قسمت های مختلف بنای گنبد سلطانیه

گنبد سلطانیه، نمادی بی بدیل از هنر و معماری ایران زمین در استان زنجان، از بخش های متعدد و در هم تنیده ای تشکیل شده که هر یک روایتگر داستان های تاریخی و نبوغ مهندسی عصر خود هستند. این شاهکار معماری ایلخانی، با اجزایی چون گنبدخانه، تربت خانه، سرداب، ایوان ها، و مناره های باشکوهش، ساختاری پیچیده و در عین حال هماهنگ را به نمایش می گذارد که آن را به یکی از برجسته ترین بناهای تاریخی جهان تبدیل کرده است.

گنبد سلطانیه، این نگین درخشان در تاریخ معماری ایران، نه تنها از نظر ابعاد و شکوه، بلکه از حیث نوآوری های فنی و هنری، جایگاهی بی بدیل دارد. این بنا که در شهر سلطانیه، پایتخت تابستانی ایلخانان، قرار گرفته، نمادی از اوج هنر دوره ایلخانی و تلفیق بی نظیر فرهنگ اسلامی و ایرانی است. عظمت و زیبایی گنبد سلطانیه، که در سال ۱۳۸۴ خورشیدی به عنوان میراث جهانی یونسکو به ثبت رسید، همواره مورد ستایش مورخان و معماران بزرگ جهان بوده و الهام بخش بسیاری از بناهای پس از خود قرار گرفته است. این اثر تاریخی، با گنبد فیروزه ای و کاشی کاری های دل نشینش، جلوه ای بی بدیل از هویت معماری ایرانی را به جهانیان عرضه می کند و هر بخش آن، داستانی از هنر، ایمان و دانش را بازگو می کند.

گنبد سلطانیه نگین هنر ایرانی

گنبد سلطانیه، به عنوان یکی از بزرگ ترین گنبدهای آجری جهان و نخستین نمونه گنبد دوپوسته در ایران، نمادی از اوج هنر و مهندسی در دوران ایلخانی است. این بنا نه تنها از نظر ابعاد چشمگیر است، بلکه از لحاظ تکنیک های ساخت و تزیینات نیز بی نظیر است. استفاده از کاشی کاری های فیروزه ای و لاجوردی، آجرکاری های ظریف، گچ بری های ماهرانه و مقرنس کاری های پیچیده، هر گوشه ای از این بنا را به یک اثر هنری تبدیل کرده است. این گنبد، با ارتفاعی حدود ۴۸.۵ متر از سطح زمین و قطر دهانه ۲۵.۵ متری، سومین گنبد بزرگ آجری و دوپوسته جهان محسوب می شود. ویژگی دوپوسته بودن گنبد، که شامل یک پوسته داخلی گنبد و یک پوسته بیرونی گنبد با فاصله ۶۰ سانتی متری است، نه تنها به پایداری بنا در برابر زلزله کمک کرده، بلکه امکان ایجاد فضای داخلی وسیع و با شکوه را فراهم آورده است. این بنا به درستی نگین هنر ایرانی و افتخاری برای معماری اسلامی به شمار می رود.

اولجایتو را بشناسید

سلطان محمد خدابنده، مشهور به اولجایتو، هشتمین پادشاه ایلخانی بود که دستور ساخت گنبد سلطانیه را صادر کرد. او در ابتدا مسیحی بود و نام نیکولو را داشت، اما بعدها به اسلام گروید و نام محمد را برگزید. لقب «اولجایتو» به معنای «پادشاه بزرگ مبارک» نیز به او داده شد. اولجایتو پس از سفری به عراق و تحت تأثیر عالمان شیعه، به مذهب تشیع گروید و ارادت خاصی به ائمه اطهار پیدا کرد. این تغییر مذهب، تأثیر عمیقی بر تصمیمات او در زمینه ساخت وساز و به ویژه طراحی گنبد سلطانیه گذاشت. او در ابتدا قصد داشت پیکر امام علی (ع) و امام حسین (ع) را به این آرامگاه منتقل کند و به همین دلیل، دستور به تزیین تربت خانه داد. اگرچه این انتقال هرگز صورت نگرفت، اما خاک متبرکی از نجف و کربلا به تربت خانه آورده شد که نشان از اعتقادات عمیق مذهبی او دارد. اولجایتو به دنبال ساخت آرامگاهی باشکوه بود که نه تنها برای خود، بلکه برای خاندانش نیز کاربرد داشته باشد و به نمادی از قدرت و ایمان او تبدیل شود.

کاربرد گنبد سلطانیه

گنبد سلطانیه، فراتر از یک آرامگاه صرف، در طول تاریخ کاربردهای متنوعی داشته است که هر یک به اهمیت و جایگاه آن افزوده اند. هدف اصلی از ساخت این بنا، آرامگاه ابدی سلطان محمد خدابنده (اولجایتو) بود، اما با گذر زمان، کاربری های دیگری نیز به آن اضافه شد. این مکان به محلی برای برگزاری مراسم های مذهبی، قرائت قرآن و حتی کلاس های درس و مکتب تبدیل شد، چرا که فضای وسیع و معماری خاص آن، محیطی مناسب برای این فعالیت ها فراهم می آورد. در برخی منابع تاریخی نیز به استفاده اقامتی از این بنا و حتی کاربری آن به عنوان بیمارستان اشاره شده است. یکی از جالب ترین کاربردهای گنبد سلطانیه، نقش آن به عنوان ساعت آفتابی بود. نور خورشید که از سوراخ اصلی گنبد و پنجره های مختلف به داخل می تابید، زمان روز را با دقت مشخص می کرد؛ نور از سوراخ گنبد ظهر را، از پنجره های بزرگ ساعت را، و از پنجره های کوچک دقیقه را نشان می داد. این قابلیت، نشان از نبوغ معماران در بهره گیری از نور طبیعی و تلفیق هنر و علم در ساخت این بنا دارد.

معماری گنبد سلطانیه

معماری گنبد سلطانیه، نمونه ای برجسته از سبک معماری اسلامی-ایرانی در دوران ایلخانی است که ویژگی های منحصربه فردی دارد. پلان هشت ضلعی این بنا، یکی از شاخص ترین عناصر طراحی آن است که نه تنها به استحکام سازه کمک کرده، بلکه به آن جلوه ای نمادین از هشت در بهشت بخشیده است. این شکل هندسی، در تمام بخش های بنا، از جمله تعداد ایوان ها و مناره ها، تکرار شده است. گنبد دوپوسته، که پیشتر به آن اشاره شد، اوج نبوغ مهندسی این بناست. این تکنیک، نه تنها وزن سازه را کاهش داده و مقاومت آن را در برابر زلزله افزایش داده، بلکه به معماران امکان داده است تا فضای داخلی وسیع و باشکوهی را خلق کنند. جرزهای سنگین هشت گانه در فضای داخلی گنبدخانه، وظیفه انتقال وزن عظیم گنبد را به پایه بنا بر عهده دارند که حدود ۲۰۰ تن بار را تحمل می کنند. استفاده از طاق ها، راهروهای مخفی و پله های مارپیچی نیز از دیگر ویژگی های معماری این بناست که به آن پیچیدگی و کارایی بخشیده است. این بنا الگوی بسیاری از سازه های بعدی، از جمله تاج محل هند، قرار گرفت و تأثیر عمیقی بر معماری جهان گذاشت.

گنبد سلطانیه با پلان هشت ضلعی و گنبد دوپوسته بی نظیرش، نه تنها نمادی از هنر و مهندسی ایلخانی است، بلکه به عنوان نخستین نمونه گنبد دوپوسته در ایران، تأثیری شگرف بر معماری جهان، از جمله ساختار تاج محل، گذاشته است.

بخش های مختلف گنبد سلطانیه

گنبد سلطانیه از بخش های متعددی تشکیل شده است که هر یک کارکرد و زیبایی خاص خود را دارند و در مجموع، این بنای عظیم را شکل می دهند. شناخت این بخش ها برای درک جامع معماری و کاربری این شاهکار تاریخی ضروری است. از طبقات مختلف گرفته تا ورودی ها، تربت خانه، سرداب، ایوان ها، گنبدخانه و مناره ها، هر کدام داستانی از هنر و مهندسی را روایت می کنند که در ادامه به تفصیل به آن ها می پردازیم. این اجزا در کنار هم، یک ساختار یکپارچه و هوشمندانه را تشکیل می دهند که پس از قرن ها همچنان پابرجا و الهام بخش است.

طبقات گنبد سلطانیه

گنبد سلطانیه از سه طبقه اصلی تشکیل شده است که هر یک کاربری و طراحی خاص خود را دارند و به صورت هوشمندانه ای به یکدیگر متصل شده اند. طبقه همکف، اصلی ترین و وسیع ترین بخش بناست که شامل گنبدخانه، تربت خانه و ورودی سردابه می شود. این طبقه برای برگزاری مراسم و تجمع مردم در نظر گرفته شده بود. طبقه دوم، شامل ایوان های داخلی است که به فضای مرکزی مشرف هستند و از طریق راهروهایی در دل دیوارها قابل دسترسی اند. این ایوان ها احتمالاً برای حضور مقامات یا تماشای مراسم از ارتفاع بالاتر طراحی شده بودند. طبقه سوم نیز دارای ایوان های بیرونی است که به سمت دشت سلطانیه باز می شوند و چشم اندازی وسیع از اطراف را فراهم می آورند. این سه طبقه، با پلکان های مارپیچی و راهروهای پنهان به هم متصل شده اند که نشان از پیچیدگی و در عین حال کارایی طراحی معماری دارد.

ورودی های بنا

ورودی های گنبد سلطانیه، از همان ابتدا با شکوه و زیبایی خاصی طراحی شده بودند تا عظمت بنا را به بیننده القا کنند. ورودی اصلی بنا، که امروزه نیز مورد استفاده قرار می گیرد، با درهای فولادی و آهنی مستحکم و تزئینات کاشی کاری شده، بازدیدکنندگان را به داخل رهنمون می شود. پس از عبور از ورودی، با یک فضای هشت ضلعی وسیع مواجه می شوید که با مقرنس کاری ها و تزئینات سقف گنبد، عظمت و زیبایی خاصی دارد. این ورودی ها، نه تنها مسیر دسترسی به بخش های مختلف بنا را فراهم می کردند، بلکه خود نیز جزئی از تزیینات باشکوه گنبد سلطانیه محسوب می شدند. کتیبه های تزئینی با خطوط کوفی و ثلث، بر روی طاق های ورودی جلوه گری می کنند و آیات قرآنی و ذکرها را به نمایش می گذارند که بیانگر تقدس و اهمیت این مکان است.

تربت خانه و محراب

تربت خانه، یکی از مهم ترین و معنوی ترین بخش های گنبد سلطانیه است که در ضلع جنوبی بنا قرار دارد. این بخش به دلیل ارادت سلطان اولجایتو به ائمه اطهار و قصد او برای انتقال پیکرهای مطهر امام علی (ع) و امام حسین (ع) به این مکان، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اگرچه این انتقال صورت نگرفت، اما خاک متبرکی از نجف و کربلا به این قسمت آورده و در ساخت آن به کار رفت که علت نام گذاری «تربت خانه» نیز همین است. تربت خانه با طول ۱۷ متر و عرض ۸ متر، دارای تزئینات بی نظیری از جمله کاشی کاری های هشت گوش طلایی و گچ بری های زیباست. محراب تربت خانه، اوج هنر تزئینی این بخش است که با مقرنس کاری های ظریف و کتیبه هایی از سوره ملک با خطوط ثلث و کوفی مزین شده است. در گوشه ای از تربت خانه نیز یک تخته سنگ مرمر از دوره صفویه با حکاکی صلوات کبیره و آیت الکرسی وجود دارد که شفافیت آن در برابر نور شمع، بسیار دیدنی است.

سرداب

سردابه گنبد سلطانیه، در زیر تربت خانه و در ضلع جنوبی بنا قرار گرفته است. این بخش که ورودی کوتاهی دارد و بازدیدکننده را وادار به خم شدن می کند، مکانی برای دفن بزرگان و پادشاهان ایلخانی بوده است. برخی بر این باورند که ساخت سرداب به پیش از بنای اصلی گنبد سلطانیه بازمی گردد و در آن آیین های شمنیسم برگزار می شده است، هرچند که شواهد باستان شناسی این موضوع را تأیید نمی کنند. تصور می شد که پیکر سلطان اولجایتو در این سرداب دفن شده باشد، اما کاوش های صورت گرفته هیچ جسدی را در آنجا پیدا نکرده اند. با این حال، وجود سرداب با ساختار خاص و فضای رمزآلودش، یکی از بخش های مهم و قابل توجه گنبد سلطانیه محسوب می شود که به گذشته های دور و باورهای آن دوران اشاره دارد. این بخش، با دیوارهای آجری و سقف طاق دارش، فضایی متفاوت از سایر قسمت های بنا را به نمایش می گذارد.

ایوان گنبد سلطانیه

ایوان های گنبد سلطانیه، چه در طبقه دوم و چه در طبقه سوم، از عناصر مهم معماری و تزئینی این بنا به شمار می روند. برای دسترسی به این ایوان ها، باید از پلکان های مارپیچی و راهرو هایی که در دل جرزهای هشت گانه بنا تعبیه شده اند، عبور کرد. این راهروها نه تنها امکان دسترسی به طبقات بالاتر را فراهم می کنند، بلکه به سبک سازی بنا و افزایش مقاومت آن در برابر زلزله نیز کمک شایانی کرده اند. ایوان های طبقه دوم، داخلی هستند و با گچ بری های زیبا، مقرنس کاری ها، اشکال هندسی، کتیبه ها و نرده های مشبک چوبی مزین شده اند. این ایوان ها به گونه ای طراحی شده بودند که ناظران بتوانند مراسم های برگزار شده در گنبدخانه را از بالا تماشا کنند. ایوان های طبقه سوم، بیرونی بوده و با کاشی کاری های رنگارنگ و نقاشی های دیواری، چشم اندازی وسیع از دشت سلطانیه را به نمایش می گذاشتند. این ایوان ها، فضایی برای استراحت و لذت بردن از مناظر اطراف بودند و به زیبایی و کارایی بنا می افزودند.

گنبدخانه

گنبدخانه، قلب تپنده و فضای اصلی گنبد سلطانیه است که گنبد عظیم بر فراز آن قرار گرفته است. این فضا، با پلان هشت ضلعی و قطر داخلی حدود ۲۵ متر، تجربه ای بی نظیر از عظمت و شکوه معماری را به بازدیدکنندگان ارائه می دهد. ویژگی برجسته این بخش، گنبد دو پوسته آن است که از دو لایه موازی و مستقل آجری با ضخامت ۱۶۰ سانتی متر و فاصله ۶۰ سانتی متر از یکدیگر تشکیل شده است. این ساختار دوپوسته، نه تنها از نظر سازه ای به پایداری بنا کمک کرده و آن را در برابر لرزش های زمین مقاوم ساخته، بلکه امکان ایجاد فضای داخلی وسیع و با ارتفاع زیاد را فراهم آورده است. وزن عظیم گنبد، از طریق هشت جرز سنگین به پایه بنا منتقل می شود. دیوارهای گنبدخانه با آجرکاری های ظریف، کاشی کاری های فیروزه ای و لاجوردی و گچ بری های هنرمندانه تزئین شده اند و نور طبیعی از طریق پنجره ها و دریچه هایی که در بالا و اطراف گنبد تعبیه شده اند، به داخل این فضا می تابد و جلوه ای روحانی به آن می بخشد.

مناره های گنبد سلطانیه

گنبد سلطانیه در گذشته دارای هشت مناره آجری بود که هر یک با قطر حدود یک متر و ارتفاع ۳.۵ متر در بالای بنا قرار داشتند. اگرچه امروزه بیشتر این مناره ها آسیب دیده اند و به طور کامل پابرجا نیستند، اما وجود آن ها در طراحی اولیه، نقش مهمی در معماری و کاربری بنا ایفا می کرد. برخی معتقدند که این مناره ها برای خنثی کردن نیروهای رانشی گنبد و مقاومت در برابر زلزله به صورت عمودی طراحی شده بودند. نظریه دیگر این است که هشت موذن از طریق پلکان های مارپیچی درون مناره ها بالا می رفتند و همزمان اذان می گفتند تا صدایشان به تمام دشت سلطانیه برسد و مردم را به نماز دعوت کنند. این مناره ها، علاوه بر نقش سازه ای و مذهبی، به زیبایی و شکوه ظاهری بنا نیز می افزودند و آن را از دوردست ها قابل تشخیص می ساختند. بقایای این مناره ها هنوز هم در بالای بنا قابل مشاهده است و داستان گذشته باشکوه گنبد سلطانیه را روایت می کند.

تزیینات گنبد سلطانیه

تزیینات گنبد سلطانیه، یکی از برجسته ترین جنبه های هنری این بنا محسوب می شود که آن را به یک شاهکار معماری تبدیل کرده است. این تزئینات، شامل طیف وسیعی از تکنیک های هنری از جمله کاشی کاری، آجرکاری، گچ بری، مقرنس کاری، و نقاشی است که در دو دوره زمانی مختلف به اجرا درآمده اند. هر بخش از بنا، از دیوارها و طاق ها گرفته تا سقف گنبدخانه و ایوان ها، با دقت و ظرافت بی نظیری تزئین شده اند. این تزئینات نه تنها به زیبایی بصری بنا می افزایند، بلکه حامل پیام های مذهبی و فرهنگی نیز هستند و داستان های دوران ساخت و باورهای آن زمان را بازگو می کنند. تنوع رنگ ها، طرح ها و خطوط به کار رفته در این تزئینات، گنبد سلطانیه را به یک موزه زنده از هنر اسلامی-ایرانی تبدیل کرده است.

دوران تزیینات گنبد سلطانیه

تزیینات گنبد سلطانیه در دو دوره متمایز انجام شده است که هر یک ویژگی های خاص خود را دارند و داستانی از تحولات مذهبی و هنری آن زمان را روایت می کنند. در دوره اول، بنا با کاشی کاری های فیروزه ای، طلایی و لاجوردی، گچ بری های ظریف، و کتیبه هایی که آیات قرآن، ذکرها (مانند «سبحان الله» و «لا اله الا الله») و نام های مقدس (مانند «الله»، «محمد» و «علی») را شامل می شدند، تزئین شد. نام سلطان اولجایتو نیز با طرح های هندسی و خطوط مختلف در این تزئینات به چشم می خورد. این دوره از تزئینات، نمایانگر شکوه و اصالت هنر اسلامی-ایرانی است. اما در دوره دوم، بسیاری از این تزئینات اولیه با لایه ای از گچ پوشانده شدند و طرح های جدیدی از خطوط، اشکال و طرح های گل و بوته بر روی آن ها نقش بست. دو نظریه اصلی در مورد این تغییر وجود دارد: برخی آن را به اختلافات سیاسی و مذهبی اولجایتو و دستور او برای تغییر تزئینات نسبت می دهند، در حالی که برخی دیگر معتقدند این تغییرات در دوره صفویه و توسط شاهان آن زمان برای اعمال سلیقه خود انجام شده است. این دوگانگی در تزئینات، گنبد سلطانیه را از نظر مطالعات باستان شناسی و هنری بسیار جذاب کرده است.

ساعت آفتابی گنبد سلطانیه

یکی از شگفتی های معماری گنبد سلطانیه، قابلیت آن به عنوان یک ساعت آفتابی دقیق است که نشان از دانش بالای معماران آن زمان در زمینه نجوم و مهندسی دارد. این سیستم با استفاده از دریچه ها و سوراخ های تعبیه شده در دیوارها و بالای گنبد عمل می کند. سوراخ اصلی بالای گنبد، به گونه ای طراحی شده است که وقتی نور خورشید مستقیماً از آن به کف گنبدخانه می تابد، نشان دهنده زمان ظهر شرعی است. نورهایی که از پنجره های بزرگ تر به داخل بنا می تابند، ساعت را مشخص می کنند. همچنین، نورهای عبوری از پنجره های کوچک تر، دقیقه را با دقت نشان می دهند. این سیستم پیچیده و هوشمندانه، نه تنها روشنایی داخلی بنا را تأمین می کرد، بلکه به عنوان یک ابزار دقیق برای تعیین زمان، به ویژه برای اوقات نماز، مورد استفاده قرار می گرفت. در شب نیز، موقعیت ستاره ها از طریق همین دریچه ها قابل مشاهده بود و به تعیین زمان کمک می کرد. این ویژگی، گنبد سلطانیه را فراتر از یک بنای صرف، به یک ابزار علمی و رصدخانه تبدیل کرده است.

نوشته های تزئینی

نوشته های تزئینی و کتیبه ها، جزء جدایی ناپذیری از تزیینات گنبد سلطانیه هستند که به زیبایی و معنویت بنا می افزایند. سلطان محمد خدابنده در زمان زیباسازی گنبد، دستور داد تا بر روی ردیف هایی از کتیبه ها، آیات قرآنی، ذکرهایی مانند «سبحان الله» و نام های مقدس «الله»، «محمد» و «علی» با خطوط کوفی و ثلث حکاکی و نقاشی شود. این کتیبه ها، نه تنها ارزش هنری بالایی دارند، بلکه حاوی پیام های مذهبی و اعتقادی هستند که فضای روحانی بنا را تقویت می کنند. اگرچه بسیاری از این کتیبه ها در طول زمان و به دلیل آسیب های طبیعی یا تغییرات حکومتی (مانند دوران میرانشاه) از بین رفته اند، اما بخش هایی از آن ها هنوز در بالا و اطراف قوس ایوان ها و سایر قسمت ها قابل مشاهده است. این نوشته ها با طرح های هندسی و انواع خطوط تزئین شده اند و نمادی از ارادت به خاندان عصمت و طهارت و باورهای مذهبی دوران ایلخانی هستند. این کتیبه ها، به عنوان اسناد بصری، اطلاعات ارزشمندی درباره تاریخ و فرهنگ آن دوره ارائه می دهند.

مرمت گنبد سلطانیه

مرمت و نگهداری از گنبد سلطانیه، به دلیل قدمت طولانی و آسیب پذیری طبیعی مصالح، همواره یکی از چالش های اصلی بوده است. این بنای عظیم، پس از گذشت بیش از ۷۰۰ سال، دچار فرسایش و تخریب های متعددی شده است. عملیات مرمت این شاهکار معماری از سال ۱۳۴۸ خورشیدی آغاز شد و در ۹ دوره مختلف ادامه یافت. این مرمت ها شامل بازسازی بخش های آسیب دیده، تثبیت سازه، و بازگرداندن زیبایی های اولیه تزئینات داخلی و خارجی بوده است. نصب آخرین کاشی مرمتی، نمادی از پایان یک دوره طولانی از تلاش برای حفظ این میراث گرانبها بود. با این حال، با وجود این تلاش ها، روند تخریبی این اثر تاریخی همچنان ادامه دارد و نیازمند توجه و مراقبت بیشتری است. حفظ گنبد سلطانیه، به عنوان میراث جهانی یونسکو، وظیفه ای ملی و بین المللی است تا این نماد باشکوه از هنر و مهندسی ایرانی برای نسل های آینده نیز پابرجا بماند.

بخش های تخریب شده گنبد سلطانیه

گنبد سلطانیه در طول تاریخ، علاوه بر فرسایش طبیعی، شاهد تخریب های گسترده ای در بخش های مختلف خود و سازه های اطرافش بوده است. بسیاری از اماکن عام المنفعه و ساختمان های پیرامونی که زمانی جزئی از مجموعه پایتخت سلطانیه بودند، مانند خندق، برج و بارو، و مسجدی با محراب، از بین رفته اند و تنها بقایای آن ها باقی مانده است. خود بنای اصلی گنبد نیز، به ویژه مناره ها و بخش هایی از تزیینات خارجی آن، دچار آسیب های جدی شده اند. کاشی کاری های فیروزه ای روی گنبد دو پوسته، که زمانی جلوه ای خیره کننده داشتند، به مرور زمان از بین رفته بودند که با تلاش های مرمتی، بخش عمده ای از آن ها بازسازی شده است. همچنین، بسیاری از کتیبه ها و نقاشی های تزئینی داخلی نیز آسیب دیده اند. این تخریب ها، نشان دهنده تأثیر عوامل طبیعی و انسانی بر این بنای تاریخی است که ضرورت مرمت و نگهداری مداوم را دوچندان می کند تا این میراث جهانی یونسکو همچنان پابرجا بماند و عظمت خود را حفظ کند.

سوالات متداول

گنبد سلطانیه در کدام شهر قرار دارد؟

گنبد سلطانیه در شهر سلطانیه، از توابع شهرستان ابهر و در استان زنجان ایران قرار دارد. این شهر در گذشته پایتخت ایلخانان و محل اقامت سلطان محمد خدابنده بوده است.

ارتفاع گنبد سلطانیه چقدر است؟

ارتفاع گنبد سلطانیه از سطح زمین تا نوک گنبد حدود ۴۸.۵ متر است. برخی منابع تاریخی نیز به ارتفاع ۵۱ متر اشاره کرده اند که نشان دهنده عظمت این بناست.

معمار گنبد سلطانیه چه کسی بود؟

در مورد معمار اصلی گنبد سلطانیه اختلاف نظر وجود دارد. برخی منابع سید علی شاه را معمار آن می دانند، در حالی که برخی دیگر این موضوع را رد می کنند. با این حال، خواجه رشیدالدین فضل الله همدانی در طراحی اولیه آن نقش داشته است.

گنبد سلطانیه در چه دوره ای ساخته شد؟

گنبد سلطانیه در دوره ایلخانی و به دستور سلطان محمد خدابنده (اولجایتو) ساخته شد. ساخت آن حدود شش سال به طول انجامید و تزئینات آن نیز سه سال دیگر زمان برد.