ارگونومی: فاصله مشاهده برای اپراتورهای اتاق کنترل چقدر است؟

اتاق مانیتورینگ چیست؟

اتاق مانیتورینگ یا ویدئو وال کنترل اتاقی است که تصاویر کلیه دوربین های مداربسته در این اتاق کنترل و هدایت می شوند. بطور کلی این اتاق شامل چندین مانیتور بزرگ و کوچک، تجهیز شده به سیستم برق اضطراری، تهویه و سرمایش و گرمایش مناسب می باشد.

با توجه به اینکه اپراتور باید ساعات طولانی را در این اتاق سپری کند، بنابراین امکانات اتاق مانیتورینگ باید از لحاظ رفاهی، راحتی و آسایش به نحوی باشد که از کیفیت کار او کاسته نشود. صندلی راحت، دما و تهویه مناسب، فضایی برای استراحت و … باید در طراحی اولیه این فضا در نظر گرفته شود. با طراحی مناسب اتاق های مانیتورینگ و سیستم های دوربین مداربسته یکپارچه می توان به امنیت بالاتر با بکارگیری تعداد کاربران کمتر و همچنین افزایش کارآمدی و مسئولیت پذیری آنها دست یافت.

آموزش طراحی اتاق مانیتورینگ

اتاق مانیتورینگ به عنوان مرکز و قلب عملیاتی هر سازمان یا ارگان به شمار می رود که مهمترین نقش را جهت ارتقای راندمان کاری کارکنان ایفا می کند. اتاق مانیتورینگ باید از لحاظ ارگونومیکی نیز طراحی مناسبی داشته باشد، چرا که اپراتورها زمان زیادی را در در این محیط می گذرانند و از این رو باید راحتی آنها در نظر گرفته شود، بدین ترتیب طراحی هر چه بهتر و صحیح تر اتاق مانیتورینگ را ضروری می نماید.

نوع طراحی اتاق های کنترل و نحوه چیدمان نمایشگرها بر عملکرد اپراتورها در دستیابی موفق به اطلاعات بموقع و بدون خطا تاثیر مستقیم خواهد داشت. اگر محیط این اتاق، وسایل مورد استفاده و وظایف ، طراحی ارگونومیک نشده باشند می توانند در اپراتور ایجاد حس عصبانیت، ناکامی، اضطراب، افسردگی و خستگی نمایند. اهداف ارگونومی شامل بهبود و اصلاح عملکرد انسان، سلامت، ایمنی و راحتی فرد با طراحی محیط کار و تجهیزات موجود در آن، شیوه های کار کردن و انجام وظیفه می باشد. نوع طراحی اتاق های مانیتورینگ بر عملکرد اپراتورها در دستیابی موفق به اطلاعات به موقع و بدون خطا توسط سیستم های دوربین مدار بسته تاثیر خواهد داشت . اپراتورها به نحو بسیار موثرتری انجام وظیفه خواهند کرد اگر :

• به راحتی بر روی صندلی هایی که طراحی ارگونومیک شده اند نشسته باشند.
• مانیتورها در وضعیت خوب و صحیح (از نظر ارگونومیک) نصب شده باشند.
• میزان روشنایی برای دیده بانی تصاویر دوربین ها مناسب باشد.

برای داشتن یک اتاق مانیتورینگ ایده آل، موارد زیر دخیل هستند:

ابعاد اتاق مانیتورینگ

اتاق کنترل باید به اندازه کافی بزرگ بوده به نحوی که بتوان اسباب، وسایل و تجهیزات را در آن جای داد و فضای کافی برای کار کردن افراد وجود داشته باشد.

اگر اتاق کنترل خیلی کوچک باشد یا از نظر ظاهری شکل ناموزونی داشته باشد و یا دارای ستونها و سقف شیبدار باشد، طراحی آن با محدودیت روبرو خواهد شد. همچنین بد شکل بودن اتاق می تواند بر نحوه قرار گرفتن مانیتورها تأثیر بگذارد که این امر علاوه بر اینکه توانایی اپراتور را در اسکن کردن تصاویر چندگانه دوربین محدود می کند، وی را در معرض خطرات ایمنی و آسیب به سلامت قرار میدهد.

همچنین باید فضای کافی برای نگهداری از تجهیزاتی که در مواقع ضروری بدون ایجاد وقفه در روند طبیعی کار اتاق کنترل، مورد استفاده قرار می گیرند، وجود داشته باشد. اگر احتمال می رود که سیستم دوربین های مدار بسته در آینده گسترش یابد، باید فضای کافی برای ایستگاه های کاری اضافی و تجهیزات با رعایت شرایط ارگونومیک وجود داشته باشد.

نمونه اتاق مانیتورینگ از نظر چیدمان تجهیزات

موقعیت دربها در اتاق مانیتورینگ

نقاط ورودی و خروجی باید به گونه ای طراحی شود که تردد ویلچر و نیز آوردن قطعات بزرگ وسایل به درون اتاق کنترل آسان باشد. همچنین فاصله های مناسب برای تردد راحت باید لحاظ شود. استاندارهای فاصله از درب و اندازه درب برای ویلچر در شکل زیر (با واحد اینچ) قابل مشاهده است.

اندازه انواع دربها جهت انتخاب مناسب

اندازه ویلچر جهت انتخاب مناسب درب

پنجره های اتاق مانیتورینگ

پنجره ها باید در هر مکانی از اتاق کنترل که امکان استفاده از نور طبیعی وجود دارد، تعبیه شوند. نور طبیعی به نور مصنوعی ارجحیت دارد، زیرا نمایی از دنیای خارج را نشان می دهد. باید برای کنترل میزان نور ورودی پرده تعبیه شود و مکان پنجره ها نسبت به مانیتور و خط دید اپراتور در بهترین وضعیت قرار گرفته باشد.
طراحی مناسب برای ایستگاه کاری با توجه به اینکه طراحی ایستگاه کاری بر کارایی، سلامت و ایمنی اپراتور تأثیر دارد فاکتورهای زیر باید رعایت شوند. ارتفاع ایستگاه کاری و ترتیب چیدمان اجزاء و وسایل باید به گونه ای باشد که برای تمام اپراتورها محدوده کافی را فراهم کند و فضای مناسب برای ران ها، زانوها و پایین پاها وجود داشته باشد تا به همه اپراتورها با هر اندازه و ابعادی که هستند اجازه تغییر وضعیت بدنی خود را هنگامی که بر روی صندلی نشسته اند بدهد. نشستن برای زمان های طولانی و ممتد در وضعیت محدود و یا ثابت می تواند ایجاد خستگی کند که بر کارایی، سلامت، ایمنی و راحتی فرد موثر است.

ابعاد استاندارد ایستگاه کاری

مشخصات اتاق مانیتورینگ

ایستگاه کاری باید عمق کافی برای جاسازی تمام تجهیزات و اسناد هنگام مشاهده تصاویر مانیتورها داشته باشد در غیر این صورت اپراتور نمی تواند به راحتی بنویسد یا به تلفن و … دسترسی داشته باشد. همچنین اگر اپراتور نتواند دستها و بازوهایش را در ایستگاه کاری استراحت دهد منجر به خستگی وی خواهد گردید.

مانیتورهای اتاق کنترل

تجهیزات اتاق مانیتورینگ و کنترل

اندازه مانیتور باید با محاسبه سطح جزئیات نمایش داده شده، وظیفه ذاتی بصری (دیدن) و فاصله اپراتور از آن متناسب باشد. اگر اپراتور در فاصله بسیار دوری نشسته باشد نخواهد توانست جزئیات تصویر درحال پخش از یک مانیتور کوچک را تحلیل کند این ممکن است بر توانایی اپراتور در ارزیابی موثر تصویر یا تنظیم بدون خطای تصویر تأثیر معکوس گذاشته و به آزردگی، خستگی چشم و سردرد منجر شود. هر یک از این فاکتورها می تواند در پایین آوردن کیفیت ضبط تصاویر نیز سهیم باشد.
مانیتورها باید در وضعیتی قرار داده شوند یا بر روی دیوار نصب شوند تا هنگامی که اپراتور آنها را دیده بانی می کند از عادت به وضعیت ناصحیح نشستن بیش از چند دقیقه در یک زمان جلوگیری شود.

اگر مانیتور بیش از اندازه در ارتفاع یا در عرض قرار داده شود اپراتور مجبور خواهد شد برای دیدن آن، گردن خود را بالا آورد که منجر به خستگی عضلانی و عدم تمایل اپراتور برای دیدن مانیتور به دلیل احساس ناراحتی خواهد گردید.
مانیتورهایی که برای نظارت تصاویر دوربین های مدار بسته از نزدیک استفاده می شوند معمولا مانیتورهای حادثه یا نقطه ای نامیده شده و اجازه می دهند که اطلاعات تصاویر بدون خطا و در لحظه دیده بانی شوند. مانیتورهای حادثه باید مستقیما روبروی اپراتور و در فاصله تقریبی ۰/۵ تا ۱/۵ متری و با اندازه قطر ۱۶-۹ اینچی (۲۲ – ۴۰ سانتی متری) از وی نصب شوند و اپراتور به آسانی بتواند متناوبا در وضعیت نشسته، به هر یک از آنها نگاه کند.

بهتر است که دو یا سه مانیتور حادثه روی میز کار مستقر گردد تا اپراتور بتواند تصاویر نشان داده را بر روی مانیتور مرکزی نظاره کرده و از مانیتورهای مجاور برای مشاهده دیگر تصاویر که اولویت بالایی دارند استفاده کند . مانیتورها همچنین می توانند دورتر از ایستگاه کاری بر روی دیوار و به صورت مجموعه (ردیف و ستون) یا ردیفی قرار داده شوند که این امر می تواند به دلیل ارائه تعداد تصاویر بیشتر، مفید باشد.

نحوه قرارگیری  و ارتفاع مانیتور

استاندارد نصب مانیتور

مانیتورهای مجموعه ای باید در فاصله بیشتری از اپراتور نصب شده و اندازه بزرگ تری داشته باشند به عنوان مثال بین ۱۷ – ۲۸ اینچ (۴۲ – ۷۰ سانتی متر). ثابت شده است که تصاویر نشان داده شده در مانیتورهای مجموعه ای ویدئووال برای به دست آوردن نمای کلی، بیشتر از برداشت جزییات مفید هستند.
در جایی که بر اساس نوع وظیفه به تصاویر بزرگ که باید مرتبا اسکن شوند نیاز است تا درک کلی راجع به محدوده های تحت پوشش یا تشخیص سریع اینکه نماهای کدام دوربین باید مواظبت و دقت بیشتری شود، استفاده از مانیتورهای مجموعه ای، نماهای دو بخشی یا تصاویر قابل تعویض (سوییچ شدن) می تواند مناسب باشد

منبع : www.barco.com