوا دَخَلْتُمْ بِهِنَّ فَلاَ جُنَاحَ عَلَیْکُمْ وَ حَلاَئِلُ أَبْنَائِکُمُ الَّذِینَ مِنْ أَصْلاَبِکُمْ وَ أَنْ تَجْمَعُوا بَیْنَ الْأُخْتَیْنِ إِلاَّ مَا قَدْ سَلَفَ إِنَّ اللَّهَ کَانَ غَفُوراً رَحِیماً ﴿23﴾
یعنی: حرام شده است برای شما ازدواج با مادرانتان و دخترانتان و خواهرانتان و عمه‌هایتان و خاله‌هایتان و دختر برادر و دختر خواهر و مادرانتان که به شما شیر داده‌اند و خواهران رضاعی و مادران زنان شما و ربیبه‌های شما که در دامن شما تربیت شده‌اند از زنانتان که با آنان همبستر شده‌اید، و اگر با زن‌هایتان همبستر نشده باشید بر شما باکی نیست که با دختر او ازدواج نمایید. و نیز بر شما حرام شده است ازدواج با زنان فرزندانتان که از صُلب شمایند. و حرام شده است جمع نمودن بیت دو خواهر مگر آنچه که به تحقیق در زمان گذشته بوده است خداوند بخشنده و مهربان است. مشاوره وکیل رایگان در رابطه با حکم ازدواج با دو خواهر، به اطلاعات حقوقی و نکات قانونی مرتبط با ازدواج با دو خواهر به منظور بررسی مسائل حقوقی و تعهدات مترتب بر این نوع ازدواج می‌پردازد .
بر همین اساس است که امام خمینی ره در کتاب شریف تحریرالوسیله، ج2 ص: 280 در این باره چنین فتوا داده است: مسألة 15 لا یجوز الجمع فی النکاح بین الأختین نسبیتین أو رضاعیتین دواما أو انقطاعا أو بالاختلاف، فلو تزوج بإحدى الأختین ثم تزوج بأخرى بطل العقد الثانی دون الأول، سواء دخل بالأولى أولا، و لو اقترن عقدهما بأن تزوجهما بعقد واحد أو فی زمان واحد بطلا معا. بین دو خواهر جمع کردن در ازدواج جایز نبوده و به هر حال حرام و باطل است، نسبى باشند آن دو خواهر یا رضاعى؛ در ازدواج دایم باشد یا منقطع و یا مختلف؛ آنها را در یک شهر سکنی دهد یا در دو شهر مختلف؛
پس اگر با یکى از دو خواهر ازدواج نموده باشد و پس از آن با خواهر دیگر ازدواج کند عقد دومى باطل است نه اولی، چه به اولى دخول کرده باشد یا نه. و اگر عقد آن ها مقارن هم شود، به این که آن ها را با یک عقد یا در یک زمان، عقد نماید، هر دو با هم باطل می‌با‌شند. به همین جهت است که در اسلام تنها در مواردی مانند فوت همسر یا طلاق دادن همسر دایم و اتمام یا بخشش مدت نکاح موقت و سپری شدن عده زن، ازدواج با خواهر او جایز و صحیح است. حکم ازدواج با دو خواهر، بطلان نکاح بوده و بنابراین، ازدواج همزمان با خواهر زن در قانون مدنی، ممنوع می باشد. ممنوعیت نکاح با خواهر زن، تا زمان طلاق همسر اول و پایان مدت عده طلاق رجعی است و رضایت همسر اول، در رفع ممنوعیت ازدواج با خواهر وی، بی تاثیر خواهد بود.
برای اینکه عقد نکاح به نحو صحیحی واقع شود، لازم است تا شرایط خاصی وجود داشته و برعکس، ممنوعیت ها و موانع خاصی وجود نداشته باشند. ازدواج و زنا با زن شوهردار، داشتن چهار زن دائم و اختلاف در دین(مانند اینکه زن، مسلمان و مرد، مسیحی باشد) از جمله موانع نکاح می باشند. یکی از ممنوعیت ها یا موانع نکاح در قانون مدنی، ازدواج همزمان با خواهر زن بوده که البته، بر خلاف ازدواج با سایر خویشاوندان، مانند ازدواج با مادر زن یا پدر شوهر، مطلق نبوده و تحت شرایط خاصی، مجاز و امکان پذیر است. با توجه به توضیحات فوق، در این مقاله، ابتدا به این سوال پاسخ داده که آیا ازدواج با دو خواهر امکان پذیر است یا خیر، سپس، حکم شرعی و قانونی این ازدواج و احکام مربوط به مدت ممنوعیت، حرمت ابدی و تاثیر رضایت زن در ازدواج همزمان با خواهر زن را مطابق قانون مدنی، توضیح خواهیم داد.
همانطور که در بخش قبل، گفته شد، ممنوعیت ازدواج با دو خواهر، از جمله ممنوعیت های موقت ازدواج در قانون مدنی است. بنابراین، مرد در صورت ازدواج با یک خواهر، برای همیشه از ادواج با خواهر دیگر، ممنوع نمی گردد و این ممنوعیت، دارای محدوده زمانی می باشد. لذا، این سوال، قابل طرح است که در صورتی که مرد زنش را طلاق دهد آیا می تواند با خواهر زنش ازدواج کند؟ در پاسخ به سوال فوق، باید گفت، حکم ازدواج با دو خواهر که در قانون مدنی، بیان گردیده، بعد از طلاق، اجرا نمی شود. بنابراین، مرد می تواند بعد از طلاق، با خواهر زن خود ازدواج کند. با این وجود، چنانچه طلاق از نوع رجعی باشد، تا پایان مدت عده، ازدواج با خواهر زن، حکم ازدواج همزمان با خواهر زن را داشته و ممنوع و باطل می باشد.
در چه صورتی مرد نسبت به خواهر زنش حرام ابدی می شود؟
یکی دیگر از سوالات مهمی که در رابطه با حکم ازدواج همزمان با خواهر زن در قانون، مطرح می گردد، این سوال بوده که در چه صورتی مرد نسبت به خواهر زنش حرام ابدی می شود؟ دلیل اهمیت این سوال، آن است که مطابق قانون مدنی، در برخی شرایط، ازدواج و زنا با برخی از افراد، موجب می شود که آنها به یکدیگر، حرام ابدی شده و بنابراین، ازدواج میان آنها تا ابد، ممنوع و حرام گردد. برای پاسخ به این سوال که در چه صورتی مرد نسبت به خواهر زنش حرام ابدی می شود، باید دو فرض متاهل بودن و مجرد بودن خواهر زن را از یکدیگر، جدا کرده و به صورت مجزا، به سوال طرح شده، پاسخ دهیم.
بین دو خواهر جمع کردن در ازدواج جایز نبوده و به هر حال حرام و باطل است، نسبى باشند آن دو خواهر یا رضاعى؛ در ازدواج دایم باشد یا منقطع و یا مختلف؛ آنها را در یک شهر سکنی دهد یا در دو شهر مختلف؛ پس اگر با یکى از دو خواهر ازدواج نموده باشد و پس از آن با خواهر دیگر ازدواج کند عقد دومى باطل است نه اولی، چه به اولى دخول کرده باشد یا نه. و اگر عقد آن ها مقارن هم شود، به این که آن ها را با یک عقد یا در یک زمان، عقد نماید، هر دو با هم باطل می‌با‌شند. به همین جهت است که در اسلام تنها در مواردی مانند فوت همسر یا طلاق دادن همسر دایم و اتمام یا بخشش مدت نکاح موقت و سپری شدن عده زن، ازدواج با خواهر او جایز و صحیح است.
بر اساس شرع و قانون، همه افراد امکان ازدواج با هم دیگر را ندارند و موانعی بر سر راه عقد نکاح وجود دارد. در صورتی عقد ازدواج صحیح است که شرایط مندرج در قانون و همچنین احکام شرعی آن به درستی رعایت گردد. دو نفری که نسبت به یکدیگر علاقه‌مند شده و به تبع آن قصد ازدواج را دارند، باید شرایط لازم برای عقد نکاح را داشته باشند و در صورتی که عقد آنها جز موانع نکاح باشد، امکان ازدواج کردن را ندارند. برقراری پیوند زوجیت که سبب رابطه طولانی مدت بین زوجین می‌شود، شرایط به خصوصی دارد و به منظور صحت عقد ازدواج، لازمه آن اجرا تشریفات قبل از عقد می‌باشد. یکی از موضوعاتی که در رابطه با عقد ازدواج مطرح می‌شود، آن است که شرایط ازدواج با دو خواهر چیست و آیا مردی این حق را دارد تا به صورت همزمان، دو خواهر را به عقد خود در بیاورد؟
در رابطه با این موضوع، باید گفته شود که ازدواج کردن با دو خواهر و یا عقد نکاح با خواهر زن، بر خلاف ضوابط قانونی و احکام شرعی است و برقراری چنین عقدی از اساس، باطل می‌باشد. ازدواج با دو خواهر حتی می‌تواند منجر به حرمت ابدی بین طرفین شده و دیگر امکان ازدواج با یکدیگر را نداشته باشند. در این صورت که قانون و شرع، ازدواج با خواهر زن را ممنوع کرده است، اکیدا توصیه می‌شود که از ازدواج چنین شرایطی، خودداری شود. حکم ازدواج با دو خواهر بسته به این که خواهر زن، شوهر داشته باشد، در حکم زنا و عمل نامشروع بوده که مرتکبین این کار به کیفر تعیین شده در شرع، محکوم می‌شوند.