خلاصه کتاب گزیده دیوان سعدی ( نویسنده اسدالله بقایی نائینی )
خلاصه کتاب گزیده دیوان سعدی ( نویسنده اسدالله بقایی نائینی ) گامی مؤثر در مسیر شناخت عمیق تر و دسترسی آسان تر به گنجینه ی بی بدیل سخن شیخ اجل، سعدی شیرازی است. این اثر گزیده ای جامع و تحلیلی از ابعاد مختلف آثار استاد سخن را به خواننده عرضه می دارد، که حاصل بینش عمیق و تخصص اسدالله بقایی نائینی، پژوهشگر برجسته ادبیات فارسی، محسوب می شود.
سعدی شیرازی، بی شک، یکی از ستون های استوار ادبیات فارسی و گنجینه ی حکمت و بلاغت ایرانی است. آثار او، از گلستان و بوستان گرفته تا غزلیات دل نشین و قصاید پندآموز، هر کدام دریچه ای به سوی اندیشه، اخلاق و زیبایی شناسی ایران زمین می گشایند. با این حال، وسعت و تنوع دیوان سعدی، گاه دسترسی و بهره مندی کامل از آن را برای همگان دشوار می سازد. در این میان، نقش گزیده های هوشمندانه که با دقت و بصیرت توسط پژوهشگران خبره تدوین می شوند، حیاتی است. این آثار، نه تنها راه را برای خوانندگان تازه کار هموار می کنند، بلکه برای پژوهشگران و دانشجویان نیز چون مرجعی فشرده و در عین حال معتبر عمل می کنند.
کتاب «گزیده دیوان سعدی» به انتخاب اسدالله بقایی نائینی، نمونه ای ممتاز از این تلاش های ارزشمند است. این گزیده، فراتر از یک جمع آوری صرف، بازتابی از درک عمیق نویسنده از جهان بینی سعدی و توانایی او در گزینش متونی است که هم نمایانگر شکوه و تنوع سخن سعدی باشند و هم با ذائقه ی ادبی و نیازهای معرفتی خواننده معاصر ارتباط برقرار کنند. در این مقاله، به معرفی، نقد و بررسی گزیده دیوان سعدی اسدالله بقایی نائینی می پردازیم تا خوانندگان بتوانند با رویکرد، محتوا و ارزش های این اثر گران قدر آشنا شوند.
۱. آشنایی با گزینش گر: اسدالله بقایی نائینی
اسدالله بقایی نائینی، نامی آشنا در حوزه ی ادبیات و پژوهش متون کهن فارسی است. شناخت مختصر زندگینامه و رویکردهای ادبی ایشان، درک عمیق تری از چگونگی گزینش و تدوین «گزیده دیوان سعدی» را ممکن می سازد.
۱.۱. زندگینامه کوتاه و سوابق ادبی
اسدالله بقایی نائینی، پژوهشگر، مصحح و استاد دانشگاه، از جمله چهره هایی است که عمر خود را وقف تحقیق و تدریس ادبیات فارسی، به ویژه متون کلاسیک، کرده است. او در طول سالیان متمادی فعالیت های علمی خود، در حوزه های مختلفی چون تصحیح متون، نقد ادبی، دستور زبان فارسی و آموزش نگارش، به دستاوردهای چشمگیری نائل شده است. سوابق تحصیلی و پژوهشی او نشان دهنده تسلط ایشان بر مبانی نظری و عملی ادبیات فارسی و نیز آشنایی عمیق با پیچیدگی های زبانی و معنایی متون کهن است.
۱.۲. اهمیت و جایگاه ایشان در ادبیات معاصر و پژوهش متون کهن
جایگاه اسدالله بقایی نائینی در ادبیات معاصر، به دلیل رویکرد علمی، دقیق و مسئولانه ی او در مواجهه با میراث ادبی، بسیار حائز اهمیت است. او تنها به گزینش آثار اکتفا نمی کند، بلکه با دیدی پژوهشگرانه، به تحلیل و تشریح آن ها می پردازد. این تخصص را می توان در سایر آثار او نیز مشاهده کرد؛ به عنوان مثال، در «گزیده تحلیلی-تشریحی شاهنامه فردوسی»، بقایی نائینی نه تنها ابیات برجسته را انتخاب می کند، بلکه با تعلیقات و توضیحات روشنگر، راه را برای درک بهتر حماسه ی ملی ایران هموار می سازد. همچنین، کتاب «آشنایی با آیین نگارش و گزارش نویسی در ادب پارسی» گواهی دیگر بر تسلط ایشان بر قواعد زبان و ادب فارسی و توانایی اش در تدوین محتوای آموزشی کاربردی است. این آثار به خوبی دانش عمیق و روشمند ایشان را در پژوهش متون کلاسیک به اثبات می رسانند.
۱.۳. رویکرد و اهداف کلی بقایی نائینی در گزینش متون کلاسیک
رویکرد بقایی نائینی در گزینش متون کلاسیک، همواره بر پایه ی اصولی مستحکم و هدفمند استوار بوده است. او در انتخاب خود، به دنبال دستاوردهای صرفاً زیبایی شناختی نیست، بلکه می کوشد تا ابعاد مختلف یک اثر را، از جمله جنبه های اخلاقی، تعلیمی، اجتماعی و حتی فلسفی آن، به نمایش بگذارد. هدف او از گزینش، ارائه یک تصویر جامع و در عین حال فشرده است که برای خواننده ی امروز، چه دانشجوی ادبیات باشد و چه علاقه مند عمومی، قابل درک و کاربردی باشد. او با توجه به نیازهای مخاطب معاصر، سعی در پل زدن میان گذشته و حال دارد و می کوشد تا آموزه های گران سنگ ادبیات کلاسیک را در قالبی دسترس پذیر و جذاب ارائه کند.
۲. معرفی اجمالی کتاب «گزیده دیوان سعدی»
کتاب «گزیده دیوان سعدی» به انتخاب اسدالله بقایی نائینی، محصولی از انتشارات سوره مهر است که در سال ۱۳۸۹ به چاپ رسید. این اثر با هدف ارائه یک چشم انداز جامع و در عین حال فشرده از آثار سعدی شیرازی، برای نسل جدید خوانندگان و علاقه مندان به ادبیات فارسی تدوین شده است.
۲.۱. اطلاعات کتابشناختی
برای شناخت دقیق تر این اثر، ارائه اطلاعات کتابشناختی آن ضروری است:
| عنوان | توضیحات |
|---|---|
| نام کتاب | گزیده دیوان سعدی |
| نویسنده/گزینش گر | اسدالله بقایی نائینی |
| ناشر چاپی | انتشارات سوره مهر |
| سال انتشار | ۱۳۸۹ |
| فرمت کتاب (معمولاً) | EPUB (برای نسخه الکترونیک) |
| تعداد صفحات | ۳۸۰ صفحه |
| زبان | فارسی |
| شابک | 978-964-506-856-9 |
| موضوع کتاب | شعر کهن، ادبیات فارسی، گزیده های ادبی |
۲.۲. فلسفه و ضرورت تدوین این گزیده توسط بقایی نائینی
تدوین گزیده ای از آثار سعدی توسط پژوهشگری چون اسدالله بقایی نائینی، از چند جهت ضروری و بافلسفه به نظر می رسد. اولاً، دیوان کامل سعدی، به دلیل حجم بالا و گستردگی موضوعی، ممکن است برای خوانندگان عمومی یا کسانی که تازه با دنیای سعدی آشنا می شوند، چالش برانگیز باشد. این گزیده، با انتخاب هوشمندانه، مسیری هموارتر برای ورود به جهان فکری و هنری سعدی ارائه می دهد. ثانیاً، هدف گزینش تأکید بر مضامین کلیدی و ماندگار است که در طول تاریخ، همواره مورد توجه بوده اند؛ مضامینی چون اخلاق، عرفان، عشق، پند و حکمت.
این گزیده، خلاء موجود میان دسترسی به کل دیوان سعدی و نیاز خوانندگان با زمان محدود را پر می کند. بقایی نائینی با این اثر، به دنبال آن است که ضمن حفظ اصالت و عمق کلام سعدی، آن را در قالبی فشرده و کارآمد ارائه دهد. این رویکرد، نه تنها به ترویج ادبیات کلاسیک کمک می کند، بلکه به خوانندگان امکان می دهد تا با صرف زمانی کمتر، به درک جامع و مؤثری از شاهکار «شیخ اجل» دست یابند.
۳. کاوشی در محتوای گزیده دیوان سعدی: بخش ها و انتخاب ها
«گزیده دیوان سعدی» اسدالله بقایی نائینی، تلاشی هوشمندانه برای ارائه تصویری جامع و در عین حال فشرده از گستره ی آثار سعدی است. این کتاب، با تقسیم بندی دقیق خود، خواننده را با شاهکارهای نظم و نثر سعدی در قالب های مختلف آشنا می سازد. در این بخش، به تفصیل به بررسی محتوای هر یک از بخش های این گزیده و رویکرد احتمالی گزینش گر در انتخاب آن ها می پردازیم.
۳.۱. گزیده گلستان
گلستان سعدی، شاهکار بی بدیل نثر فارسی، کتابی است که در آن، سعدی با بیانی شیوا و ایجاز کلام، آمیزه ای از حکایات، مواعظ، و اشعار را در هشت باب فراهم آورده است. این اثر نه تنها از نظر بلاغت و فصاحت بی نظیر است، بلکه در حوزه ی ادبیات اخلاقی و اجتماعی نیز جایگاهی یگانه دارد. در گزینش بقایی نائینی از گلستان، می توان انتظار داشت که تمرکز بر حکایاتی باشد که بار تعلیمی، اخلاقی یا طنزآمیز قوی تری دارند و به دلیل جهان شمولی مفاهیم، همچنان با زندگی امروزه ی بشر مرتبطند. انتخاب هایی که جنبه های گوناگون اندیشه ی سعدی در باب معاشرت، تربیت، تواضع، قناعت و عدالت را به نمایش می گذارند، احتمالاً در اولویت قرار گرفته اند. بقایی نائینی با دقت، حکایاتی را انتخاب کرده که سبک ویژه سعدی در نثر (سجع و جناس های هنرمندانه، ایجاز و ایهام) را به خوبی منعکس می کنند و در عین حال، پیام اصلی را به وضوح منتقل می سازند.
«منت خدای را عز و جل که طاعتش موجب قربت است و به شکر اندرش مزید نعمت.» این آغاز شکوهمند گلستان، نمونه ای درخشان از نثر مسجع سعدی است که در گزیده ی بقایی نائینی نیز حفظ شده تا شکوه آغازین اثر به خوبی منتقل شود.
۳.۲. گزیده بوستان
بوستان سعدی، منظومه ای حماسی-تعلیمی و اخلاقی، از دیگر ستون های ادبیات فارسی است. این اثر که در ده باب سروده شده، به مضامینی چون عدل، احسان، عشق، تواضع، رضا، قناعت، تربیت و شکر می پردازد. رویکرد بقایی نائینی در انتخاب از ابواب ده گانه ی بوستان، احتمالاً بر حکایاتی استوار است که آموزه های اخلاقی و تربیتی بنیادین را در قالبی داستانی و دلپذیر ارائه می کنند. او به دنبال ابیاتی است که حکمت عملی و پندهای اجتماعی را به شکلی ماندگار بیان کرده اند. تفاوت سبک گزینش در بوستان نسبت به گلستان، از آن جهت است که در بوستان، هدف گزینش گر باید حفظ پیوستگی روایی و تعلیمی حکایات منظوم باشد، در حالی که در گلستان، گزینش حکایات مستقل بیشتر مطرح است. بخش هایی که به مفاهیم عمیق اخلاقی مانند بخشش، مدارا، و مسئولیت پذیری می پردازند، از جایگاه ویژه ای برخوردار خواهند بود.
۳.۳. گزیده غزلیات
غزلیات سعدی، اوج لطافت، شور و فصاحت در شعر عاشقانه و عارفانه ی فارسی است. ویژگی های منحصر به فرد این غزلیات، از جمله سادگی لفظ در کنار عمق معنا، ایجاز و شور عاشقانه و عارفانه، آن ها را در میان تمام آثار غنایی برجسته ساخته است. بقایی نائینی در گزینش غزل ها، به احتمال زیاد تلاش کرده است تا تنوع مضمونی غزلیات سعدی را پوشش دهد؛ از عشق زمینی و جمال پرستی تا عشق الهی و عرفانی، و همچنین غزل های حاوی حکمت و پند. ملاک گزینش، حفظ آن دسته از غزل هایی است که به دلیل شهرت، زیبایی ساختاری و معنایی، و تأثیرگذاری بر ادبیات پس از سعدی، از اهمیت ویژه ای برخوردارند. غزل های معروفی مانند «به جهان خرم از آنم که جهان خرم از اوست» یا «یار دیرین، سلامتی و بقایی» بی شک در این گزیده جایگاه خواهند داشت.
۳.۴. گزیده ترجیع بند و قصاید و غزلیات پندآموز
دیوان سعدی تنها به گلستان، بوستان و غزلیات محدود نمی شود؛ او در قالب های ترجیع بند، قصاید و سایر انواع شعر نیز شاهکارهایی خلق کرده است. بقایی نائینی با گنجاندن گزیده ای از این بخش ها، به دنبال آن است که جامعیت دیدگاه سعدی را به تصویر بکشد. ترجیع بندهای سعدی، با مضامین عاشقانه و عارفانه، نمونه هایی از تکرار هنرمندانه ی مصرع های کلیدی هستند که در این گزیده می توان به آن ها اشاره کرد. قصاید سعدی، که عمدتاً در مدح، موعظه یا شکوائیه سروده شده اند، بار اخلاقی و اجتماعی سنگینی دارند. گزینش از این بخش ها، با هدف تأکید بر اندرزها، حکمت ها و نکات اخلاقی خاصی صورت گرفته است که سعدی در مواجهه با حاکمان یا در مقام یک مصلح اجتماعی، بیان کرده است. مضامینی چون ناپایداری دنیا، ضرورت عدل و انصاف، و دعوت به نیک کرداری، از جمله برجسته ترین محتوای این بخش ها خواهند بود.
۳.۵. گزیده نصیحه الملوک، رساله در عقل و عشق، مجالس پنجگانه
آثار کمتر شناخته شده ی سعدی، مانند نصیحه الملوک، رساله در عقل و عشق، و مجالس پنجگانه، جنبه های دیگری از اندیشه و جهان بینی او را آشکار می سازند. گنجاندن گزیده ای از این بخش ها در دیوان، اهمیت ویژه ای دارد؛ زیرا به تکمیل پازل فکری سعدی کمک می کند. نصیحه الملوک، اثری در باب سیاست ورزی و اخلاق حکومتی، دیدگاه سعدی را درباره ی جایگاه حاکم و رابطه اش با مردم بیان می کند. رساله در عقل و عشق، به بحث های فلسفی و عرفانی سعدی می پردازد و عمق تأملات او را در این حوزه ها نشان می دهد. مجالس پنجگانه نیز که شامل مواعظ و سخنرانی های سعدی است، بُعد وعظ و ارشاد او را آشکار می سازد. انتخاب بقایی نائینی از این بخش ها، به احتمال زیاد بر نکات کلیدی و مضامین اصلی تمرکز دارد که رویکرد سعدی به مسائل سیاسی، فلسفی یا عرفانی را به خوبی روشن می سازند و به خواننده کمک می کنند تا با ابعاد پنهان تر شخصیت و اندیشه ی این شاعر بزرگ آشنا شود.
۴. شیوه گزینش و رویکرد تحلیلی اسدالله بقایی نائینی
گزینش متون ادبی، به ویژه از شاعری با گستردگی و عمق سعدی، نیازمند رویکردی دقیق و مبتنی بر معیارهای مشخص است. اسدالله بقایی نائینی در تدوین «گزیده دیوان سعدی» از اصول و ضوابطی پیروی کرده است که ارزش علمی و ادبی اثر او را دوچندان می سازد.
۴.۱. معیارهای اصلی گزینش
بقایی نائینی در انتخاب خود از دیوان سعدی، مجموعه ای از معیارها را مد نظر داشته است. این معیارها شامل موارد زیر می شود:
- زیبایی شناسی: انتخاب آثاری که از نظر هنری و ادبی در اوج فصاحت، بلاغت و زیبایی قرار دارند.
- اهمیت معنایی و محتوایی: گزینش متونی که حامل مفاهیم عمیق اخلاقی، عرفانی، اجتماعی و انسانی هستند و پیام های ماندگار سعدی را منعکس می کنند.
- جنبه های تعلیمی و تربیتی: اولویت دادن به بخش هایی که حاوی پند و اندرز و آموزه های کاربردی برای زندگی فردی و اجتماعی هستند.
- شهرت و ماندگاری: در نظر گرفتن آثاری که در طول تاریخ ادبیات فارسی، به دلیل شهرت و تأثیرگذاری، جایگاهی ویژه یافته اند.
- تناسب با مخاطب امروز: انتخاب متونی که با زبان و اندیشه ی معاصر سازگاری دارند و برای خواننده ی امروزی قابل فهم و جذابیت دارند.
این ترکیب از معیارها، تضمین کننده ی کیفیت و جامعیت گزینش است و نشان می دهد که انتخاب ها صرفاً سلیقه ای نبوده، بلکه بر پایه ی دانش و بینش عمیق انجام شده است.
۴.۲. تمایز این گزیده از سایر گزیده های سعدی
بازار کتاب فارسی همواره شاهد گزیده های متعددی از دیوان سعدی بوده است. اما آنچه «گزیده دیوان سعدی» بقایی نائینی را متمایز می کند، رویکرد جامع نگر و تعادل بین نظم و نثر است. بسیاری از گزیده ها به یک بخش خاص، مانند غزلیات یا گلستان، تمرکز دارند. اما بقایی نائینی با انتخاب از تمامی ابعاد دیوان (گلستان، بوستان، غزلیات، قصاید، ترجیع بند و حتی آثار کمتر شناخته شده)، تصویری کامل از اندیشه و هنر سعدی ارائه می دهد.
همچنین، این گزیده از نظر تحلیلی، غنای بیشتری دارد. با توجه به سوابق پژوهشی بقایی نائینی، می توان انتظار داشت که انتخاب های او تنها به دلیل زیبایی ظاهری نبوده، بلکه هر بخش انتخابی، هدف مشخصی در نمایش جنبه ای از تفکر سعدی داشته است. این رویکرد، به خواننده کمک می کند تا نه تنها از زیبایی کلام سعدی لذت ببرد، بلکه به عمق اندیشه ی او نیز پی ببرد.
۴.۳. سبک و محتوای مقدمه و توضیحات بقایی نائینی
یکی از نقاط قوت گزیده هایی که توسط پژوهشگران خبره تدوین می شوند، مقدمه ها و تعلیقاتی است که به متن اصلی افزوده می شوند. در «گزیده دیوان سعدی» اسدالله بقایی نائینی، مقدمه و توضیحات او نقش راهگشایی برای خواننده ایفا می کند. مقدمه ی ایشان، با تکیه بر دانش و بینش عمیق، به معرفی سعدی، جایگاه او در ادبیات فارسی و فلسفه ی تدوین این گزیده می پردازد. این مقدمه نه تنها خواننده را با پیشینه ی اثر آشنا می کند، بلکه رویکرد گزینش گر را نیز توضیح می دهد.
علاوه بر مقدمه، وجود تعلیقات یا واژه نامه ای مختصر برای درک بهتر برخی واژگان یا عبارات دشوار، به ارزش آموزشی این گزیده می افزاید. این بخش ها، عمق پژوهش و دانش ایشان را تأیید می کنند و به خواننده کمک می کنند تا با خیالی آسوده، به ژرفای معنایی کلام سعدی سفر کند و از این رو، اعتبار و ساختار علمی اثر حفظ می گردد.
۵. چرا باید «گزیده دیوان سعدی» بقایی نائینی را خواند؟ (اهمیت و ارزش افزوده)
انتخاب و مطالعه ی یک گزیده از آثار کلاسیک، تصمیمی است که می تواند دریچه ای به سوی دنیایی از حکمت و زیبایی بگشاید. «گزیده دیوان سعدی» به انتخاب اسدالله بقایی نائینی، به دلایل متعدد، اثری ارزشمند و قابل توصیه است.
۵.۱. دروازه ای به سوی گنجینه سعدی
برای بسیاری از خوانندگان، به ویژه کسانی که با ادبیات کلاسیک آشنایی کمتری دارند، دیوان کامل سعدی می تواند intimidating (دلهره آور) باشد. این گزیده، بهترین نقطه شروع برای آشنایی با سعدی است. با مطالعه ی این اثر، خواننده می تواند تصویری جامع و در عین حال قابل هضم از تنوع ادبی و فکری سعدی به دست آورد و سپس با علاقه و آگاهی بیشتر، به سراغ دیوان کامل برود.
۵.۲. گزینش های هوشمندانه و هدفمند
تخصص و سوابق پژوهشی اسدالله بقایی نائینی، تضمینی بر کیفیت و اعتبار انتخاب های صورت گرفته در این گزیده است. هر قطعه ی انتخاب شده، با دقت و وسواس علمی برگزیده شده تا نه تنها جنبه ی زیبایی شناختی داشته باشد، بلکه معرف یکی از ابعاد مهم فکری یا هنری سعدی باشد. این امر، اطمینان خاطری به خواننده می دهد که با اثری معتبر و از پیش پالایش شده روبرو است.
۵.۳. منبعی غنی برای دانشجویان و پژوهشگران
دانشجویان و پژوهشگران ادبیات فارسی، اغلب به دنبال منابعی هستند که ضمن حفظ اعتبار علمی، در زمانی کوتاه بتوانند به چکیده ای از یک اثر حجیم دست یابند. این گزیده، به عنوان یک مرجع فشرده و در عین حال معتبر، می تواند در مطالعات مقدماتی، مقالات و حتی پایان نامه ها مورد استفاده قرار گیرد. تحلیل شیوه گزینش بقایی نائینی نیز خود می تواند موضوعی برای پژوهش باشد.
۵.۴. ترویج و حفظ ادبیات کلاسیک فارسی
در عصر حاضر که توجه به ادبیات کلاسیک گاهی با چالش هایی روبروست، آثاری چون این گزیده، نقش حیاتی در ترویج و زنده نگه داشتن میراث فرهنگی و ادبی ایران ایفا می کنند. این کتاب، با سهل الوصول کردن آثار سعدی، به نسل های جدید فرصت می دهد تا با یکی از بزرگترین مفاخر ادبی کشور خود ارتباط برقرار کنند.
۵.۵. دسترسی آسان به حکمت و زیبایی کلام
سعدی تنها یک شاعر و نویسنده نیست؛ او حکیمی است که آموزه هایش همچنان پس از قرن ها راهگشای بسیاری از مسائل زندگی است. «چرا گزیده دیوان سعدی بقایی نائینی را بخوانیم؟» پاسخ آن ساده است: برای بهره مندی آسان از اندرزها و آموزه های سعدی در زندگی روزمره، و نیز لذت بردن از زیبایی بی مانند کلام او.
۶. مقایسه اجمالی با دیگر گزیده های دیوان سعدی
دیوان سعدی، به دلیل اهمیت و محبوبیت بی نظیرش، همواره مورد توجه گزینش گران و ناشران بوده است و تاکنون گزیده های متعددی از آن به چاپ رسیده است. هر یک از این گزیده ها، رویکرد و تمرکز خاص خود را داشته اند؛ برخی بیشتر به غزلیات پرداخته اند، برخی دیگر به حکایات گلستان، و بعضی نیز نسخه های مختصرتری برای خوانندگان عمومی بوده اند.
«گزیده دیوان سعدی» به قلم اسدالله بقایی نائینی، در این میان، با یکپارچگی و جامعیت نسبی خود، جایگاه ویژه ای دارد. تمرکز بر تمامی ابعاد آثار سعدی، از نثر و نظم تا آثار کمتر شناخته شده، و نیز رویکرد تحلیلی و تبیینی گزینش گر، آن را از بسیاری گزیده های صرفاً انتخابی متمایز می کند. این گزیده، نه تنها به دنبال نمایش زیبایی های کلام سعدی است، بلکه به دنبال تبیین اندیشه ها و فلسفه ی نهفته در پس کلمات او نیز هست. از این رو، برای کسانی که به دنبال یک اثر مرجع و در عین حال فشرده و تحلیلی از سعدی هستند، این کتاب می تواند انتخابی برتر باشد.
نتیجه گیری
«گزیده دیوان سعدی» به انتخاب استاد اسدالله بقایی نائینی، اثری است که درک و دسترسی به گنجینه ی جاودانه ی شیخ اجل را برای خوانندگان امروز، اعم از دانشجویان و علاقه مندان، تسهیل می کند. این کتاب، نه تنها مجموعه ای از برترین های نظم و نثر سعدی را در بر می گیرد، بلکه حاصل بینش عمیق و تخصص بی بدیل یک پژوهشگر برجسته است که با رویکردی تحلیلی و هدفمند به گزینش پرداخته است.
از گلستان و بوستان گرفته تا غزلیات شورانگیز و قصاید حکیمانه، و حتی آثار کمتر شناخته شده ای چون نصیحه الملوک، هر بخش از این گزیده با دقت و وسواس انتخاب شده تا تصویری جامع و معتبر از جهان بینی سعدی شیرازی ارائه دهد. خواندن این «خلاصه کتاب گزیده دیوان سعدی ( نویسنده اسدالله بقایی نائینی )» فرصتی است برای ورود به دنیای حکمت، اخلاق و زیبایی شناسی سعدی، بدون آنکه از پیچیدگی های متن کامل دیوان سردرگم شویم. این اثر، دروازه ای به سوی شناخت عمیق تر استاد سخن است و مطالعه ی آن به هر دوستدار ادبیات فارسی توصیه می شود تا از لذت بی مانند هم نشینی با کلام دلنشین و پندآموز سعدی بهره مند گردد.