بیشتر مردم در طول سال چند بار دچار سرفه می شوند، اما تنها درصد کمی از آن ها نشانه بیماری ریوی جدی است. شناخت ویژگی های هر دو نوع سرفه، به شما کمک می کند در زمان مناسب به پزشک مراجعه کنید و از پیشرفت بیماری جلوگیری نمایید.
سرفه های معمولی معمولاً به دلیل عفونت های ویروسی خفیف یا آلرژی رخ می دهند و در عرض یک تا دو هفته برطرف می شوند. این سرفه ها ممکن است با گرفتگی بینی یا تحریک گلو همراه باشند، اما شدت آن ها کاهش می یابد.
در مقابل، سرفه ناشی از ذات الریه معمولاً ماندگار و شدیدتر است. این نوع سرفه اغلب همراه با خلط زرد یا سبز، تب بالا، درد قفسه سینه و احساس تنگی نفس بروز می کند. در برخی بیماران، خصوصاً سالمندان، ممکن است نشانه هایی مانند خستگی، گیجی یا بی اشتهایی نیز دیده شود که می تواند هشداردهنده باشد.
علت بروز ذات الریه چیست؟
ذات الریه معمولاً بر اثر عفونت های باکتریایی یا ویروسی ایجاد می شود و گاهی ممکن است قارچ ها نیز عامل آن باشند. این بیماری زمانی رخ می دهد که میکروب ها به عمق ریه ها نفوذ کرده و کیسه های هوایی (آلوئول ها) را ملتهب می کنند.
افراد در هر سنی ممکن است به ذات الریه مبتلا شوند، اما گروه های خاصی در معرض خطر بیشتری قرار دارند. این گروه ها شامل کودکان خردسال، سالمندان، افراد سیگاری، بیماران قلبی یا ریوی و افرادی با سیستم ایمنی ضعیف هستند. همچنین، قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا، تهویه ضعیف محیط یا تغییرات ناگهانی دما نیز احتمال بروز عفونت ریوی را افزایش می دهد.
علائم و روش های تشخیص ذات الریه
تشخیص زودهنگام این بیماری می تواند جان بیمار را نجات دهد. ذات الریه همیشه الگوی یکسانی ندارد و ممکن است در افراد مختلف به شکل های متفاوتی ظاهر شود.
در بزرگسالان سالم معمولاً تب، لرز، سرفه با خلط، درد قفسه سینه و تنگی نفس از علائم اصلی هستند. در سالمندان یا بیماران دیابتی و قلبی، ممکن است علائم خفیف تر ولی خطرناک تر باشند، مثل کاهش انرژی یا تنفس سریع بدون سرفه مشخص.
برای تشخیص دقیق، پزشکان از روش های زیر استفاده می کنند:
- عکس قفسه سینه (X-ray): بهترین راه برای مشاهده التهاب یا تجمع مایع در ریه ها.
- سی تی اسکن: در مواردی که تصویر X-ray واضح نیست، برای بررسی جزئیات بیشتر استفاده می شود.
- آزمایش خون: شاخص هایی مانند CRP یا پروکلسیتونین می توانند نوع عفونت (ویروسی یا باکتریایی) را مشخص کنند و در انتخاب درمان مناسب کمک رسان باشند.
راه های پیشگیری از ذات الریه
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. مراقبت از سیستم ایمنی بدن و رعایت چند عادت ساده می تواند احتمال ابتلا به ذات الریه را به طور قابل توجهی کاهش دهد.
واکسن های آنفلوآنزا و پنوموکوک، برای کودکان، سالمندان و بیماران مزمن توصیه می شود. همچنین، پرهیز از استعمال دخانیات، داشتن رژیم غذایی متعادل، نوشیدن آب کافی و تهویه مناسب محیط، نقش مهمی در سلامت ریه ها دارد.
نکات کلیدی برای پیشگیری عبارتند از:
- نوشیدن مایعات فراوان برای حفظ رطوبت بدن
- تغذیه سالم و غنی از ویتامین ها
- خواب کافی و کاهش استرس
- پرهیز از قرار گرفتن در هوای آلوده یا دود سیگار
درمان ذات الریه؛ تشخیص زود هنگام نجات بخش است
درمان ذات الریه بسته به نوع عامل عفونت متفاوت است. اگر علت آن باکتریایی باشد، پزشک معمولاً آنتی بیوتیک تجویز می کند. اما اگر ویروسی باشد، درمان بیشتر حمایتی است و شامل استراحت، مصرف مایعات و کنترل تب می شود.
نکته مهم این است که مصرف خودسرانه آنتی بیوتیک ها می تواند موجب مقاومت میکروبی شود؛ پدیده ای خطرناک که سازمان بهداشت جهانی آن را یکی از چالش های بزرگ قرن حاضر می داند. بنابراین، تنها پزشک باید نوع و مدت مصرف دارو را تعیین کند.
در موارد شدید، ممکن است بیمار نیاز به بستری و دریافت اکسیژن یا مراقبت های ویژه داشته باشد. اما خوشبختانه، با تشخیص زودهنگام و درمان به موقع، بیشتر بیماران به طور کامل بهبود می یابند.
در پزشکی نیوز بیشتر بخوانید