بحران های جهانی و محلی مانند همه گیری ها، جنگ ها و بلایای طبیعی می توانند تأثیر عمیقی بر سلامت جسم و روان انسان ها داشته باشند. زنان به دلیل نقش های چندگانه در خانواده و جامعه، معمولاً فشار بیشتری را تجربه می کنند و در معرض آسیب های روانی و جسمی بالاتری قرار دارند. تقویت مهارت های خودمراقبتی و برنامه ریزی آگاهانه برای مدیریت استرس، می تواند نقش مهمی در حفظ سلامت و تسریع روند بهبودی زنان در شرایط بحرانی ایفا کند.
اهمیت خود مراقبتی زنان در بحران ها
خودمراقبتی به معنای انجام اقدامات مستمر و آگاهانه برای حفظ سلامت جسم و روان است. کارشناسان توصیه می کنند زنان در شرایط بحران توجه ویژه ای به تغذیه سالم، فعالیت بدنی منظم و خواب کافی داشته باشند. این اقدامات پایه ای می توانند فشارهای روانی و جسمی ناشی از بحران ها را کاهش دهند و از ابتلا به بیماری های جسمی و روانی جلوگیری کنند.
- تغذیه سالم: مصرف متعادل همه گروه های غذایی، استفاده از مواد تازه، کاهش چربی و قند، پرهیز از پرخوری و محدود کردن مواد فرآوری شده اهمیت زیادی دارد. نوشیدن حداقل ۸ لیوان آب سالم در روز و نگهداری آن در شرایط مناسب نیز ضروری است.
- فعالیت بدنی: انجام فعالیت های متوسط مانند پیاده روی سریع به مدت ۳۰ دقیقه در روز، به حفظ سلامت قلب و سیستم عصبی کمک می کند.
- بهداشت فردی و محیطی: رعایت بهداشت شخصی به ویژه در دوران قاعدگی اهمیت ویژه ای دارد. در صورت عدم دسترسی به محصولات بهداشتی، استفاده از پارچه های نخی تمیز و ضدعفونی شده و خشک نگه داشتن ناحیه تناسلی توصیه می شود.
- رابطه جنسی سالم و غربالگری منظم سلامت: توجه به رابطه جنسی محافظت شده و پیگیری برنامه های غربالگری مانند بررسی سرطان سینه، دهانه رحم، دیابت، چربی خون و تیروئید، برای حفظ سلامت بلندمدت ضروری است.
سلامت روان زنان در دوران بحران
بحران ها می توانند موجب افزایش اضطراب، افسردگی، اختلالات خواب و تغییر اشتها شوند. حفظ سلامت روان نیازمند ترکیبی از اقدامات فردی و حمایت اجتماعی است.
- مدیریت اخبار و اطلاعات: پیگیری محدود اخبار و استفاده از منابع معتبر می تواند استرس را کاهش دهد.
- تمرین های روانی و آرام سازی: تنفس عمیق، مدیتیشن، دعا، نوشتن احساسات و گفت وگو با افراد مورد اعتماد، به کاهش فشار روانی کمک می کنند.
- فعالیت های تفریحی و برنامه منظم روزانه: مطالعه، گوش دادن به موسیقی و حفظ روال روزانه می تواند اضطراب را کاهش دهد.
کمک حرفه ای در صورت نیاز: در صورت مشاهده علائم شدید روانی مانند گریه های بی دلیل یا افکار منفی مکرر، مشاوره با روان شناس یا استفاده از خدمات آنلاین مشاوره توصیه می شود.
برنامه ریزی اضطراری برای زنان
آمادگی برای شرایط اضطراری، تضمین کننده حفظ سلامت و امنیت است. زنان باید محل های امن در خانه و شهر را شناسایی کرده و کیف اضطراری شامل آب، غذا، لباس، داروهای ضروری، وسایل کمک های اولیه، مدارک شناسایی و پد بهداشتی آماده کنند. این اقدامات ساده می توانند فشار روانی ناشی از بحران را کاهش دهند و واکنش سریع در شرایط خطر را ممکن سازند.
مراقبت از زنان باردار در بحران ها
زنان باردار به دلیل حساسیت های جسمی و روانی، در بحران ها نیازمند حمایت ویژه هستند. اضطراب و افسردگی می تواند بر رشد جنین تأثیر گذاشته و خطر زایمان زودرس یا تولد نوزاد نارس را افزایش دهد.
- تغذیه سالم و استراحت کافی: برنامه ریزی برای مصرف غذاهای مغذی و خواب منظم، برای سلامت مادر و جنین ضروری است.
- تقسیم وظایف خانوادگی: کاهش فشارهای جسمی و روانی از طریق توزیع مسئولیت ها در خانواده می تواند سلامت مادر را حفظ کند.
- ادامه مراقبت های پزشکی: زنان باردار باید مراقبت های روتین خود را حتی در شرایط بحران از طریق ویزیت آنلاین یا مراجعه به مراکز مجاز دنبال کنند.
- آمادگی زایمان آنلاین: شرکت در کلاس های آمادگی زایمان مجازی، مادران را برای شرایط مختلف و کاهش اضطراب آماده می کند.
بحران ها می توانند سلامت جسم و روان زنان را به طور جدی تحت تأثیر قرار دهند، اما با تداوم خودمراقبتی، بهره مندی از حمایت اجتماعی، برنامه ریزی برای شرایط اضطراری و رعایت اصول بهداشتی و روانی، می توان از شدت این اثرات کاست. توجه ویژه به سلامت زنان و مادران، نه تنها تضمین کننده رفاه فردی آنان است، بلکه نقش مهمی در پایداری خانواده و جامعه دارد. آموزش و آمادگی پیش از وقوع بحران، از مهم ترین عوامل موفقیت در حفظ سلامت زنان در شرایط دشوار به شمار می رود.