تقاضای صدور اجراییه مهریه
تقاضای صدور اجراییه مهریه، گامی حیاتی پس از قطعیت حکم دادگاه برای وصول مهریه است که امکان اجرای عملی و قانونی مطالبه این حق مالی را فراهم می آورد. این فرآیند حقوقی، زوجه را قادر می سازد تا پس از طی مراحل دادرسی و کسب حکم قطعی، از ابزارهای قانونی برای دریافت مهریه خود بهره مند شود و صرف صدور حکم، بدون درخواست اجراییه، امکان وصول عملی مهریه را میسر نمی سازد.
اهمیت و پیچیدگی های مرحله اجرای حکم، به ویژه در دعاوی مالی و خانوادگی همچون مهریه، بر کسی پوشیده نیست. بسیاری تصور می کنند که با صدور حکم دادگاه، کار تمام شده و حق آن ها خود به خود وصول می شود؛ در حالی که مرحله اجرای حکم، خود فرآیندی مستقل و دارای قواعد و چالش های خاص خویش است که عدم آگاهی نسبت به آن می تواند وصول حقوق را با دشواری ها و اطاله های فراوان روبرو سازد. این مقاله با هدف ارائه یک راهنمای جامع و کاربردی، به بررسی تمامی ابعاد تقاضای صدور اجراییه مهریه از دادگاه، از شرایط و مدارک لازم گرفته تا مراحل گام به گام و نکات حقوقی کلیدی، می پردازد تا مسیر دستیابی به حق مهریه را برای زوجه یا وکیل ایشان تسهیل نماید.
اجراییه مهریه چیست و چرا لازم است؟
اجراییه در اصطلاح حقوقی، سندی است که از سوی مراجع قضایی یا ثبتی صادر می شود و به موجب آن، به طلبکار (محکوم له) اجازه داده می شود تا حکم صادره را به مرحله عمل درآورد و حق خود را از بدهکار (محکوم علیه) مطالبه کند. در مورد مهریه، پس از آنکه دادگاه خانواده حکمی مبنی بر لزوم پرداخت مهریه به زوجه صادر و این حکم قطعی شد، صرف داشتن این حکم به معنای وصول خودکار مهریه نیست.
هدف اصلی از صدور اجراییه مهریه، تبدیل یک حکم قضایی (که صرفاً یک اعلامیه حقوقی است) به یک سند لازم الاجراست. به عبارت دیگر، اجراییه به قوای دولتی، مشخصاً به واحد اجرای احکام دادگستری، اجازه می دهد تا با استفاده از اهرم های قانونی موجود، از جمله توقیف اموال، حساب های بانکی و حتی در مواردی جلب محکوم علیه، مهریه را از زوج وصول و به زوجه پرداخت کنند. بدون صدور اجراییه، واحد اجرای احکام هیچ تکلیفی برای ورود به پرونده و اقدامات عملی در جهت وصول مهریه نخواهد داشت.
چرا صرف داشتن حکم قطعی کافی نیست؟ حکم قطعی دادگاه صرفاً بیانگر این است که زوج از نظر قانونی ملزم به پرداخت مهریه است. اما این حکم به تنهایی قدرت اجرایی ندارد. برای آنکه این الزام قانونی به مرحله عمل درآید، نیاز به یک دستور مشخص از سوی دادگاه برای آغاز فرآیند اجرایی وجود دارد. این دستور، همان برگ اجراییه است. این برگ، به عنوان مجوز عملیات اجرایی، به محکوم له این اختیار را می دهد تا از طریق واحد اجرای احکام، نسبت به شناسایی و توقیف اموال زوج اقدام کند.
نقش اجراییه در آغاز عملیات اجرایی برای وصول مهریه حیاتی است. این سند، پل ارتباطی بین مرحله قضاوت و مرحله عملی اجرای حکم است. واحد اجرای احکام بدون اجراییه، فاقد صلاحیت ورود به پرونده و اقدام برای توقیف یا وصول مهریه است. بنابراین، تقاضای صدور اجراییه، نقطه آغازین فرآیند عملی وصول مهریه پس از قطعیت حکم دادگاه محسوب می شود و بدون آن، تمامی تلاش های حقوقی قبلی برای مطالبه مهریه، ناقص و بی ثمر خواهد ماند.
شرایط صدور اجراییه مهریه از دادگاه (پس از حکم قطعی)
صدور اجراییه مهریه از سوی دادگاه، پس از آنکه حکم قطعی در مورد مهریه صادر شد، مستلزم رعایت شرایطی است که به دو دسته ماهوی و شکلی تقسیم می شوند. این شرایط تضمین می کنند که فرآیند اجرای حکم به درستی و بر اساس موازین قانونی صورت پذیرد.
شرایط ماهوی
شرایط ماهوی به ذات و محتوای حکم صادرشده مربوط می شوند و وجود آن ها برای قابل اجرا بودن حکم مهریه ضروری است:
- قطعی شدن رأی دادگاه: مهم ترین شرط برای صدور اجراییه، قطعی شدن رأی دادگاه است. حکم قطعی به رأیی گفته می شود که دیگر قابل اعتراض از طریق واخواهی، تجدیدنظر یا فرجام خواهی نباشد و تمام مراحل قانونی اعتراض به آن طی شده باشد یا مهلت های اعتراض سپری شده باشند. این بدان معناست که حکم صادر شده، قطعیت یافته و هیچ راهی برای تغییر آن از طریق مراجع قضایی بالاتر وجود ندارد. تا زمانی که حکم قطعی نشده باشد، امکان صدور اجراییه وجود ندارد، زیرا ممکن است در مراحل بعدی تغییر کند یا نقض شود.
- ابلاغ صحیح حکم قطعی به زوج یا وکیل او: حکم قطعی باید به صورت قانونی و صحیح به زوج یا وکیل قانونی او ابلاغ شده باشد. ابلاغ می تواند از طریق سامانه ثنا (ابلاغ الکترونیک) یا به صورت فیزیکی (برگ سبز) انجام شود. اهمیت ابلاغ صحیح در این است که زوج از مفاد حکم و تکلیف خود مطلع شود تا فرصت اجرای داوطلبانه حکم را داشته باشد. بدون ابلاغ صحیح، فرآیند اجراییه باطل خواهد بود.
- معین و مشخص بودن میزان مهریه در حکم: حکم صادره باید به وضوح میزان مهریه مورد مطالبه را مشخص کرده باشد. به عنوان مثال، اگر مهریه ۱۰۰ سکه تمام بهار آزادی یا مبلغ مشخصی وجه نقد باشد، باید صراحتاً در حکم ذکر شود. حکمی که موضوع آن (میزان مهریه) مبهم و نامعین باشد، قابل اجرا نیست. این شرط در ماده ۳ قانون اجرای احکام مدنی نیز تصریح شده است.
- قابلیت اجرایی بودن حکم (عدم اعلامی بودن): حکم باید جنبه اجرایی داشته باشد، به این معنا که مستلزم انجام عملی از سوی محکوم علیه (زوج) یا توقیف مالی از او باشد. برخی احکام صرفاً جنبه اعلامی دارند، مانند حکم به اثبات زوجیت یا اعلام اصالت یک سند، که به خودی خود نیازمند اقدام اجرایی خاصی نیستند. اما حکم مهریه که مستلزم پرداخت مال است، قطعاً جنبه اجرایی دارد و از این رو قابل صدور اجراییه است. ماده ۴ قانون اجرای احکام مدنی به این موضوع اشاره دارد.
شرایط شکلی
شرایط شکلی به نحوه و شکل درخواست صدور اجراییه مربوط می شوند و رعایت آن ها برای طی مراحل قانونی ضروری است:
- درخواست کتبی صدور اجراییه از سوی زوجه یا وکیل قانونی او: زوجه یا وکیل قانونی وی باید به صورت کتبی و از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، درخواست صدور اجراییه را مطرح کند. این درخواست باید صراحتاً به لزوم اجرای حکم قطعی مهریه اشاره داشته باشد.
- مرجع صالح برای صدور اجراییه: مرجع صالح برای صدور اجراییه، دادگاهی است که رأی بدوی را صادر کرده است. حتی اگر حکم در مرحله تجدیدنظر قطعی شده باشد، درخواست صدور اجراییه باید به شعبه دادگاه بدوی که در ابتدا به ماهیت دعوا رسیدگی کرده، تقدیم شود. این نکته در ماده ۵ قانون اجرای احکام مدنی تأکید شده است.
- لزوم گذشت مهلت ۱۰ روزه از ابلاغ اجراییه و عدم اجرای داوطلبانه حکم توسط زوج: پس از صدور برگ اجراییه و ابلاغ آن به زوج، وی ۱۰ روز مهلت دارد تا به صورت داوطلبانه حکم را اجرا کند (مهریه را پرداخت یا ترتیبات آن را فراهم آورد). اگر در این مهلت ۱۰ روزه، زوج اقدام به اجرای حکم نکند، عملیات اجرایی به صورت قهری و از طریق واحد اجرای احکام آغاز خواهد شد. این مهلت به زوج فرصت می دهد تا قبل از اعمال اقدامات قهری، به تکلیف قانونی خود عمل کند.
مدارک لازم برای تقاضای صدور اجراییه مهریه
برای آغاز فرآیند تقاضای صدور اجراییه مهریه، لازم است مدارک مشخصی تهیه و به مراجع مربوطه ارائه شود. دقت در تکمیل و ارائه صحیح این مدارک، روند کار را تسریع خواهد بخشید:
- رونوشت مصدق (کپی برابر اصل) حکم قطعی مهریه: این سند، اصلی ترین مدرک است که نشان دهنده قطعی شدن حق زوجه بر مهریه و میزان آن می باشد. لازم است رونوشت حکم (نه اصل آن) که توسط دفتر دادگاه صادرکننده رأی یا دفتر خدمات الکترونیک قضایی، برابر با اصل شده باشد، تهیه و ضمیمه درخواست گردد. در پرونده های الکترونیک، اغلب نیاز به تهیه فیزیکی کپی برابر اصل نیست و امکان بارگذاری مستقیم وجود دارد.
- کارت ملی و شناسنامه زوجه (یا وکیل): برای احراز هویت متقاضی (زوجه) یا وکیل وی، ارائه کپی و در صورت لزوم اصل کارت ملی و شناسنامه ضروری است. اطلاعات هویتی باید دقیقاً با اطلاعات مندرج در پرونده قضایی مطابقت داشته باشد.
- وکالت نامه (در صورت وجود وکیل): چنانچه زوجه از طریق وکیل خود اقدام به تقاضای صدور اجراییه می کند، ارائه وکالت نامه رسمی و معتبر که در آن صراحتاً اختیارات مربوط به پیگیری و اجرای احکام ذکر شده باشد، الزامی است. وکالت نامه باید به صورت اسکن شده در سامانه بارگذاری و در صورت نیاز، اصل آن نیز ارائه شود.
- تکمیل فرم تقاضای صدور اجراییه در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: امروزه بخش عمده ای از فرآیند قضایی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی انجام می شود. متقاضی یا وکیل او باید با مراجعه به این دفاتر، فرم مخصوص درخواست صدور اجراییه را تکمیل و ثبت نماید. در این فرم باید مشخصات کامل طرفین، مشخصات حکم قطعی (شماره دادنامه، تاریخ صدور، مرجع صادرکننده) و خواسته (صدور اجراییه برای مهریه) به وضوح درج گردد.
توصیه می شود قبل از مراجعه به دفاتر خدمات قضایی، از طریق سامانه ثنا یا تماس با دفتر دادگاه، از آخرین وضعیت پرونده و قطعیت حکم اطمینان حاصل شود و سپس با همراه داشتن تمامی مدارک لازم، اقدام به ثبت درخواست نمود. هرگونه نقص در مدارک یا اطلاعات، می تواند روند صدور اجراییه را به تأخیر بیندازد.
مطالبه مهریه پس از قطعی شدن حکم دادگاه، تنها با تقاضای صدور اجراییه مهریه امکان پذیر است؛ این برگ اجراییه، پلی حیاتی بین حکم قضایی و اجرای عملی آن محسوب می شود.
مراحل گام به گام تقاضای صدور اجراییه مهریه از دادگاه
فرآیند تقاضای صدور اجراییه مهریه، پس از حصول قطعیت حکم، شامل چندین گام مشخص و قانونی است که باید به ترتیب و با دقت طی شوند. آشنایی با این مراحل به زوجه یا وکیل ایشان کمک می کند تا این فرآیند را به طور مؤثرتری پیگیری کنند.
گام اول: اطمینان از قطعیت و ابلاغ حکم
پیش از هر اقدامی، متقاضی باید از قطعیت یافتن حکم دادگاه و ابلاغ صحیح آن به زوج اطمینان حاصل کند. این کار را می توان از طریق مراجعه به سامانه ثنا (برای مشاهده ابلاغیه های الکترونیکی) یا با تماس و مراجعه حضوری به دفتر شعبه دادگاه صادرکننده رأی انجام داد. در صورت عدم قطعیت یا عدم ابلاغ صحیح، درخواست اجراییه مورد پذیرش قرار نخواهد گرفت.
گام دوم: مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
پس از اطمینان از شرایط گام اول، زوجه یا وکیل قانونی او باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کند. در این مرحله اقدامات زیر انجام می شود:
- تکمیل فرم درخواست صدور اجراییه: در این فرم باید اطلاعات کاملی از خواهان (زوجه)، خوانده (زوج)، مشخصات پرونده اصلی مهریه، شماره دادنامه قطعی و مرجع صادرکننده آن، و خواسته صریح مبنی بر تقاضای صدور اجراییه مهریه درج گردد.
- اسکن و پیوست کردن مدارک لازم: مدارک پیش گفته، شامل رونوشت مصدق حکم قطعی، کارت ملی و شناسنامه، و وکالت نامه (در صورت لزوم)، باید اسکن شده و به درخواست الکترونیکی پیوست شوند.
- پرداخت هزینه های دادرسی و تعرفه دفتر: برای ثبت درخواست، هزینه های قانونی مربوط به خدمات قضایی و تعرفه دفتر خدمات الکترونیک قضایی باید پرداخت شود.
گام سوم: بررسی درخواست توسط دادگاه و صدور اجراییه
درخواست ثبت شده از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به شعبه دادگاه صادرکننده رأی بدوی ارجاع می شود. در این مرحله:
- بررسی شرایط توسط قاضی: قاضی پرونده یا رئیس شعبه، درخواست را از نظر رعایت شرایط ماهوی و شکلی صدور اجراییه (مانند قطعیت حکم، ابلاغ صحیح، وضوح موضوع حکم) بررسی می کند.
- صدور برگ اجراییه: در صورت تأیید تمامی شرایط، دادگاه دستور به صدور برگ اجراییه می دهد. این برگ شامل اطلاعات محکوم له، محکوم علیه، مشخصات حکم، موضوع آن (مهریه) و تکلیف پرداخت حق اجرا توسط محکوم علیه است. برگ اجراییه با امضای رئیس دادگاه و مدیر دفتر و مهر دادگاه ممهور می شود.
گام چهارم: ابلاغ اجراییه به زوج
پس از صدور اجراییه، این برگ نیز باید به زوج (محکوم علیه) ابلاغ شود. این ابلاغ نیز معمولاً از طریق سامانه ثنا صورت می گیرد. ابلاغ اجراییه به زوج از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا آغازگر مهلت ۱۰ روزه برای اجرای داوطلبانه حکم توسط اوست.
گام پنجم: مهلت ۱۰ روزه برای اجرای داوطلبانه
از تاریخ ابلاغ اجراییه، زوج ۱۰ روز مهلت دارد تا مهریه را به صورت داوطلبانه پرداخت کند یا با توافق زوجه، ترتیبات پرداخت آن را فراهم آورد. در این مدت، واحد اجرای احکام هیچ اقدام قهری انجام نمی دهد. اگر زوج در این مهلت به تکلیف خود عمل کند، پرونده اجرایی مختومه خواهد شد.
گام ششم: آغاز عملیات اجرایی در صورت عدم پرداخت
اگر زوج در مهلت ۱۰ روزه پس از ابلاغ اجراییه، حکم را اجرا نکند، پرونده از شعبه دادگاه به واحد اجرای احکام دادگستری ارجاع می شود. از این نقطه به بعد، عملیات اجرایی برای وصول مهریه به صورت قهری آغاز می گردد:
- معرفی اموال زوج توسط زوجه: زوجه می تواند اموال و دارایی های زوج را به واحد اجرای احکام معرفی کند. این اموال می تواند شامل حساب های بانکی، خودرو، ملک، سهام، حقوق و مستمری، یا هر مال منقول و غیرمنقول دیگری باشد.
- صدور دستور توقیف اموال: پس از معرفی اموال، واحد اجرای احکام دستور توقیف آن ها را صادر می کند و اقدامات لازم را برای توقیف و در نهایت فروش اموال جهت وصول مهریه انجام می دهد. برای این منظور، استعلامات لازم از بانک مرکزی، اداره ثبت اسناد، اداره راهور و سایر مراجع ذی ربط صورت می گیرد.
- امکان درخواست جلب (توقیف) زوج: در صورتی که زوج هیچ مالی برای توقیف نداشته باشد یا اموال او کفاف مهریه را ندهد، و نتواند اعسار خود را ثابت کند، زوجه می تواند درخواست جلب (توقیف بدنی) زوج را به استناد قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مطرح کند. البته جلب شرایط خاص خود را دارد و معمولاً پس از اثبات عدم توانایی زوج در پرداخت و عدم معرفی اموال کافی صورت می گیرد.
پیگیری مستمر این مراحل توسط زوجه یا وکیل او در واحد اجرای احکام، نقش کلیدی در تسریع وصول مهریه خواهد داشت. هر مرحله نیازمند دقت و آگاهی به نکات قانونی مربوطه است تا از بروز تأخیر یا اشکالات حقوقی جلوگیری شود.
نکات حقوقی کلیدی و چالش های رایج در اجرای مهریه
فرآیند اجرای مهریه، با وجود ماهیت روشن قانونی، می تواند با چالش ها و مسائل حقوقی متعددی روبرو شود. آگاهی از این نکات و چالش ها، برای زوجه و وکیل ایشان، از اهمیت بسزایی برخوردار است.
۱. اعسار از پرداخت مهریه
یکی از رایج ترین چالش ها در اجرای مهریه، ادعای اعسار از سوی زوج است. اعسار به معنای ناتوانی مالی زوج برای پرداخت یکجای مهریه است. اگر زوج ثابت کند که توانایی پرداخت مهریه به صورت یکجا را ندارد، دادگاه ممکن است حکم به تقسیط مهریه بدهد. این امر به معنای نفی حق مهریه نیست، بلکه تنها شیوه پرداخت آن را تغییر می دهد.
- توضیح دعوای اعسار: زوج باید دعوای اعسار را به دادگاه تقدیم کرده و لیست کامل دارایی ها، درآمدها و بدهی های خود را به همراه استشهاد شهود (معمولاً حداقل دو نفر) ارائه دهد.
- نحوه دفاع از آن: زوجه می تواند در برابر دعوای اعسار، ادعاهای زوج را به چالش بکشد و با معرفی اموال پنهان یا اثبات توانایی مالی زوج، از تقسیط سنگین یا نامناسب مهریه جلوگیری کند.
- تأثیر اعسار بر روند اجراییه و تعیین اقساط: در صورت پذیرش اعسار، واحد اجرای احکام طبق حکم دادگاه، مهریه را به صورت اقساط از زوج وصول می کند. تعیین میزان پیش قسط و اقساط ماهانه به وضعیت مالی زوج و نظر قاضی بستگی دارد.
۲. مستثنیات دین
بر اساس قانون، برخی از اموال محکوم علیه، حتی در صورت صدور اجراییه، قابل توقیف نیستند. این اموال مستثنیات دین نامیده می شوند و برای حفظ حداقل های زندگی محکوم علیه در نظر گرفته شده اند.
- معرفی اموالی که قابل توقیف نیستند: این اموال شامل منزل مسکونی که عرفاً در شأن محکوم علیه باشد، اثاثیه ضروری زندگی، ابزار کار، کتب و وسایل علمی و پژوهشی متناسب با شأن، و ودیعه اجاره مسکن به میزان متعارف است. تشخیص شأن و ضرورت بر عهده قاضی اجرای احکام است.
۳. اجرای توأم مهریه (همزمان از طریق دادگاه و اداره ثبت)
در مراحل اولیه مطالبه مهریه (قبل از صدور حکم دادگاه)، زوجه می تواند به صورت همزمان از طریق دادگاه و اداره ثبت اسناد و املاک برای مطالبه مهریه اقدام کند. اما پس از صدور حکم قطعی دادگاه، اولویت با اجراییه صادره از دادگاه خواهد بود و پرونده ثبتی به حالت تعلیق درآمده یا مختومه می شود تا حکم دادگاه اجرا گردد.
- توضیح مختصر در مورد امکان مطالبه همزمان: این امکان به زوجه اجازه می دهد تا با سرعت بیشتری برای توقیف اموال زوج اقدام کند، زیرا فرآیند اجراییه ثبتی معمولاً سریع تر از فرآیند قضایی است.
- اولویت اجراییه دادگاه پس از حکم قطعی: زمانی که حکم دادگاه قطعی می شود، اجراییه دادگاه مبنای کار قرار می گیرد و اقدامات اجرایی از طریق واحد اجرای احکام دادگستری پیگیری خواهد شد.
۴. مهریه و وضعیت مالی زوج
واحد اجرای احکام دارای ابزارهای قانونی برای شناسایی و توقیف انواع دارایی های زوج است:
- توقیف حساب بانکی: با دستور مقام قضایی، می توان استعلام از بانک مرکزی را جهت شناسایی حساب های بانکی زوج و سپس توقیف موجودی آن ها انجام داد.
- توقیف سهام: سهام شرکت های بورسی یا غیربورسی زوج نیز قابل توقیف و در نهایت فروش برای وصول مهریه است.
- توقیف حقوق: بخش مشخصی از حقوق کارمندان و بازنشستگان (معمولاً یک سوم یا یک چهارم) قابل توقیف است، مشروط بر اینکه منجر به از بین رفتن حداقل زندگی زوج نگردد.
- توقیف پلاک ثبتی و خودرو: املاک و مستغلات (پلاک ثبتی) و خودروهای به نام زوج نیز قابل توقیف و مزایده برای وصول مهریه هستند.
- پیگیری استعلام از مراجع مربوطه: واحد اجرای احکام از طریق سامانه ثنا یا مکاتبات رسمی، استعلامات لازم را از سازمان ثبت اسناد و املاک، بانک مرکزی، اداره راهور، سازمان بورس، اداره مالیات و سایر نهادها برای شناسایی دارایی های زوج به عمل می آورد.
۵. مدت زمان و هزینه های اجراییه مهریه
مدت زمان اجرای مهریه بسیار متغیر است و به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله:
- وجود یا عدم وجود اموال قابل شناسایی از زوج.
- طولانی شدن دعوای اعسار (در صورت مطرح شدن).
- پیچیدگی فرآیند توقیف و فروش اموال (به ویژه املاک).
- میزان همکاری زوجه در معرفی اموال.
این فرآیند می تواند از چند ماه تا چند سال به طول انجامد.
هزینه ها: شامل هزینه دادرسی برای تقاضای اجراییه، هزینه کارشناسی (در صورت نیاز به ارزیابی اموال)، حق الاجرا (نیم عشر دولتی) که معمولاً از محکوم علیه دریافت می شود، و هزینه های مرتبط با مزایده اموال (در صورت فروش) است. زوجه در ابتدا باید برخی از این هزینه ها را پرداخت کند که در صورت وصول مهریه، می توانند از زوج مطالبه شوند.
آگاهی از این نکات کلیدی و چالش های احتمالی، به زوجه کمک می کند تا با دیدی واقع بینانه و آمادگی لازم، فرآیند تقاضای صدور اجراییه و اجرای مهریه را پیگیری کند. در بسیاری از موارد، مشورت و همراهی با یک وکیل متخصص خانواده و امور اجرایی، می تواند در عبور موفقیت آمیز از این چالش ها مؤثر باشد.
نمونه فرم درخواست صدور اجراییه مهریه
تکمیل صحیح فرم درخواست صدور اجراییه مهریه، گامی اساسی در آغاز فرآیند اجرایی است. این فرم باید شامل اطلاعات دقیق و کامل پرونده و طرفین باشد. در ادامه، یک نمونه ساختار کلی از فرم درخواست ارائه می شود که باید با اطلاعات واقعی پرونده شما جایگزین گردد.
| عنوان | توضیحات |
|---|---|
| بسمه تعالی | |
| ریاست محترم شعبه محترم [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهرستان] | نام دادگاهی که رأی بدوی را صادر کرده است. |
| با سلام و احترام | |
| موضوع: | درخواست صدور اجراییه نسبت به دادنامه قطعی مطالبه مهریه |
| مشخصات خواهان (زوجه): |
|
| مشخصات خوانده (زوج): |
|
| مشخصات حکم قطعی: |
|
| خواسته: | احتراماً به استحضار می رساند، اینجانب [نام و نام خانوادگی خواهان]، محکوم له پرونده کلاسه فوق الذکر، به استناد دادنامه قطعی شماره [شماره دادنامه] صادره از [مرجع صادرکننده دادنامه] که در تاریخ [تاریخ ابلاغ] به محکوم علیه ابلاغ گردیده و در خصوص مطالبه مهریه به میزان [میزان مهریه] می باشد، تقاضای صدور برگ اجراییه را بر اساس ماده ۲ قانون اجرای احکام مدنی و ماده ۱ قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مورد استدعاست. |
| ضمائم: |
|
| تاریخ: | [تاریخ روز تکمیل فرم] |
| نام و نام خانوادگی و امضاء: | [نام و نام خانوادگی خواهان/وکیل] |
توضیحات تکمیلی برای فرم:
- این فرم یک الگوی عمومی است و ممکن است دفاتر خدمات الکترونیک قضایی دارای فرمت الکترونیکی خاص خود باشند که شما باید اطلاعات را در فیلدهای مربوطه وارد کنید.
- اطلاعاتی مانند شماره دادنامه، تاریخ ابلاغ و شماره کلاسه را با دقت بسیار زیاد از روی مدارک و اوراق قضایی خود استخراج کنید. کوچکترین اشتباه می تواند موجب رد درخواست یا تأخیر شود.
- همواره از جایگزینی اطلاعات فرضی با اطلاعات واقعی و دقیق پرونده خود اطمینان حاصل کنید.
تهیه این فرم با دقت و ارائه آن به همراه مدارک لازم، اولین گام مؤثر در مسیر اجرای حکم مهریه و وصول حق قانونی زوجه است.
قوانین مرتبط (بروزرسانی و تمرکز بر مهریه)
شناخت قوانین و مقررات مرتبط با تقاضای صدور اجراییه مهریه، نه تنها برای حقوقدانان، بلکه برای تمام افرادی که درگیر این فرآیند هستند، ضروری است. این قوانین چارچوب حقوقی لازم برای اجرای مهریه را فراهم می آورند.
از قانون اجرای احکام مدنی (مصوب ۱۳۵۶)
این قانون، بستر اصلی اجرای کلیه احکام مدنی، از جمله مهریه، را تشکیل می دهد:
- ماده ۱: هیچ حکمی از احکام دادگاههای دادگستری به موقع اجرا گذارده نمی شود مگر این که قطعی شده یا قرار اجرای موقت آن در مواردی که قانون معین می کند صادر شده باشد.
ارتباط با مهریه: این ماده بر شرط اساسی قطعیت حکم برای صدور اجراییه مهریه تأکید دارد.
- ماده ۲: احکام دادگاههای دادگستری وقتی به موقع اجرا گذارده می شود که به محکوم علیه یا وکیل یا قائم مقام قانونی او ابلاغ شده و محکوم له یا نماینده و یا قائم مقام قانونی او کتباً این تقاضا را از دادگاه بنماید.
ارتباط با مهریه: ابلاغ صحیح حکم به زوج و درخواست کتبی زوجه یا وکیل او برای صدور اجراییه مهریه را الزامی می سازد.
- ماده ۳: حکمی که موضوع آن معین نیست قابل اجراء نمی باشد.
ارتباط با مهریه: میزان مهریه در حکم باید به طور واضح و مشخص (مثلاً تعداد سکه یا مبلغ وجه نقد) قید شده باشد.
- ماده ۴: اجرای حکم با صدور اجراییه به عمل می آید مگر این که در قانون ترتیب دیگری مقرر شده باشد. در مواردی که دادگاه جنبه اعلامی داشته و مستلزم انجام عملی از طرف محکوم علیه نیست از قبیل اعلام اصالت یا بطلان سند اجراییه صادر نمی شود. همچنین در مواردی که سازمانها و مؤسسات دولتی و وابسته به دولت طرف دعوی نبوده ولی اجرای حکم باید به وسیله آنها صورت گیرد صدور اجراییه لازم نیست و سازمانها و مؤسسات مزبور مکلفند به دستور دادگاه حکم را اجرا کنند.
ارتباط با مهریه: تأکید بر لزوم صدور برگ اجراییه برای احکام مالی مانند مهریه و تمایز آن از احکام اعلامی.
- ماده ۵: صدور اجراییه با دادگاه نخستین است.
ارتباط با مهریه: مشخص می کند که مرجع صالح برای صدور اجراییه مهریه، دادگاه بدوی صادرکننده رأی است.
- ماده ۳۴: همین که اجراییه به محکوم علیه ابلاغ شد، محکوم علیه مکلف است ظرف ده روز مفاد آن را به موقع اجرا بگذارد. هرگاه محکوم علیه توانایی پرداخت نداشته باشد می تواند ظرف مهلت مذکور از طریق دادگاه صادرکننده اجراییه دادخواست اعسار خود را بدهد. در صورتی که دلائل اعسار ضمن دادخواست تقدیم شده باشد، پس از رد دادخواست اعسار یا صدور حکم به رد آن به موجب قرار دادگاه، نسبت به محکوم علیه عملیات اجرایی آغاز می شود.
ارتباط با مهریه: مهلت ۱۰ روزه پس از ابلاغ اجراییه برای اجرای داوطلبانه یا ارائه دادخواست اعسار توسط زوج را مشخص می کند.
از قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی (مصوب ۱۳۹۴)
این قانون به طور خاص به چگونگی اجرای احکام مالی و مسائل مرتبط با اعسار و ممنوع الخروجی می پردازد که در اجرای مهریه بسیار کاربرد دارد:
- ماده ۱: هر کس به موجب حکم دادگاه به دادن هر نوع مالی به دیگری محکوم شود و از اجرای حکم خودداری کند، هر گاه محکومٌ به عین معین باشد آن مال اخذ و به محکومٌ له تسلیم می شود و در صورتی که ردّ عین ممکن نباشد یا محکومٌ به عین معین نباشد، اموال محکومٌ علیه با رعایت مستثنیات دین و مطابق قانون اجرای احکام مدنی و سایر مقررات مربوط، توقیف و از محل آن حسب مورد محکومٌ به یا مثل یا قیمت آن استیفا می شود.
ارتباط با مهریه: این ماده راهکار کلی اجرای احکام مالی (که مهریه نیز از آن جمله است) از طریق توقیف اموال را بیان می کند.
- ماده ۲: مرجع اجرا کننده رأی، اعم از قسمت اجرای دادگاه صادرکننده اجراییه یا مجری نیابت، مکلف است به تقاضای محکومٌ له از طرق پیش بینی شده در این قانون و نیز به هر نحو دیگر که قانوناً ممکن باشد، نسبت به شناسایی اموال محکومٌ علیه و توقیف آن به میزان محکومٌ به اقدام کند.
ارتباط با مهریه: وظیفه واحد اجرای احکام در شناسایی و توقیف اموال زوج برای وصول مهریه را مشخص می سازد.
- ماده ۷: در مواردی که محکومٌ علیه از ادای دین خودداری کند و ثابت نشود معسر است، دادگاه می تواند به تقاضای محکومٌ له تا زمان اجرای حکم یا اثبات اعسار، او را حبس کند.
ارتباط با مهریه: مبنای قانونی درخواست جلب زوج در صورت عدم پرداخت مهریه و عدم اثبات اعسار را فراهم می آورد.
- ماده ۲۴: مستثنیات دین صرفاً شامل موارد زیر است:
- منزل مسکونی که عرفاً در شأن محکوم علیه در حالت اعسار او باشد.
- اثاثیه مورد نیاز زندگی که برای رفع حوائج ضروری محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی لازم است.
- آذوقه موجود به قدر احتیاج یک ماهه محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی.
- لباسهای مورد نیاز و متناسب با شأن محکوم علیه و افراد تحت تکفل وی.
- کتب و ابزار علمی و پژوهشی برای اهل علم و تحقیق متناسب با شأن آنان.
- ابزار و وسایل کار و پیشه مورد نیاز محکوم علیه برای امرار معاش.
- مبالغی که در حساب های بانکی زوج به عنوان حقوق بازنشستگی، وظیفه یا بیمه عمر و سایر حقوق دریافتی متناسب با شأن وی موجود است.
ارتباط با مهریه: این ماده به وضوح اموال غیرقابل توقیف در جریان اجرای مهریه را برمی شمارد.
از قانون حمایت خانواده (مصوب ۱۳۹۱)
این قانون به صلاحیت دادگاه های خانواده و سایر احکام مرتبط با روابط زوجین می پردازد:
- ماده ۴: رسیدگی به امور و دعاوی زیر در صلاحیت دادگاه خانواده است:
- نکاح دائم، موقت و اذن در نکاح.
- طلاق، رجوع از طلاق، فسخ نکاح، بذل مدت و انقضاء آن.
- مهریه.
- جهیزیه.
- نفقه و …
ارتباط با مهریه: این ماده صلاحیت دادگاه خانواده را برای رسیدگی به دعوای مهریه و در نتیجه صدور حکم اولیه در این خصوص مشخص می کند.
آگاهی از این مواد قانونی، به زوجه این امکان را می دهد که با درک عمیق تری از فرآیندهای حقوقی، پیگیری مطالبات خود را به شکل مؤثرتری انجام دهد و در مواجهه با چالش های احتمالی، تصمیمات آگاهانه تری اتخاذ کند. مشاوره با وکیل متخصص در تمامی این مراحل، می تواند از بروز خطاهای احتمالی جلوگیری کرده و مسیر وصول مهریه را هموار سازد.
مستثنیات دین، حریم امن دارایی های ضروری زوج است که حتی در مسیر اجرای مهریه نیز از توقیف مصون می مانند و شناخت آنها برای زوجه و وکیل ضروری است.
نتیجه گیری
تقاضای صدور اجراییه مهریه، فصلی نوین و البته حیاتی در فرآیند حقوقی مطالبه و وصول مهریه پس از قطعیت حکم دادگاه است. این اقدام، صرفاً یک مرحله اداری نیست، بلکه دروازه ای برای تبدیل یک حق قانونی به حقی قابل وصول و عملی است که نیازمند آگاهی، دقت و پیگیری مستمر است. از لحظه اطمینان از قطعیت حکم و ابلاغ صحیح آن به زوج، تا ثبت درخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، صدور برگ اجراییه و در نهایت آغاز عملیات اجرایی توسط واحد اجرای احکام، هر گام دارای ظرایف و پیچیدگی های خاص خود می باشد.
شناخت دقیق شرایط ماهوی و شکلی صدور اجراییه، تهیه مدارک کامل و صحیح، و آگاهی از مراحل گام به گام، می تواند مسیر وصول مهریه را برای زوجه هموار سازد. همچنین، درک چالش های رایجی مانند دعوای اعسار از پرداخت مهریه، حدود مستثنیات دین، و شیوه های توقیف انواع دارایی های زوج (از حساب بانکی و حقوق گرفته تا اموال منقول و غیرمنقول)، به زوجه کمک می کند تا با دیدی واقع بینانه و آمادگی لازم، در این مسیر گام بردارد. قوانین مرتبط، از جمله قانون اجرای احکام مدنی، قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و قانون حمایت خانواده، چارچوب حقوقی این فرآیند را تبیین کرده و حقوق و تکالیف طرفین را روشن می سازند.
در نهایت، برای اطمینان از موفقیت آمیز بودن فرآیند و پیشگیری از بروز هرگونه اشتباه یا اطاله دادرسی، قویاً توصیه می شود که زوجه از مشاوره وکلای متخصص در امور خانواده و حقوقی مربوط به اجرای احکام بهره مند شود. تجربه و دانش یک وکیل آگاه، می تواند در هدایت پرونده، شناسایی دارایی ها، دفاع در برابر ادعاهای اعسار و تسریع روند اجرایی، نقش بسزایی ایفا کند. تقاضای صدور اجراییه مهریه، تنها با برنامه ریزی دقیق و اقدام هوشمندانه، به نتیجه مطلوب دست خواهد یافت.