جای خالی ناشران وطنی در کوچه‌های آشتی فرهنگی

به گزارش مجله لوکس، فریده افضلان مترجم و پژوهشگر در نوشتاری به تعاملات فرهنگی با کشورهای دیگر و لزوم معرفی نویسندگان ایرانی در کشورهای دیگر پرداخته است.

 در متن این نوشتار می‌خوانیم: «نمایشگاه‌ بین‌المللی کتاب برای ناشران و اهل قلم، ابزاری سخت‌افزاری با کارکرد چند وجهی است. 

از معرفی و فروش کتاب گرفته تا بازاریابی حق کپی‌رایت و تبادلات فرهنگی. این تعاملات، فارغ از بحث اقتصادی، برای جوامع چندفرهنگی لازم است هر چند کافی نیست. تصور کنید کلاس درسی که کودکانی از جوامع مختلف و خاستگاه‌های متفاوت فرهنگی و تاریخی را زیر یک سقف جا داده است. این  بچه‌ها نیازمند پل‌هایی برای شناخت خود و دیگران هستند. 

برخی سازمان‌ها برآنند تا پل‌های ارتباطی را تنوع بخشند و کودکان و بزرگسالان را با فرهنگ جوامع دیگر آشنا کنند. 

این مقاله کوتاه، به عنوان نمونه تحقیق، فعالیت‌های یک سازمان در انگلستان را بررسی می‌کند. 

Outside In World سازمانی است که کتاب‌های داستان کودک ترجمه شده به انگلیسی را بررسی و معرفی می‌کند. این سازمان اهداف و برنامه‌های خود را به شرح زیر اعلام  کرده است: 

* آشنایی کودکان انگلیسی‌زبان با فرهنگ‌های دیگر  

* برپایی و گسترش کتابخانه مرجعی از کتب ترجمه 

* تشویق ناشران انگلیسی زبان به ترجمه و چاپ کتابهایی از زبان.های خارجی

* برگزاری کارگاه برای راهنمایی معلمان در چگونگی استفاده از کتب ترجمه شده در کلاس درس

OIW که از سال ۲۰۰۷ شروع به کار کرده، تاکنون بیش از ۲۰۰۰  کتاب را  بررسی و پس از معرفی در سایت اینترنتی، به مرکز خود در کتابخانه دانشگاه پورتموث انگلستان سپرده است. 

مقایسه کتاب‌های معرفی شده از  ایران با چند کشور دیگر را در زیر ببینیم‌: 

فرانسه ۴۷۰ کتاب 

آلمان ۳۰۰ کتاب

هند ۶۶ کتاب 

ژاپن ۶۴ کتاب 

دانمارک ۴۳ کتاب

چین ۴۳ کتاب 

ایران ۱۸ کتاب 

کویت ۱ کتاب 

فیلیپین ۰ 

این آمار، ماهانه در حال تغییر است و اعداد بالا در اردیبهشت ۱۴۰۳ و بر اساس اطلاعات موجود در سایت OIW گردآوری شده است. 

از آنجا که معمولا این ناشران هستند که کتاب‌های خود را به سازمان معرفی می‌کنند، هر چه ناشران کشوری فعال‌تر باشد، آن کشور حضور پررنگ‌تری دارد. 

در حالی که ایران بنا به آماری بیش از 16 هزار ناشر دارد،  اما فقط یک ناشر  ایرانی الاصل به نام Tiny Owl که در انگلستان  کار می‌کند، با ارایه  18 کتاب در مجموعه ۲۰۰۰ جلدی کتابخانه پورتموث، نماینده ادبیات کودک ایران شده است. 

البته از آنجا که Tiny Owl ‌کتاب‌های نویسندگان برجسته ایران را  به انگلیسی ترجمه و چاپ کرده است با وجود تعداد کم نمی‌توان منکر کیفیت بالای این کتاب‌ها شد. کتاب‌هایی همچون «بیژن و منیژه» بازنویسی  علی سیدآبادی، «طوطی و تاجر» بازنویسی خانم مرجان وفاییان، «ماهی سیاه کوچولو» از صمد بهرنگی، «پرنده زیبای تهمینه» بازنویسی پرویز کلانتری و «بشو و نشو» از فرهاد حسن‌زاده جزو مجموعه ۱۸ کتاب معرفی شده از ایران هستند. 

این ناشر که در ابتدای تاسیس، هدف خود را معرفی آثار شاخص نویسندگان ایرانی  اعلام کرده بود در سال‌های اخیر اقبال چندانی به نویسندگان ایران نشان نداده است که علل آن مقال جدایی می‌طلبد.  

موضوع حضور نویسندگان خوب ایران در بین ناشران خارج از کشور و چاپ آثار آنان توسط ناشر خارجی ضروری است اما بدون پل و بدون معرفی، شدنی نیست. شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی کتاب برون مرزی، به دلیل مسائل اقتصادی و گاه سیاسی ساده نیست. چه خوب است از روش‌های جایگزین استفاده کنیم. روش‌هایی که محدودیت زمانی و مکانی ندارند. بجاست ناشران خوب داخلی که آثار نویسندگان مطرح را گلچین و ترجمه می‌کنند از پتانسیل کانال‌های جایگزین استفاده کنند. شاید این کانال، اتوبان ارتباطی نباشد، اما حتی اگر در حد کوچه تنگ آشتی فرهنگی باشد هم ارزشمند است. 

ما نویسندگان شاخصی در حوزه کودک و نوجوان داریم که  آثارشان افتخار ادبیات ایران است و بجا است از هر امکانی برای معرفی آثارشان استفاده شود. معرفی آنان نه تنها کودکان کشورهای دیگر را با ادبیات و فرهنگ ایران آشنا می‌کند بلکه برای کودکان نسل دوم و سوم نیز ارزشمند است. 

از سوی دیگر این امر را ضرورت درون مرزی هم ببینیم. کودکان فراوانی از کشورهای همسایه در سال‌های اخیر به ایران مهاجرت کرده‌اند. کودکان ایرانی چقدر با ادبیات کشورهای همسایه آشنا هستند؟ ما چند افسانه افغانی یا پاکستانی یا بین النهرینی را خوانده‌ایم؟ این آشنایی‌ها نمی‌تواند ایران را جایی زیباتر برای تمام کودکان سازد؟ 

زمین فارغ از مرزهای سیاسی، متعلق به تمام کودکان است.»

 

انتهای پیام