ابوعلی سینا را چرا همه دنیا بیش از ما می شناسند و به او احترام می گذارند؟

ابن سینا از حیث گستردگی و غنای کار خود همواره مورد توجه شرق و غرب بوده است و این باز هم به برکت علمای صادق و برجسته غربی است که شب و روز خود را به تحقیق در آثار این معجزه می گذرانند. در تمام سنین به سوالات علمی و فلسفی روز پاسخ دهید.

تقریباً در همه کشورهای بزرگ جهان از ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه گرفته تا الجزایر، هند و پاکستان و ابن سینا برگزار شده است. مقالات ارائه شده در برخی از سمینارها اصلا قابل مقایسه با آنچه در ایران نوشتیم نیست.

یکی از دروس اجباری ما در مورد فلسفه دکارت در اوایل انقلاب و در زمان وقوع جنگ بود، زمانی که من در فرانسه برای مقطع فوق لیسانس در دانشگاه خوزه تحصیل می کردم. معلم ما دکتر دومینیک لوکور بود ، یکی از دکارتهای برجسته فرانسوی که این درس را تدریس می کرد. در روز اول کلاس، او پرسید: “دکارت چه تفاوتی با دیگر فیلسوفان فرانسوی، چه قبل و چه بعد از آن دارد، و آیا او واقعا تافته ای جداگانه است؟” در پرانتز بگویم که فرانسوی ها همیشه خود را عقل گرا معرفی کرده اند و این عقل گرایی را نیز به دکارت نسبت می دهند.

با این سوال، سکوت در کلاس حاکم شد. برخی از دانشجویان پاسخی دادند که مورد قبول استاد قرار نگرفت. سپس خود معلم با پاسخ عجیب خود ، کلاس را از تنش بیرون آورد ، که برای من نیز شگفت انگیز بود. این روزها مصادف با اوایل انقلاب و شروع جنگ بود و رسانه های فرانسوی شبانه روز اخبار جنگ و انقلاب ایران را به تفصیل پوشش می دادند و به تفصیل به بحث می پرداختند. معلم گفت: اگر ریشه عناصر انقلاب ایران را بیابیم، به مذهب تشیع می رسیم که بر خلاف سایر مذاهب اسلامی، انقلابی است و همواره با پادشاهان و حاکمان در ستیز بوده و آنها را به رسمیت نشناخته است. ابن سینا، فیلسوف بزرگ ایرانی که دانش و فلسفه غرب قرون وسطی را مدیون همین مذهب انقلابی شیعه است. – به دلیل وابستگی به این مذهب انقلابی، با حاکمان عصر خود به قدرت رسید و از شهر و دیار رانده شد.

وی ادامه داد: «به نظر من دکارت که یکی از خوانندگان آثار لاتین فلسفی ابن سینا بود، نه تنها تحت تأثیر علم و فلسفه، بلکه از سلف ایرانی خود نیز بوده است. من هستم. تحت تأثیر آثار فلسفی ابن سینا در مورد انسان معلق. علاوه بر این بهره برداری علمی و فلسفی، می بینیم که دکارت در طول زندگی خود بی قراری نداشت و از شهری به شهر و دیار به دیار فرار کرد تا خانه ای امن بیابد و در سایه آن جست و جو کند و نخاه در این رفتار می خواهد از ابن سینا الگو بگیرید. »

من در کلاس بسیار خوشحال بودم که معلم اینقدر از ابن سینا تعریف کرد ، اما متأسف بودم که ما ایرانی ها نتوانستیم نمونه ای از اثر فرانسوی دکارت را برای ابن سینا بسازیم. این امر مرا بر آن داشت که به فکر نوشتن کتابی درباره ابن سینا، طرح تحقیقی من از منظری جدید باشم.

پس از فارغ التحصیلی به ایران بازگشتم و در حین تدریس در دانشگاه صنعتی شریف در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به تحقیق درباره علمای اسلام در ایران پرداختم. در این زمان دکتر مهدی گلشنی ریاست پژوهشکده را برعهده داشت و من چندین ویژه نامه درباره خیام و خواجه نصیر منتشر کرده ام. سپس پروژه ابن سینا را برعهده گرفتم و درخواست مقاله ای از داخل و خارج از ایران تا چاپ کتاب کردم. تا کنون ، علمای بزرگ ابن سینا بیشتر بر روی س questionsالات متافیزیکی و عرفان ابن سینا تمرکز کرده اند. اگر بخواهید جنبه های دیگر ابن سینا در غرب ، مانند ریاضیات ، نجوم ، کیهان شناسی ، موسیقی را مطالعه کنید و بخواهید با ترجمه چنین آثاری به ابن سینای معاصر در کشور من روی آورید. نویسنده و مترجمان کتاب از نویسندگان برجسته و صاحب نظر در حوزه پژوهشی خود هستند. متاسفانه دکتر ساسان سپنتا نویسنده ایرانی و مائورو زونتا نویسنده فرانسوی در حین انتشار کتاب درگذشتند. آنها گفتند که نمی توانند شاهد انتشار مقاله خود باشند.

آقای قسام فینیانوس ، نویسنده سوری یکی از مقالات ، به دلیل حمله داعش و گروه های تروریستی به داعش ، محل سابق خود را ترک کرده است و من در حال حاضر از آن اطلاعی ندارم. یکی از مقالات خوب این کتاب مقاله دکتر گلشنی و شاگردش دکتر جمالی در مورد آگاهی و رابطه ذهن و مغز از دیدگاه ابن سینا است. همچنین دو مقاله درباره آثار نجومی ابن سینا نوشتم، یکی فارسی و دیگری به زبان فرانسه که امیدوارم مورد توجه قرار گیرد. همچنین مقالاتی در زمینه منطق مدالیته ها از دیدگاه ابن سینا، منطق دانان خارجی که توسط اساتید ایرانی به فارسی ترجمه شده اند، داریم و این مقالات نیز نگاهی نو به مضامین منطقی ابن سینا دارد.

دلیل تألیف او درباره ابن سینا تنها شناخت ابن سینا نیست، بلکه نقش این نابغه بزرگ در تمدن اسلامی نیز بوده است. او به تنهایی الگوی تمدن است، هر طور که نگاه کنیم! مثلاً اگر زندگی نامه برخی از دانشمندان شرقی و غربی را مطالعه کنید، می بینید که برای پیشبرد اهداف علمی، گاه مجبور بوده اند از خواسته های قلبی خود صرف نظر کنند و به ترتیب از پادشاهان اطاعت کنند. خیلی ها هستند که من نیازی به ذکر نامشان نمی بینم. عده ای که فقط علم داشتند و به دلیل دلبستگی به زندگی مادی و دنیوی از اخلاق و دین محروم بودند، علم خود را در خدمت دشمنان بشریت قرار دادند.

یکی دیگر از خصوصیات ابن سینا این بود که علوم بسیار عصر خود را احاطه کرده بود. امروزه به دلیل گسترش علم و پیدایش دانش جدید، برخی بر این باورند که بر خلاف گذشته، تنها در یک علم باید تخصص داشت و عمر انسان برای مطالعه بیشتر علم برای محقق معاصر کافی نیست. اما اغلب آنها همچنین قادر به نوآوری و کشف در همان زمینه نیستند. من با برخی از این اساتید هم در دانشگاه فنی شریف و هم در دانشگاه های دیگر آشنا شدم و متوجه شدم که نه تنها میهن آنها موضوعات اساسی ادبیات، دین، فلسفه و سیاست را نمی شناسد. آنها همچنین فاقد ابتکار عمل در زمینه خود هستند. مثلا من استادی در ریاضیات می شناسم که جبری است اما وارد بحث های هندسی نمی شود و برعکس اگر ابن سینا را مطالعه کنید از محیط او در علوم مختلف متعجب می شوید!

یکی از اساتید دانشگاه صنعتی شریف و گروه فلسفه علم دانشگاه، یادداشتی مبنی بر توجه بیشتر به ابعاد ناشناخته این دانشمند بزرگ برای ما ارسال کرده است که در ادامه می خوانید. ما ایرانی ها به طور کلی بزرگان علمی و فلسفی خود و ابن سینا را آن طور که باید و شاید نمی شناسیم و همین عدم شناخت باعث شده که نتوانیم دارایی های ارزشمند خود را در بازار جهانی عرضه کنیم. از طرف دیگر غربی ها در این زمینه از ما پیشی گرفتند. از نظر گستردگی و غنای کار ابن سینا همواره به شرق و غرب پرداخته است و این باز هم مرهون علمای صادق و برجسته غربی است که شبها و روزها در مورد آثار این معجزه تحقیق می کردند. در تمام سنین به سوالات علمی و فلسفی روز پاسخ دهید. تقریباً در همه کشورهای بزرگ جهان از ایالات متحده، بریتانیا و فرانسه گرفته تا الجزایر، هند و پاکستان و ابن سینا برگزار شده است. سخنرانی هایی که در برخی از سمینارها ارائه می شود به هیچ وجه با سخنرانی هایی که در ایران نوشته شده است قابل مقایسه نیست. انگیزه اصلی تالیف کتاب ترجمه و چاپ این گونه مقالات بوده است و اگر مقالات کتاب را مرور کنید با من موافق خواهید بود.

23302