اصول تغذیهای خوراک میگو (خلاصهٔ قابل اجرا)
| مرحله رشد | پروتئین خام | چربی خام | کربوهیدرات قابل هضم | فیبر | خاکستر | یادداشتهای کلیدی |
|---|---|---|---|---|---|---|
| لاروی/نرسری (PL10–PL30) | 45–52% | 8–10% | 10–15% | <4% | <16% | لسیتین 2–3% + کلسترول 0.3–0.5% ضروری کره شی باتر |
| پیشپرورشی/استارتر (0.5–5 g) | 40–45% | 7–9% | 15–20% | <5% | <16% | جذبپذیری بالا، ذرات ریز و پایدار |
| گروئر (5–20 g) | 35–42% | 6–8% | 20–30% | <5% | <16% | توازن اسیدهای آمینه، استحکام پلت |
| فینیشر (>20 g) | 32–38% | 6–8% | 25–35% | <5% | <16% | هزینه/عملکرد؛ FCR هدف 1.1–1.5 |
نکات طلایی:
-
ونامی به کلسترول غذایی حساس است؛ 0.2–0.5% در جیره.
-
لسیتین (فسفولیپید) برای رشد/بقای نرسری ضروری است.
-
حداقل فسفر قابلدسترس 0.8–1.0% (با دیکلسیم فسفات/منو)؛ نسبت Ca:P ≈ 1.2–1.6.
-
اسیدآمینههای شاخص: متیونین+سیستئین 2.0–2.4%، لیزین 5.5–6.0% از پروتئین جیره.
مواد اولیه پیشنهادی (قابل جایگزینی)
-
منابع پروتئینی: پودرماهی، کنجاله سویا/سویا کانسنتره، گلوتن ذرت، آرد میگو/کریل/ماهی مرکب، پودر مرغ (پروسسشده)، مخمر اتولیزه.
-
کربوهیدرات/بایندر: آرد گندم/گندم گلوتن، نشاسته تاپیوکا/ذرت، CMC، آلوژینات، گوار.
-
روغنها: روغن ماهی (EPA/DHA)، سویا/کلزا؛ افزودن بعد از خشککردن بهصورت اسپری.
-
جذبکننده/طعمدهنده: بتائین 0.1–0.3%، کریل 1–3%، عصاره ماهی/اسکوئید.
-
ویتامین/مینرال پریمیکس: طبق جدول زیر (در هر کیلو خوراک).
-
افزودنیها: آنتیاکسیدانت (BHT/اسکوالن مجاز)، اسیدهای آلی (پروپیونات/بوتیرات)، کربنات کلسیم برای Ca، فیتاز (در جیرههای گیاهی).
-
رنگدانهها (اختیاری): آستاگزانتین 25–75 ppm برای بهبود رنگ بافت/سلامت.
پریمیکس پیشنهادی (در هر کیلو خوراک)
-
ویتامین C پایدار 200–500 mg، E 100–200 mg، A 5–10 kIU، D3 1–2 kIU، K3 5 mg
-
B1 10 mg، B2 10 mg، B6 8 mg، B12 0.02 mg، نیاسین 60 mg، پانتوتنات 25 mg، بیوتین 0.2 mg، فولیک 5 mg، کولین کلراید 1500–2500 mg
-
Zn 50–100 mg، Mn 20–50 mg، Fe 80–120 mg، Cu 5–10 mg (ترجیحاً کیلیت)، Se 0.2–0.5 mg، I 2–5 mg
فرمولهای نمونه (قابل بومیسازی)
1) نرسری/استارتر (PL10–PL30) – پلت 0.6–1.0 mm
| جزء | % |
|---|---|
| پودر ماهی کماوره | 25.0 |
| سویا کانسنتره/ایزوله | 16.0 |
| گلوتن ذرت 60% | 10.0 |
| آرد گندم (بایندر) | 15.0 |
| نشاسته تاپیوکا | 6.0 |
| آرد کریل/میگو | 5.0 |
| روغن ماهی | 4.0 |
| لسیتین سویا | 2.0 |
| کلسترول | 0.3 |
| بتائین | 0.2 |
| دیکلسیم فسفات | 2.5 |
| کربنات کلسیم | 0.5 |
| ویتامین/مینرال پریمیکس | 2.0 |
| آنتیاکسیدانت + اسیدآلی | 0.5 |
| آب فرایندی (تبخیر شدنی) | qs |
| آنالیز هدف: پروتئین 48–50%، چربی 8–9%، P دسترسپذیر ~1.0% |
2) گروئر اقتصادی (5–20 g) – پلت 1.2–1.8 mm
| جزء | % |
|---|---|
| پودر ماهی استاندارد | 12.0 |
| کنجاله سویا 46% | 25.0 |
| سویا کانسنتره | 8.0 |
| گلوتن ذرت | 8.0 |
| آرد گندم | 20.0 |
| نشاسته تاپیوکا | 6.0 |
| روغن ماهی | 3.0 |
| روغن سویا/کلزا | 2.0 |
| دیکلسیم فسفات | 2.0 |
| لسیتین | 1.0 |
| کلسترول | 0.2 |
| بتائین/طعمدهنده دریایی | 0.3 |
| پریمیکس ویت/مین | 2.0 |
| بایندر (CMC/آلوژینات/گوار) | 0.8 |
| آنتیاکسیدانت/اسیدآلی | 0.7 |
| آنالیز هدف: پروتئین 38–40%، چربی 7–8%، کربوهیدرات قابلهضم 25–28% |
3) فینیشر/کمماهی (>=20 g) – پلت 2.0–2.5 mm
| جزء | % |
|---|---|
| پودر ماهی | 8.0 |
| کنجاله سویا | 28.0 |
| سویا کانسنتره یا آفتابگردان کمالیاف | 8.0 |
| گلوتن ذرت | 7.0 |
| گندم/گلوتن | 24.0 |
| نشاسته | 6.0 |
| روغن ماهی | 2.0 |
| روغن سویا/کلزا | 3.0 |
| دیکلسیم فسفات | 2.0 |
| لسیتین | 0.8 |
| کلسترول | 0.2 |
| بتائین/جاذب | 0.3 |
| پریمیکس | 2.0 |
| بایندر | 0.7 |
| آنتیاکسیدانت/اسیدآلی | 1.0 |
| آنالیز هدف: پروتئین 34–36%، چربی 7–8% |
یادآوری: این فرمولها «نقطه شروع» هستند. حتماً با Least-Cost Formulation و محدودیتهای تغذیهای/فنی خودتان (قیمتهای روز، دسترسی محلی، مشخصات مواد) تنظیم کنید.
فرآیند تولید (پلت/اکسترود)
-
آسیاب: تا D90 ≤ 250–300 µm (Starter ریزتر).
-
اختلاط خشک: 2–3 دقیقه.
-
افزودن مایعات فرایندی (آب/محلول بایندر/روغن جزئی) و شرایطدهی: رطوبت خمیر 20–28%.
-
پلتسازی/اکستروژن: دمای خمیر 80–110°C (کنترل ژلاتینهشدن نشاسته).
-
خشککردن تا رطوبت 10–12%؛ سپس سردسازی.
-
اسپری روغنها/آنتیاکسیدانت روی پلت خنک (ترجیحاً وکیوم کوتینگ).
-
الک و کلاسبندی سایز؛ بستهبندی نفوذناپذیر.
شاخصهای کنترل کیفیت:
-
استحکام پلت (PDI ≥ 90) و پایداری در آب ≥ 2–4 ساعت در دمای حوضچه.
-
ریزِش گردوغبار < 2%.
-
رطوبت نهایی 10–12%.
-
NT (نیتروژن تام) برای پروتئین، پروفایل اسیدهای چرب، پروکسید روغن، میکروبیولوژی و مایکوتوکسینها (بهویژه در جیرههای گیاهی).
مدیریت تغذیه در مزرعه (برای بهبود FCR)
-
تعداد وعده: نرسری 5–6 نوبت/روز؛ گروئر 3–4 نوبت/روز.
-
سینی خوراک/اپتیکال: ارزیابی باقیمانده پس از 2–3 ساعت؛ تنظیم 10–20% روزانه.
-
کیفیت آب: DO > 5 mg/L، آمونیاک TAN < 0.5 mg/L، شوری/دما پایدار.
-
تغییر سایز پلت با رشد؛ از ریزهکاری بیش از حد پرهیز کنید (اتلاف/آلودگی).
-
هدف FCR: 1.1–1.5 با خوراک استاندارد و مدیریت مناسب.
بهداشت و پایداری
-
ضدماندهدار (اسید پروپیونیک/کلسیمپروپیونات) برای کنترل کپک.
-
آنتیاکسیدانت روغن برای جلوگیری از اکسیداسیون چربی.
-
پروبیوتیک/پریبیوتیک (در صورت مجاز بودن): بهبود هضم و کیفیت آب.
-
ردیابی بچ و نمونهبرداری دورهای از خوراک و آب.